Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1970, Page 111
Geimannáll
eftir
Hjálmar Sveinsson verkfræðing
Árið 1968 var ár mikilla framfara í geimvísindum og geim-
tækni. Sá atburður, er mestan svip setti á geimrannsóknir
ársins, var tunglför Apollo 8 um jólaleytið. Var hún vissulega
táknræn fyrir þær ótrúlegu framfarir, sem orðið hafa í geim-
tækni á rúmlega tíu árum frá því að Sputnik 1 var sendur á
braut. í lok ársins 1968 virtist tryggt að árið 1969 myndi marka
ttý tímamót í mannkynssögunni, er menn stigju í fyrsta sinn
fótum á yfirborð annars hnattar — tunglsins. Allt frá 1961
hafa Bandaríkjamenn stefnt markvisst að lendingu manna á
tunglinu, og nú er staðfest, að Sovétmenn hyggja einnig á
lendingu mannaðs fars þar fyrir árslok 1969.
Samtals var 130 gervitunglum, tunglflaugum, geimflaug-
um og mönnuðum geimskipum skotið á loft á árinu, þar af
65 með bandarískum burðarflaugum og 65 með sovézkum.
Athyglisvert er, að þetta er fyrsta árið, sem bæði stórveldin
hafa átt jafnan tölulegan hlut á þessu sviði. Engar aðrar þjóð-
lr skutu gervitunglum á braut sjálfstætt 1968, en samtök
Evrópuþjóða áttu 3 gervitungl, sem komið var á braut með
bandarískum flaugum.
Þótt árlegur fjöldi gervitungla hafi þegar náð hámarki og
fari nú smám saman minnkandi aftur, fer notagildi tunglanna
vaxandi, því að tækninni fleygir ört fram, og stórvirkni og
fjölhæfni hvers einstaks gervitungls hefur aukizt stórlega frá
því er áður var.
Bein hagnýting gervitungla, einkum til veðurathugana og
(109)