Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.2005, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 19. JANÚAR 2005
Sálin ÐV
í DV á miðvikudögum
• Útsala stendur nú yfir í verslun
Egils Árnasonar við Ármúla. Boðinn
er 15 til 20% stað- ^
greiðsluafsláttur af ~
Ringo innihurðum, r
fermetri af Kahrs
eikar-naturpar-
ketti með viðar- _____
læsingu kostar
3.550 kr. og veitt-
ur er 20 til 50% stað-
greiðsluaflsáttur af gegnheilu park-
etti. Flísar á gólf og veggi eru með
20 til 70% staðgreiðsluafslætti.
• Nú í janúar er veittur 25% afslátt-
ur af öllum skartgripum og af
völdum úrum í versluninni Úr að
ofan við Laugaveg. í versluninni
A^fást meðal annars ítalskir skart-
^■tgripir frá Morelatto og
^S^mexíkó skir silfurskartgripir
^»og úr frá Diesel, Storm og
Dolce og Gabbana. Þau
fást nú með afslætti.
# í verslunum Lyíja og heilsu víðs
vegar um land er nú veittur 25% af-
sláttur af vítamínum og heilsuvör-
um. Meðal vara á af-
sláttarverðinu er Nupo
létt, Women’s slim & fit
sem inniheldur jurtir
sem örva efnaskipti hjá
konum, Pure Plan
hreinsunarkúr Detox
Tea sem styrkir innra hreinsunar-
ferlið og Wellex sem eykur fitu-
brennslu.
• íverslunNýherja
standa yfir nýárstilboð á
Canon vörum fyrir
Almenn sálfræðiaðstoð er ekki öllum aðgengileg hér á landi og flestir sem leita sér
hjálpar enda inni á stofum hjá geðlæknum. Ástæðan er einföld; sjúklingar geð-
lækna fá endurgreiðslu frá Tryggingastofnun en sjúklingar sálfræðinga þurfa að
greiða úr eigin vasa.
...allar pláneturnar i sólkerf-
inu og tungl þeirra heita eftir
persónum úr griskri og róm-
verskri goðafræði nema
jörðin og tunglið okkar og
tungl Úranusar sem heita
eftir persónum úr verkum
Shakespeare og Pope?
...Alma í Nylon átti að heita
Vaka á meöan mamma
jT- vv hennargekk
meðhanai
maganum,
en systur
hennar
fannst það
ekki nógu
sniðugtsvo
þvi var breytt á
síðustu stundu? Efhún hefði
hins vegar orðið drengur
hefði hún llklega heitað Logi
eða Atli.
...það er aðeins eitt timabelti
íKína?
...J.R.R.í
nafniJ.R.R.
Tolkien
stendur
fyrir John
Ronald
Reuel?
__lónas Jónsson
frá Hriflu þótti hræðilega lé-
legur bilstjóri og að margir
sem til þekktu forðuðust í
lengstu lög að stíga upp í
bifreið með honum?
...stúlknahljómsveitin Kol-
rassa krókríðandi hét upp-
haflega Menn?
...Stefán Hall-
jgKHi Wtþ urStefáns-
sonleik-
listarnemi
og flug-
garpur er
barnabarn
Kristjáns Eld-
járn, fyrrverandi
forseta íslenska lýðveldisins?
...í fyrstu Gettu
betur keppnun-
um voru tveir
spyrlar, þeir
Jón Einarsson
Gústafsson og
Þorgeir Ástvald
son?
...Jón Böðvarsson Njálufræð
ingur var eitt sitt skólameist■
ari Fjölbrautaskóla Suður-
nesja?
Tryggingakeriið þröskuldur
n eðliiegri sálfræhihjónuste
Einar Ingi Magnússon sálfræðing-
ur sem að hluta til býður upp á
klíníska sálfræðiþjónustu bendir á að
kerflð sem við lifum við sé að miklu
leyti lokað fýrir algengum félagslegum
geðsjúkdómum, svo sem kvíða,
streitu og andlegri þreytu. Dyrnar sem
standa opnar í heilbrigðiskerfmu em í
geðlækningum, en það em himinn og
haf á milli geðsjúkdóma sem þarfnast
lyfjameðferða og annarra alvarlegra
úrkosta annars vegar og svo þeirrar
geðdeyfðar sem stór hluti lands-
manna þjáist af.
Þessi þröskuldur í kerflnu, sem
gerir það að verkum að fólk
fær lyf við hinum ýmsu
andlegu kvillum í stað
þess að komast í sál-
fræðimeðferð, kann
að vera ein af skýr-
ingunum á því að
við íslendingar
eigum heimsmet í
„gleðipilluáti".
Ekkert val
„Það er nánast
ekkert val í þessu
kerfi, annað
hvort
og

''fG
þarf fólk að greiða þjónustu sálfræð-
inga úr eigin vasa eða fá endurgreitt
fyrir þjónustu geðlækna. Viðskipta-
vinurinn á að geta vahð. Það er hópur
manna sem þjáist af álagi, streitu,
kvíða og hinum ýmsu áhyggjum vegna
heimilisaðstæðna, vinnu, íjármála
o.sv.ffv. sem getur ekki valið sér við-
eigandi meðferð," bendir Einar Ingi á.
„Það að vera í lyfjameðferð læknar
ekki þessi mein eitt og sér, fólk þarf að
vinna með lyijunum, þau brúa aðeins
biiið þar sem það á við. Til þess að
vinna með þessi almennu einkenni
þarf fólk að hugsa til langframa
hjá sálfæðingum vinnur
fólk í því að skipuleggja
sjálfsúrræði, sorterar
smátt frá stóm og
vinnur kerfisbund-
ið í sínum málum.
Auðvitað geta lyf
hjálpað til þegar
það á við og því
em flestir klínískir
sálfræðingar í sam-
bandi við geðlækna
þegar slíkt á við. Lyfin
vinna með meðferð-
inni en em ekki meðferðin.“ Spurður
hvort geðlæknar séu þá að dópa fólk
upp eða niður eftir þörfum án þess að
gefa hiumnurn þann tíma sem til þarf
segir Einar Ingi að vandamálið sé ekki
hjá geðlæknunum sjálfum því þeir
séu sérffóðir um þessi lyf og viti
hvernig eigi að fara með þau.
„Það em heimilislæknar sem ávísa
mestu magni af geðlyfjum og því hiýt-
ur það að liggja ljóst fyrir að matið á
hverju tilfelli fyrir sig fær ekki þann
tíma sem til þarf.“
Hugræn atferlismeðferð
Einar Ingi bendir á að mikið hafi
verið unnið með nýja stramna innan
sálfræðinnar sem í daglegu tali er kall-
að „hugræn atferlismeðferð" og sé í
stuttu máli það besta úr fyrri straum-
um. I henni er einstaklingurinn í fyrir-
rúmi og hann vinnur úr sínum málum
undir handleiðslu sálfræðingsins, á
álíka hátt og greint er frá að ofan.
„Rannsóknir Eiríks Arnarssonar,
hjá Landspítalanum í Kópavogi, og
annarra á sambærilegum meðferð-
um fyrir unglinga sýna, svo ekki
verður um villst, að slík meðferð

Einar Ingj Magnússon sál-
fræðingur „Það eru heimilis-
læknar sem ávisa mestu magni af
geðlyfjum og þvi hlýturþað að
liggja Ijóst fyrirað matið á hverju
tilfelli fyrir sig fær ekki þann tíma
sem tilþarf."
m

kemur í veg fyrir að þeir lendi á
blindgötum þegar þunglyndis- og
kvíðaeinkenni koma fram. Ung-
lingsárin eru umbreytingatími þar
sem hlutirnir gerast hratt, krakkar í
sjálfsvígs-, sjálfsmeiðingar- oghvers
kyns sjálfseyðingarhugleiðingum
læra að hegðun - hugsun - tilfinn-
ingar haldast í hendur og hægt sé að
hafa áhrif á líðan sína.“
Tíminn hefur leitt í ljós að þessar
aðferðir reynast gríðarlega vel í með-
höndlun félagslegs þunglyndis sem
sálfræðingar líti ekki á sem sjúkdóm,
en læknum hætti til að gera.
„Þess vegna hafa opnast ýmsar
bakdyr í kerfinu og stofnanir á borð
við félagsmálayfirvöld, verkalýðsfé-
lögin og jafnvel atvinnurekendur taka
að sér að greiða þjónusm skjólstæð-
inga sinna hjá fagaðilum."
Töf á eðlilegri þróun
Einar Ingi tekur ennfremur fram
að þessi mál séu iðulega í umræðunni
og þessi þröskuldur sem Trygginga-
stofnun er, hafi verið nálægt því að
verða fjarlægður í síðustu viðræðum
en það hafi strandað einhvers staðar í
heilbrigðiskerftnu, eins og svo oft vill
verða. Samkeppnisráð komst hins
vegar að þeirri niðurstöðu að þjón-
usta sálfræðinga væri sambærileg við
þjónustu geðlækna og því bæri kerf-
inu og taka tillit til þess. „Þetta er allt í
vinnslu og hlýtur að fara að skýrast,
fyrr frekar en síðar.“
„Þetta kerfi er töf á eðlilegri þró-
un,“ segir Einar Ingi og spurður að því
hvort góð sálfræðiaðstoð sé í raun for-
réttindi fyrir efnafólk á landinu segir
hann: „Eins og kerfið er núna hlýtur
það að vera, þeir hafa efni á borga þó
það séu oftast þeir efnaminni sem
raunverulega þurfa á þessari aðstoð
að halda." thonhor@dv.is
1Ú Þú sefur
betur Þetta
segir sig eigin-
lega sjálft, en
hefur verið stað-
fest með nýleg-
um rannsókn-
um.Besterað
æfa á morgnana
eða seinnipartinn
frekar en á kvöld-
in þvi annars get-
urðu átt erfitt með
að sofna. Ekki ein-
asta áttu auðveld-
ara með að sofna
efþú æfir reglulega,
heldur nærðu lengri tima I svokölluðum
djúpsvefni.
S Hægir á öldrun og
minnkar hættu á ótíma-
bærum dauða Hjá flestum
minnkar hreyfigetan mikið
með hverju árinu eftir þritugt
en með reglulegum æfingum
geturðu aftur á móti aukið
hreyfigetuna. Likamsrækt
gefur þér hraustlegri húðlit
og minnkar likurá þviað þú
fáirýmsa sjúkdóma.
B Byggir upp og við-
heldur vöðvum og
beinum Eftir þvi sem þú
eldist missa bein þin styrk-
leika, liðamótin verða stifari og siður
sveigjanleg. Reglulegar likamsæfingar eru
besta leiðin til að hægja á eða koma I veg
fyrir þetta.
7 Styrkir
ónæmiskerfið
Margar rannsóknir
hafa sannað að
reglulegar æfingar
sporna við þviað þú
fáirýmsa sjúkdóma,
bæði aigengar pestir
og alvarlegri sjúk-
dóma.
S Bætir þig á and-
lega sviðinu Betra
minni, betra viðbragð
og einbeiting eru i
boði fyrir duglega og
ekki þarfmikið til. 45
minútna göngutúr
þrisvar i viku er nóg til að
skerpa á þessum hlutum.
S Aukið sjálfs-
traust Hérþarftu ekki
annað en að spyrja
þig einfaldrar spurn-
ingar: Liður mér betur
þegar ég ligg uppi i
sófa með snakkpoka
eða eftir góða æf-
ingu?
4 Aukin orka og
þol Hversu oft hef-
urðu sleppt rækt-
inni vegna þreytu?
Þegar þú aftur á
móti drífur þig
þangað þrátt fyrir
þreytuna ertu miklu
orkumeiri eftir á. Það þarfekki nema
nokkrar vikur og þá finnurðu aðþú ert
miklu orkumeiri en þú varst áður en þú byrj-
aðir að æfa. Það er vel þess virði.
3 Bætir kynorkuna og kynhvötína
Þetta erstaðreynd. Reglulegar æfingar auka
löngunina og kynorkuna og þú færð að
auki meira út úr kynlífínu. Aftur á móti geta
ofmiklar æfingar virkað öfugt.
2 Minnkar stress og þunglyndi Eftir
góða æfingu slakna vöðvarnir og þér liður
betur. Likaminn losar meira endorfin í næst-
um tvo tima eftir æfínguna sem bætir skap
þitt og hjálparþér að slaka á.
1 Minnkar Ifkur á mörgum sjúkdóm-
um í>ú stendur betur i baráttunni gegn
sjúkdómum á borð við hjartasjúkdóma,
háan blóðþrýsting, sykursýki, hátt kólester-
ól, ristilkrabbarriein, brjóstakrabbamein og
svo framvegis.