Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1957, Side 34

lifandi likama væri? Og var ekki þarna fengin skýr-
ing á þvi, að flest sár spilltust, og einkum i húsakynn-
um, þar sem loftið var þrungið óþef frá graftarsárum?
Auðvitað voru lifagnirnar hans Pasteurs hér að verki.
En hvernig varð þeim bægt frá sárunum? Og hvern-
ig var hægt að drepa þær agnir, sem þegar voru komn-
ar í sárin, t. d. í opin beinbrot sjúklinga, sem fluttir
höfðu verið um langan veg áður en þeir komust í
hendur læknunum? Ekki var hægt að hita sárin upp
eins og tilraunaflöskurnar hans Pasteurs. En reyna
mátti einhver rotvarnarefni, t. d. zinkklóríð, vín-
anda, saltvatn eða karbólsýru. Lister valdi karból-
sýruna.
III
Það var í marzmánuði árið 1865 sem Lister vætti
líntrefjar í karbólsýru og lagði við brotsár í fyrsta
sinn. Sjúklingurinn var þegar svo langt leiddur, að
Lister fannst sem bati hans myndi óyggjandi sönnun
kenningar sinnar. En þessi nýi læknisdómur megnaði
ekki að bjarga lífi mannsins, og það var ekki fyrr
en fimm mánuðum siðar eða 12. ágúst, sem karból-
sýran var reynd á ný. Sá sjúklingur var ellefu ára
drengur, sem fluttur var á spitalann vegna opins
beinbrots. Vagnhjól hafði runnið yfir fótinn og brotið
báðar leggpípurnar, en brotendi stungizt út um skinn-
ið. Sárið var nýlegt og ekki stórt, en þó mátti ætla,
að óhreinindin af götunni hefðu þegar náð að eitra
það. Karbólsýrðar umbúðir voru lagðar á sárið og
nægilega langt út fyrir til þess að verja það óhrein-
indum, og spelkur siðan bundnar við fótinn.
Fyrstu þrjá dagana bar ekkert til tíðinda, en það
sannaði ekki neitt, því að venjulega var það ekki fyrr
en á fjórða degi, sem verkir komu i sárin og gáfu til
kynna, að ígerðarbólgan væri að ná sér niðri. Fjórða
daginn kom Lister því, fullur eftirvæntingar, að rúmi
drengsins og spurði um liðan hans. James litli kvart-
aði um verki í fætinum, en var hress í bragði og át
(32)