Freyr - 01.08.1982, Page 34

Ólafur Guðmundsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Samanburður á fóðurverði
Pað er hagur hvers og eins sem elur búfé, að fáfóðurþess á sem bestum kjörum. Petta á ekki
síður við um þá sem halda skepnursér til gamans en hina sem hafa búskap aðfullustarfi. Pað
er því mikilvægt að hafa aðferð til að meta virði þess fóðurs sem á markaðnum er og
nauðsynlegt er að kaupa til aðfullnægja þörfumfyrir hin ýmsu næringarefni. Tveirþættir eru
mikilvægastir í fóðri þ. e. orka og prótein-magn, og hljóta þeirþœttir að sjálfsögðu að skipa
hæstan sess þegar verið er að bera saman fóður, þótt ekki megi gleyma öðrum næringarefn-
um svo sem steinefnum og vítamínum.
Vegna mikilvægis orku og próteins
fóðursins eru þessir tveir þættir
oftast notaðir við verðsamanburð,
enda stærstu kostnaðarliðirnir í
fóðrinu. Korn og próteinkjam-
fóður er því oftast notað sem
viðmiðunarfóður við virðisút
reikninga. Þó verður að viðurkenna
að núverandi orkugildismat okkar
er því miður ekki einhlítt. Þannig
er talið að fóðrunarvirði sumra
fóðurtegunda sé meira en einföld
orkugildismæling segir til um.
Þetta gerir það að verkum að
vafasamt er að beita útreikningi
sem þessum við t. d. verðlagningu
grasköggla.
Aðferðirnar sem notaðar eru
hafa tekið á sig ýmsar myndir og
geta útreikningarnir orðið all-
flóknir og krafist töluverðrar
stærðfræðiþekkingar. í sumum
þessara aðferða er stuðst við all-
viðamiklar töflur sem verða að
vera við hendina svo að unnt sé að
gera verðsamanburð. Aðrar að-
ferðir eru jafnvel það flóknar að
nauðsynlegt er að nota tölvu við
útreikningana ef vel á að vera.
Verðbólgan ruglar einnig margar
þessar aðferðir. Þrátt fyrir þetta
eru til einfaldar aðferðir sem allir
ættu að geta notað og gefa hug-
Dæmi:
I. Er hagkvæmt að kaupa bygg?
1. Hafrar með um 88% þurrefni sem innihalda 0.9 FE/kg og 11.4%
prótein og kosta 3200 kr. tonnið, eru hér notaðir sem viðmiðunarfóð-
ur.
2. Fiskimjöl með 93% þurrefni, sem inniheldur 1.1 FE/kg og 60%
prótein og kostar líka 3200 kr. tonnið, er valið sem próteinviðmiðun-
arfóður.
3. Byggið sem á boðstólum er getur t. d. haft 90% þurrefni og innihaldið
1.0 FE/kg og 10.8% prótein.
4. Það er því byrjað á því að umreikna allar fóðurtegundirnar yfir á
100% þurrefnisgrundvöll:
FE, prót. eða verð fóðursins við 100% þ. e. =
FE, prót. eða verð í fóðrinu x 100 : þurrefni fóðursins
og verður þá útkoman:
FE/kg Prót. % Verð kr.
Hafrar 1.02 13.0 3636
Fiskimjöl 1.18 64.5 3441
Bygg 1.11 12.0
Verð á FE = Verð á höfrum : FE eða 3636:1020 = 3.56 kr. í tonni af höfrum
Verð á prót. = Verð á fiskimjöli : prót. í tonni af fiskimj.
eða 3441 : 645 = 5.33 kg.
626 — FREYR