Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.2005, Blaðsíða 13

DV Fréttir
MIÐVIKUDAGUR 19.JANÚAR2005 13
BH AÐ AMOTTAK A
" .
Föttilað
hlaða síma
Vísindamenn við
Toronto-háskólann hafa
fundið upp sólarrafhlöðu
úr sveigjanlegu plasti sem á
að vera fimm sinnum af-
kastameiri en núverandi
sólarrafhlöðutækni. Innan
nokkura ára er því mögu-
legt að við getum farið að
nota fötin okkar til að hlaða
símann eða önnur raf-
magnstól. Þessi nýja tækni
safnar innrauðu ljósi frá
sólinni og er með henni
hægt að búa til þunna
filmu á yfirborði klæða,
pappírs og annarra efna.
Sem dæmi má nefna að
sólarrafhlöður sem nú eru
notaðar breyta 6% af sólar-
orku í nýtanlega raforku.
Nýja rafhlaðan breytir 30%
sólarorku í nýtanlega
raforku.
Sjúklingar í Hveragerði og Þorlákshöfn
Verða að sækja lækn-
isþjónustu til Selfoss
eftir fjögur á daginn
„Það er verið að gera starfið
meira aðlaðandi fyrir læknana,"
segir Magnús Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Heilbrigðisstofnunar
Suðurlands, um ástæður þess að
bakvaktir lækna í Þorlákshöfn og
Hveragerði voru lagðar niður.
„Vaktabyrðin er mikil á læknum og
þar af leiðandi er erfitt að fá lækna.
Þetta er ekki aðlaðandi vinnu-
umhverfi. Með því að sameina vakt-
ir í Hveragerði, Þorlákshöfn og á
Selfossi verður vinnutíminn bæri-
legri,“ segir Magnús.
Nú verður fólk í Hveragerði og
Þorlákshöfn að fara talsverðar vega-
lengdir til heilsugæslunnar á Sel-
fossi að sækja sér læknisþjón-
ustu eftir fjögur á daginn.
Þessa dagana er læknir-
inn £ Hveragerði veikur
og því enga læknisþjón-
ustu að fá í bænum.
Magnús segir að ef bráðatilfelli
komi upp eða fólk sé bíllaust sé
sjúkrabfll með lækni sendur á stað-
inn. Hann segir að um tvo kosti sé
að ræða; annað hvort sé vaktabyrð-
in mikil og því erfiðara að fá lækna
til starfa eða svæðið verði stækkað:
„Þetta blasir við á
landsbyggðinni,
það gengur
erfiðlega að
fá lækna til
• starfa þar
‘ sem þeir
eru nánast
stöðugt á
vakt.“
Magnús Skúlason, framkvœmdastjóri Heil-
brigðisstofnunnar Suðurlands Segirerfittað fá
lækna til starfa á litlum stöðum á landsbyggðinni
vegna vaktaálags.
Hjúkrunarfræðingar forgangsraða sjúklingum á slysa- og
bráðamóttöku spítalanna. Sumir komast strax að en aðrir
þurfa að bíða lengi. Jón Baldursson yfirlæknir segir algengt að
fólk sæki bráðamóttöku með mál sem eiga ekki heima þar.
•••
að þjálfa næstu kynslóð?
„Næsta kynslóð er þýðing á
bandarísku heiti á sams konar
námskeiði, Generation Next.
Þetta er byggt á kenningum Dales
Carnegie en við viljum með þess-
ari nafngift einblína á fólk annars
vegar á aldrinum 14-17 ára og 18-
22 hins vegar. Reyndar var þetta
aðallega hugsað fyrir yngri hóp-
inn en það kom svo í ljós að eftir-
spurnin eftir námskeiði fyrir
hópinn 18 til 22
ára var svo mikil
að við ákváðum
að halda sérstakt
námskeið fyrir
hann.
Fólk þarf að
komast yfir
ótta
Fólk á þessum
aldri er oftar en
ekki að byrja í há-
skóla og vill geta
haldið fyrirlestra.
Það er ef til vill
líka að sækja um
störf og þarf því að
geta komið fullt
sjálfstrausts f viðtalið og neglt
starfið. Það sem er öðruvísi við
námskeiðin okkar, til dæmis mið-
að við fyrirlestur, er að við þjálf-
um fólkið sérstaklega. Á fyrirlestr-
um getur margt athyglisvert
komið fram án þess að sá sem á
hann hlustar fari endilega og geri
eitthvað í sínum málum. Ég líki
þessu stundum við að læra sund
- til þess verður maður að þjálfa
sig og æfa á réttum vettvangi. Það
gildir lflca um þetta, maður verð-
ur að þjálfa sig í að verða góður
ræðumaður fyrir framan hóp af
fólki. Og oftar en ekki er þetta
ákveðinn ótti sem fólk þarf að
komast yfir.
Fólk setji sér markmið og
fylgi þeim eftir
A námskeiðum okkar erum
Það vill oft koma
upp að einstak-
lingarnir sem
setja sér há/eit
markmið og ná
þeim ekki verða í
kjölfarið fyrir
miklum vonbrigð
um og þungir í
fasi fyrir vikið.
við með nokkur lykilatriði að
leiðarljósi. Við hjálpum ungu
fólki að byggja upp sjálfstraust
þannig að það þori að vera það
sjálft. Einnig þjálfum við þátttak-
endur í því að tala fyrir framan
hóp, vera jákvæðir, meiri leið-
togar og meira drífandi. Við
leggjum mikla áherslu á mann-
leg samskipti sem eru gífurlega
mikilvæg og einnig kennum við
markmiðssetn-
ingu. Það síðast-
nefnda er gott
dæmi um tækni
sem við kenn-
um, að læra að
setja sér raun-
hæf markmið og
ná þeim. Það
þýðir nefnilega
ekkert að setja
sér markmið og
gera svo ekkert í
þeim. Þeim
verður að fylgja
eftir. Það vill oft
koma upp að
einstaklingarnir
sem setja sér há-
leit markmið og ná þeim ekki
verða £ kjölfarið fyrir miklum
vonbrigðum og þungir í fasi fyrir
vikið.
Ekki ósvipað lífsleikni
í sjálfu sér er það sem við
gerum ekkert ólfkt lífsleikni sem
er fremur nýti námsfag sem
kennt er í grunnskólum. Sjálf er
ég nemandi í Tómstunda- og fé-
lagsmálafræði í Kennaraháskól-
anum og hef lært lífsleikni og er
með réttindi til að kenna það
fag. Þetta byggir á sömu hugsun.
Námskeiðin okkar eru haldin eitt
kvöld í viku í samtals 10 vikur.
Það er reyndar orðið fullt á fýrsta
námskeiðið á þessari önn en við
verðum með fleiri í boði á næstu
vikum fyrir hópinn 14 til 17 ára.“
iðrún Steinsen er annar tveggja þjálfara á námskeiðunumNæs^
Bráðamóttaka Sjúklingum er
forgangsraðað til að aðkallandi
mál fái fljóta afgreiðslu.
Yfirlæknir á Landspítalanum segir biðtíma á bráðamóttöku hér-
lendis styttri en á hinum Norðurlöndnum.
„í sjálfu sér þyrfti aldrei að vera
neitt svona kerfi ef hægt væri að ýta
öllum inn og veita þjónustu strax en
það er nú elcki svo gott,“ segir Jón
Baldursson, yfirlæknir á slysa- og
bráðamóttöku, um forgreiningar-
kerfið sem er notað í bráðamóttök-
unni. r
Forgreiningarkerfið hefur verið
notað í tólf ár og er reglulega endur-
skoðað. Hjúkrunarfræðingar tala
fyrst við sjúklingana, meta einkenni
og ákveða þann forgang sem sjúk-
lingur fær, en það er gert út frá því
hversu brátt vandamálið er og hvort
sjúklingurinn muni bera einhvern
skaða af því að bíða. Öllum sjúkling-
um er sinnt þó að læknisskoðun sé
ekki gerð strax.
Vantar upplýsingar
Notast er við þriggja flokka kerfi.
Jón segir að fyrsti flokkur sé alger for-
gangur.
„I öðrum flokki er reynt að halda
því marki að viðkomandi fái skoðun
innan fjörutíu mínútna en það tekst
ekki alltaf. í þriðja flokki em vanda-
mál sem þola einhverja bið og sumt
af því eru vissulega vandamál sem
ættu að fara eitthvert annað en til
okkar, til dæmis á heilsugæslu eða til
læknis," segir Jón.
Að því er Jón segir er það þekkt
vandamál á bráðamóttökum úti um
allan heim að fólk komi sem veit ekki
hvert á að snúa sér innan kerfisins.
„Það er miður að fólk
geri sér ekki grein fyr-
ir því að einhverjir séu
verr staddir en það
sjálft þó að það sé
augljóst."
„Manni finnst að það ættu að
vera til einhvers konar upplýsingar í
heilbrigðiskerfinu með leiðbeining-
um um hvaða staðir henta ákveðn-
um málum. Við myndum fagna því
ef slíkar upplýsingar yrðu gefnar út
tilfólks," segir Jón.
Misjafnlega tekið
Jón segir að forgangsröðuninni
sé misjafnlega vel tekið meðal sjúk-
linga og dæmi eru um að fólk verði
óánægt.
„Við lendum stundum í því að
fólk tekur því illa ef einhver er tekinn
fram yfir það. Það er miður að fólk
geri sér ekki grein fýrir því að ein-
hverjir séu verr staddir en það sjálft
þó að það sé augljóst. Blessunarlega
er það þó oftast þannig að fólk slcilur
forgangsröðunina,“ segir Jón.
Vel stödd
Jón segir bráðamóttökuna hér á
landi vera vel stadda varðandi stutt-
an biðtíma. í alþjóðlegum saman-
Jón Baldursson yfirlæknir á slysa-
bráðamóttöku Segirvanta upplýsing,
um hvert fólk á að snua sérinnan heil-
brigðiskerfisins. Alltofalgengt er að fólk
komi með mál inn á bráðamóttöku sem
eiga heima annars staðar.
burði komi íslendinga vel út.
„Ég veit að á Norðurlöndum þyk-
ir það ekki vera tiltökumál þó biðin
sé nolckrir klukkutímar. Maður hefur
orðið var við það hjá íslendingum
sem hafa búið í útlöndum að þeim
þyki þjónustan vera býsna hröð hjá
okkur. Það eru til deildir í heiminum
þar sem biðtíminn er nánast enginn
en það eru þá deildir sem hafa til
þess fjárráð og mannskap, til dæmis
einkasjúkrahús í Bandarflcjunum.
En við stöndum ekki illa," segir yfir-
læknirinn.
Breytingar boðaðar
Jón segir það vera firekar óheppi-
legt að bráðamóttökudeildir spítal-
ananna séu á mörgum stöðum í
bænum. En breytingar eru væntan-
legar:
„Nú er kominn nýr tónn í stjórn-
málamenn um að það verði unnið
að því markvisst að sameina mót-
tökustarfsemina á einn stað til hags-
bóta fyrir almenning. Það verður
vonandi hægt með nýrri spítala-
byggingu." tol@dv.is
DV-mynd Vilhelm