Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1970, Qupperneq 40
1 hringur = 360 gráður (°) = 400 nýgráður (8).
1 gráða (°) = 60 bogamínútur (') = 3600 bogasekúndur (").
1 nýgráða (g) = 100 nýmínútur (c) = 10000 nýsekúndur (cc).
1 radian = 57°,295 780 = 57° 17'44",81 = 3 437',746 8 = 206 264",81
= 63g,661977.
1 steradían (sr) = rúmhornið sem flatarskiki á kúlu þekur, séð frá
miðju kúlunnar, þegar skikinn hefur sama flatarmál og sléttur
ferningur sem hefur kúlugeislann að hlið.
1 fergráða = rúmhornið sem flatarskiki á kúlu þekur, séð frá miðju
kúlunnar, þegar skikinn hefur sama flatarmál og sléttur ferningur
sem hefur hlið jafnlanga þeim boga, er 1 gráða spannar á kúlunni,
séð frá miðju hennar.
1 kúla = 4k sr = 12,6 sr = 41 253 fergráður.
Þvermál tungls (og sólar) = 1 /2°.
1 cm á stiku í útréttri hendi = um 1°.
Þvermál regnboga = um 83°.
Hiti (hitastig).
1 Kelvingráða (°K), varmafræðileg = gráða á varmafræðilegum kvarða
sem hefur núllpunkt við alkul og sýnir 273,16° við þrípunktshita
vatns. Þessi skilgreining gekk í gildi 1954. Talan 273,16 var valin
með það fyrir augum að Kelvingráðan yrði sem næst hinni alþjóð-
legu Celsiusgráðu að stærð. Á hinum alþjóðlega kvarða, sem miðað
er við í framkvæmd, er frostmark vatns sett 0°C (= 273,15°K) en
suðumarkið 100°C (= 373,15°K).
1 Celsiusgráða (°C), varmafræðileg = 1 Kelvingráða, varmafræðileg,
en núllpunkturinn á Celsiuskvarðanum er settur við 273,15°K.
1 Fahrenheitgráða (°F) = 5/9 úr Celsiusgráðu. Frostmark vatns er sett
32°F, en suðumarkið 212°F.
Þrípunktshiti vatns (þar sem vatn, ís og gufa eru í jafnvægi) = 273,16°K
= 0,01oC.
Alkul (hið algjöra hitalágmark) = 0°K = — 273,15°C.
Tími.
1 sekúnda (atómsekúnda) = 9192631 770 sveiflutímar tiltekinnar raf-
öldu frá loftkenndu sesíni 133, sem er ein samsæta frumefnisins
sesín (cesín, cæsium). í gildi samkvæmt bráðabirgðaákvæði frá
1964 sem grundvallareining tímans í hinu alþjóðlega einingakerfi.
1 almanakssekúnda = 1/31556925,9747 hluti úr lengd hvarfársins,
eins og það var um aldamótin 1900, og er þá miðað við kl. 12 að
almanakstíma hinn 31. desember 1899. Grundvallareining tímans í
stjörnufræði síðan 1956. Atómsekúndan var skilgreind þannig, að
hún yrði sem næst almanakssekúndunni að lengd.
1 dagur (meðalsóldagur) = meðallengd sólarhringsins = 24 stundir =
1440 mínútur = 86 400 sekúndur (meðalsólsekúndur) = sú tíma-
eining, sem venjulegar klukkur eru miðaðar við; of breytilegur til
að vera grundvallareining í eðlisfræði eða stjörnufræði. Álmanaks-
sekúndan var skilgreind með hliðsjón af meðalsólsekúndunni.
1 stjörnudagur = snúningstími jarðar miðað við stjörnuhimininn (nánar
tiltekið vorpunkt himins) = 23 stundir 56 mínútur 4,1 sekúndur.
1 hvarfár (árstíðaár) = tíminn milli sólhvarfa = 365,242 20 dagar.
(38)