Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.2006, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 4. MARS 2006
Helgarblað DV
Ólafi Haraldssyni,
fr amkvæmdas tj ór a
Blindrafélagsins, líst
ekki á hugmyndir um
sameiningu Sjónstöðv-
ar við Heyrnar- og
talmeinastöð. Hann
bendir á að um sé að
ræða ólíkar fátlanir
og engir sérfræðingar
sem sinna bæði blind-
um og heyrnarskert-
Það er himinn og haf milli þessara hópa.
Reyndar er talað um að daufblindir gætu
notið þessarar sameiningar, en þeir em
mjög fáir. Þaö sem við höfum verið að vonast
eftir er aukin þjónusta. Til langs tíma var til
dæmis rekin sérstök deild í Álftamýrarskóla
fyrir sjónskert börn þar sem blindrakennari
sinnti bömunum. Nú er ekki lengur í tísku að
bjóða upp á úrræði á einum stað heldur þykir
betra að öll böm fái að sækja sinn heimaskóla
þar sem boðið sé upp á úrræði. Þetta er mjög
göfugt og allt gott um það að segja, en vanda-
málið er skortur á kennurum. Gmnnskóli ein-
hvers staðar úti í bæ eða úti á landi sem fær
mjög sjónskert bam ræður ekki við að þjón-
usta það svo vel sé. Skólamir hafa ekki starfs-
kraft með þekkingu því á landinu em einung-
is tveir biindrakennarar sem geta kennt böm-
um biindraletur og em færir um að bjóða upp
HIMINN OG HAF
MILU BLINDRA OG
HEYRNARSKERTRA
I Ólafur Har-
I aldsson fram-
I kvæmdastjóri
I Blindrafélags-
I ins Er uggandi
I um sína skjól-
I stæðinga vegna
I sameiningartil-
I lagnanna.

( Hamrahlíð 17 er rekinn vinnustaður fyrir
blinda. Þar var llfog fjörþó einn starfsmanna væri
ómyrkur I máli vegna þess aðhann er búinn að biða I
fjögur ár eftri að fá kennslu I blindraletri.
á þessa sérstöku kennslu. Það segir sig sjálft að
tveir kennarar anna þessu ekki.“
Engu bætt við
Óiafur segir að tii að fjalla um og leysa þessi
mál hafi verið myndaður starfshópur hjá
menntamálaráðuneytinu sem skilaði skýrslu í
lok árs 2004.
„Þar var taiað um að mynda nokkurs konar
þekkingarmiðstöð blindra og sjónskertra þar
sem þekkingunni væri komið fyrir á einum
stað. Þekkingarmiðstöðin gæti svo þjónað

skólunum og þar yrði meðal annars hægt að
nálgast sérþekkingu hvað varðar nám í gmnn-
skóla. Menn töluðu jafnvel um að blindrá-
bókasafnið hefði aðstöðu þar og að þekking-
armiðstöðin yrði í nánu samstarfi við Sjónstöð
íslands. Við vomm að búast við að þetta yrði
sett inn í frumvarpið og að við sæjum meiri
drift í endurhæfingunni. Eins og þetta iítur út
núna virðist eiga að sameina Heymar- og tal-
meinastöð og Sjónstöðina eins og þær em án
þess að bæta neinu við.“
Endurhæfing lykilatriði fyrir blinda
Ólafur segir heymarskerta ekki hafa verið
jafn gagnrýna á sameininguna en þeir hafi þó
líka orðið fyrir vonbrigðum. „Þeir bjuggust við
að fá aukna þjónustu sem þeir fá ekki. En að-
alatriðið fýrir okkur hefði verið að sjá tekið á
endurhæfingarmáfunum og að hugmyndinni
um þekkingarmiðstöð fyrir blinda og sjón-
skerta yrði hrint í framkvæmd. Ef það hefði
verið inni í sameiningartillögunum væm aliir
ánægðir. Annað sem við óttumst er gjaldskrá
hjálpartækja. Heymarskertir hafa þurft að
greiða meira fyrir sín hjáfpartæki en blindir en
samkvæmt frumvarpinu virðist sem notend-
urnir eigi að taka meiri þátt í kostnaði við
hjálpartæki og að ráðuneytið gefi út nýja
gjaldskrá. Við óttumst að gjaldskráin verði
færði í sama horf og er í gildi fyrir heymar-
skerta þannig að kostnaður okkar skjólstæð-
inga aukist í stað þess að heymarskertir njóti
góðs af og þeirra kostnaður lækki.“
Þjónustan sem veitt er á Sjónstöðinni felst
meðal annars í hæfingu og endurhæfingu, en
sú þjónusta er mjög mikilvæg fýrir blinda.
„Það þarf að kenna fólki tökin á lífinu í vfðasta
skilningi þess orðs. Sjónstöðin þyrfti að fjölga
stöðugildum því eins og er emm við með bara
eitt og hálft stöðugildi fyrir 1500 manns sem er
engan veginn nóg. Hér þyrfti að lyfta grettis-
taki og bjóða upp á miklu meiri endurhæf-
ingu. Við sjáum ekki að í sameiningaratillög-
unum sé neitt sem bætir þjónustuna og þess
vegna emm við uggandi."
edda@dv.is
Brynja Arthúrsdóttir, atvinnumálafulltrúi hjá
Blindrafélaginu, hefur verið blind frá 27 ára
aldri. Brynja sér ekki neitt en hefur alltaf stund-
að fulla vinnu og lifir mjög innihaldsríku lífi,
sinnir áhugamálum, fjölskyldu og vinum af lífi
og sál og ferðast bæði innanlands og utan.
Brynja segist sjálf aldrei hugsa út í það
lengur að hún sé blind, hún hafi lært
að lifa með því. Áfallið hafi þó verið
mikið þegar útséð var um að hún fengi sjón-
ina aftur. Fyrst var hún samt í afneitun.
„Mig gmnaði ekki að þetta væri yfirvof-
andi þó sjónin hafi farið að versna verulega
þegar ég var 25 ára. Það var vegna sjaldgæfs
bandvefssjúdóms sem ég þjáðist af og hef
þjáðst af allar götur síðan. Ég bjóst þó alltaf
við að fá að halda þessari lélegu sjón,“ segir
Brynja.
Það gekk þó ekki eftir og þegar Brynja var
á Landspítalanum vegna uppskurðar á
hendi vaknaði hún á sjúkrahúsinu og sá allt
í þoku.
„Nethimnan í augunum hafði losnað og
ég var send beint úr rúminu til Bretlands í
aðgerð. Ég var viss um að þeir myndu laga
þetta þar en ég fór í tvær augnaðgerðir, var
meira að segja fyrsta manneskjan í heimin-
um sem fór í aðgerð af þessari tegund. Að-
gerðin fólst í að augnhvíta úr látinni mann-
eskju var límd á augun með vefjalími en
þess konar lím hafði aldrei verið notað áður.
Þetta var heilmikið fréttaefni þarna úti árið
1977. í framhaldi af þessu fór ég svo í
blindraskóla í Bretlandi til að læra að lifa
með því sem ég reiknaði með að yrði tíma-
bundin blinda. Viku eftir að ég kom heim af
blindraskólanum gekk ég hins vegar á dyra-
staf og missta sjónina endanlega. Gleraugun
mín brotnuðu og gengu inn í augun og þar
með var það búið," segir Brynja og hristir
höfuðið.
„Þama tók við nýr veruleiki en ég fór í af-
neitun. Það gat vel verið að einhver kerling
úti í bæ missti sjónina, en ekki ég. En sjónin
kom aldrei aftur. Ég sé ekki glóru og þarna
tók við erfiður tími. Maður missir öll kenni-
leiti og hefur ekkert að miða við. Það er samt
ótrúlegt hvað þetta venst. Áður en ég missti
sjónina sjálf spurði ég einu sinni blindan
mann hvernig væri að vera blindur. „Það er
skárra en ég hélt,“ svaraði hann og ætli ég
geti ekki tekið undir það,“ segir Brynja og
hlær enn.
Pjöttuð og vill vera í stíl
Brynja segist oft fá skrýtnar spurningar
eins og hvort hún sé alltaf í myrkri og hvort
hana dreymi sjáandi.
Hún segist vera alsjáandi í draumunum
sínum og daglega í ljósi og birtu. „Samt sé ég
ekki neitt og get horft beint upp í sólina án
þess að blikna. En ég nýt þess auðvitað að
hafa séð þannig að ég sé fyrir mér eins og til
dæmis á ferðalögum þegar staðháttum er
lýst fyrir mér. Ég þekki lfka litina og læt lýsa
þeim fýrir mér þegar ég versla. Ég er neftii-
lega pjöttuð og vil vera í stll.“
Þeir sem eru sjáandi eru oft óöruggir og
klaufalegir gagnvart þeim sem eru blindir en
Brynja segir mikilvægt að fólk umgangist
blinda eins og venjulegt fólk.
Gleymdist á flugvelli í fjóra tíma
„Það er til • dæmis algengt að fólk
ávarpi ekki hinn blinda heldur fylgdar-
manninn og spyrji hann spurninga eins
og „Vill hún mjólk í kaffið?“ eða „Hvaða
stærð notar hún?“. Þetta er náttúrlega út í
hött og bara spurningar sem við svörum
sjálf."
Brynja ferðast mikið bæði innanlands og
utan, stundum ein en oftar með fylgdar-
manni. Meðal uppáhaldsstaða er Grikkland,
en þangað hefur hún farið sex sinnum á
undanförnum árum. Hún er einmitt á leið til
að funda með forsvarsmönnum í Leifsstöð
því nýlega var breytt reglum sem leyfðu
fylgdarmönnum blindra að fylgja þeim alla
leið í flugvélina.
„Nú er ekki leyfilegt að fara lengra en í
„tékkið" og þá tekur starfsmaður flugvallar-
ins við. Ég hef notið þessarar þjónustu á
flugvöllum þegar ég hef verið ein á ferð og
alltaf reynst hún vel, nema einu sinni þegar
ég gleymdist í hliðarherbergi í fjóra klukku-
tíma á flugvelli í Bretlandi. Það var
óskemmtileg reynsla. Það eina sem ég bað
um var kaffibolli og ein klósettferð, en þeir
steingleymdu mér þangað til flugvélin var
að fara í loftið."
Brynja Arhúrs-
dóttir Lifir
skemmtilegu og
innihaldsriku lifi
og lætur það ekki
á sig fá að hún sé
^tlblind.
.m

É:
K'ffl
ífc
a’M
WKjif

Innihaldsríkt líf
Brynja vann á Reykjalundi í 26 ár en þang-
að kom hún upphaflega sem sjúklingur.
„Starfið mitt var svo lagt niður í fyrra
vegna skipulagsbreytinga en ég var svo
heppin að fá þessa vinnu sem ég er í núna.
Mér fannst kannski ekki beint árennilegt að
verða atvinnulaus, komin á þennan aldur og
blind að auki, en það opnast alltaf nýir
möguleikar. Ég starfa sem atvinnumálafull-
trúi hjá Blindrafélaginu en starfið felst með-
al annars í að aðstoða blinda og sjónskerta
að fá vinnu og vera ráðgefandi varðandi
nám. Við erum á leið í fyrirtækin með kynn-
ingar og mér sýnist að margir ætli að taka
okkur vel.
Fyrir utan starfið er ég svo mjög virk í fé-
lagsmálum, hef verið í kvennadeild Blindra-
félagsins, í ferðanefnd og skemmtinefnd og í
Stýrihópi kvenna hjá öryrkjabandalaginu
svo eitthvað sé nefnt. Mér finnst ég lifa mjög
innihaldsríku lífi, stunda líkamsrækt, göng-
ur í Nauthólsvíkinni og vatnsleikfimi, fer á
tónleika og í leikhús og sinni fjölskyldu og
vinum. Ég býst við að ég sé aktívari en marg-
ir sem eru heilbrigðir og sjáandi og trúlega
fer þetta eftir hugarfari og lífsviðhorfum."
edda@dv.is