Freyr - 15.07.1973, Side 25

Rafmagnsnotkun
í peningahúsum
Þegar rafaflið er komið á heimilinu er
bæði eðlilegt og sjálfsagt, að það sé tekið
í notkun á svo fjölþættum sviðum, sem
unnt er. Sjálfsagt taka bændur það einnig
í þjónustu sína í peningshúsunum eftir
þörfum, ekki bara til ljósa heldur og til
þess að vinna verkin eins og tæki og bún-
aður leyfa. Hitt er svo annað mál, að til
notkunar þess þarf vélar og tæki, — sum
hæfa þar, sem litlar áhafnir eru, önnur
betur á stórum búum, en á stórbúum eru
jafnan skilyrði til fjölbreyttari tækni en
þar sem um ræðir fáa gripi. Má þar nefna
flutningabúnað, sem færir fóðrið úr fóður-
geymslu á jötu eða sjálfvirkan flórmokstur
í fjósum þar sem flórar og keðjudrifnar
sköfur eru.
í litlu fjósunum er rafaflið aðallega
notað til þess að knýja mjaltavélarnar og
svo sem ljósgjafi. í stórum fjósum er aðal
orkumagnið notað til annarra þarfa.
Um orkuþörf í þessu skyni virðist óvíða
hafa verið grandskoðað eða kannað að
ráði hvers er þörf. FREY berast mörg er-
Fararstjóri var hann í fjölmörgum kynn-
isferðum bænda og rækti það starf af
mikilli prýði enda kunnugur landi og sögu
flestum betur. Nokkrar bækur ritaði Ragn-
ar og eru þessar helztar: „Strákur, Skrudda
og Bændaförin.“
Allar eru bækur hans einkar læsilegar
og blær hins þjóðiega fróðleiksmanns og
fagurkera, blandin góðlátlegri kímni, er
þar í fyrirrúmi.
Miklar taugar hafði hann einnig til
ljóðadísarinnar, var þaulkunnugur ljóða-
gerð og sögu íslenzkrar ljóðlistar og átti
sjálfur auðvelt með að yrkja, en dagleg
önn kom í veg fyrir afköst á því sviði.
lend tímarit, en þótt fylgzt hafi verið með
hvað um þessi efni er sagt þar á prenti
er fátt fyrir okkur, unz nýlega barzt yfirlit
frá rannsóknum í Minnesota í USA, en það
var um ársnotkun rafmagns í fjósi þar sem
voru 52 kýr og 108 ungviðis. Þar var rafafl
notað til 15 mismunandi þarfa og af því
notað árlega sem hér segir:
1. Rörmjaltir 50 kúa, mjaltað tvisvar á dag
og í hvert sinn var mjaltatíminn 90
mínútur. Til þessa var notað 3.751 kWh.
2. Mykjusköfur hreinsuðu flóra, til þess
þurfti rafal, um 1000 tonn af mykju
flutt til haughúss, en orkuþörf 176 kWh.
3. Fjósið, 40X11 ni að flatarmáli og svo
kálfafjós, samtals 9 hitastilltar rellur
til loftræstingar, 6.400 kWh um árið.
4. Kæld mjólkin 400 tonn, niður í 2 gráður,
notuð 6.394 kWh.
5. Drykkjarvatn, 350.000 tonn dæld upp,
notað 1.184 kWh.
6. Hitað vatn til þvotta og ræstingar í
fjósi 6.401 kWh.
7. Til ljósa í fjósunum og íbúðarhúsi, út-
varp, klippur og sitthvað smávegis, var
aðeins notað 3.573 kWh.
8. í mjólkurhúsi þurfti að hita að vetri,
þar var sérstök rella til loftræstingar
o. fl. og svo sitthvað annað, kostaði að-
eins 421 kWh. Ársneyzlan var þá sam-
tals 28.300 kílóvattstundir.
í Menntamálaráði sat Ragnar tvö tíma-
bil og þar naut lista- og bókmenntaáhugi
hans sín vel. Hann studdi marga ágæta
myndlistarmenn með ráðum og dáð í þann
tíð er þeir voru lítt þekktir og var sá
stuðningur þá að sama skapi meira virði.
Ragnar kvæntist 11. jan. 1921 Grethe
Harne Nielsen, frá Árósum í Danmörku,
en hún lézt í jan. 1972. Hún var hin mesta
gerðarkona og heimili þeirra rómað fyrir
myndarskap og menningarbrag á öllum
sviðum.
Ragnar lézt 1. jan. 1973.
Axel Magnússon.
355
F R E Y R