Freyr - 01.12.1972, Blaðsíða 16

Víða hagaði svo til, að flytja varð hey á bátum, stundum alllangt, því að þar var heyja aflað, sem
grös eða hálfgrös uxu. Konan var með í því starfi, það er hún sem stígur á Iand og hrýnir bátnum.
Stundum var svo mikið hey til flutninga, að stórir bátar hæfðu bezt. Myndin er frá Harðangri árið
1912.
til flutnings sem klyfjar á hestum þótt
heimflutningur á mjólk og ólekju úr
seljum væri hversdagslegt fyrirbæri á
klyfjahestum.
Eins og það var erfitt verk að nota sigð
til að skera kornið þannig var sláttur og
heyvinnslustörf erfið verk með frumstæð-
um tækjum. En eins og nauðsyn krafði að
bjarga korni til þess að fólk hefði brauð
og liði ekki hungur, þannig varð og mikið
á sig að leggja til þess að bjarga fóðri
handa kú, á og geit, sem gáfu mjólk og
skinn og kjöt, allt afurðir, sem nauðsyn-
legar voru til lífsframfæris og mannlegrar
vellíðanar.
Eftirtekjan var þurrkuð á staurum, stög-
um eða hesjum og þegar hún var þurr var
allt fært í hlöðu eða ló.
Eftir að farið var að nota vagna til heim-
flutnings uppskeru, byggðu ýmsir brýr svo
að unnt væri að aka inn á loft og síðar
varð það algengasta innflutnings-fyrir-
komulagið, en þess er fyrst getið í kring
um árið 1600.
Að sumrinu var uppskera korns ekki
hafin fyrr en heyskap var lokið. Geymsla
var nauðsynleg í bæði hlöðu og ló, því að
kornið var ekki þreskt fyrr en að vetrin-
um, og þá auðvitað undir þaki, svo og
hreinsun þess, en hálminn var þá sjálfsagt
að nota jöfnum höndum með heyi til
fóðurs. Kornið var auðvitað malað til
manneldis og hrökk einatt hvergi nærri,
svo að flytja varð inn í landið til viðbótar,
en handa búfénu var þá ekkert nema
hismið.
Greinargóðar heimildir segja frá þeim
vanda, sem einatt bar að höndum svo að
fóðurskortur yrði ekki algjör og horfellir
af þeim sökum. Húsvistin hefur sjálfsagt
átt einhvern þátt í fótaveiki og fleiri kvill-
um, en eins og Heltzen prestur í Rana
skrifaði, að ýmsir hefðu þann hátt á að
kvelja skepnurnar sem hungraðar stæðu á
básum tímum saman, vegna fóðurskorts,
gæfu þær því rýrar eða engar afurðir eig-
endum sínum, þannig er talið að verið
hafi hversdagsleg fyrirbæri um gjörvallt
land í ýmsum árum. Langt er þó síðan
almenn fyrirmæli komu um nauðsyn þess,
að ákveðið minnsta magn fóðurs væri til
á haustnóttum handa búfénu, misjafnt
472
F R E Y R