Freyr - 01.11.1994, Qupperneq 17

Ungir bœndasynir í Brattahlíð. (Ljósm. G.Þ.,i.
en lækkar svo þegar utar dregur
niður í 7-8 gráður.
Markmið ráðunautanna er að
stækka túnin verulega til að minnka
kjamfóðurþörfina, en það krefst
mikillar ræktunarvinnu. Að meðal-
tali bera bændur 100 kg N/ha á túnin
í tilbúnum áburði. Búfjáráburður
hefur ekki verið nýttur sem skyldi á
Grænlandi, m.a. vegna þess að menn
eru hræddir við illgresisfræ frá hon-
um, en sumir bændur eiga í erfið-
leikum með illgresi í túnum hjá sér.
Þar sem jarðvegur er jafn lítill og
þama, verður búfjáráburður að telj-
ast mjög verðmætur. Ráðunautarnir
reyna að fá menn til að nýta hann
betur.
Túnin eru slegin einu sinni og þá
gjaman síðla sumars. Flestir rúlla
heyið og pakka því í plast. Græn-
fóðurrækt er þónokkur, u.þ.b. 20-
30% af gróffóðrinu. Það er eingöngu
ræktað til slægna. Það er einkum
rúgur og hafrar sem menn rækta og
á síðustu árum einnig rýgresi. Mikið
er af vallarsveifgrasi í gömlum
grænlenskum túnum, þar er einnig
túnvingull, língresi, snarrótarpuntur
(hann er þó sjaldgæfur) og ýmsir
tvíkímblöðungar. Nú eru einkum
tvær grasfræblöndur notaðar, önnur
með 60% vallarfoxgrasi (Engmo),
30% vallarsveifgrasi (Lavang) og
10% hálíngresi (Leikvin), en hin
sem ætluðu er á þurrari tún með
60% vallarfoxgrasi (Engmo), 30%
túnvingli (Leik) og 10% vallarsveif-
grasi (Lavang). Einnig hafa menn
sáð snarrótarpunti og beringspunti
frá íslandi. Kal getur orðið nokkuð
mikið í túnum sum ár og það er þá
svellkal. Þurrkar geta einnig hamlað
sprettu verulega.
Búin eru yfirleitt nokkuð vel vél-
vædd, og rafmagn er víða framleitt
með díselrafstöðvum. Fjárhúsin eru
frekar vönduð, einkum þau nýrri.
Yfirleitt er ekki rennandi vatn í
fjárhúsum.
Að meðaltali eru um 325 ær á
hverju búi. Féð líkist mjög okkar fé
eins og það var áður en skipulegar
kynbætur fyrir vaxtarlagi hófust.
Meirihluti fjárins er hyrndur og allir
litir sem við höfum virðast einnig til
þar. Ferhymt fé og forystufé er lík-
lega ekki til. Féð er á húsi frá
nóvemberlokum fram að burði. Á
þessum tíma er það samt mikið úti á
beit. Menn reikna með að hver ær
fái 0,1 FE á dag með beit. Ærnar
bera á húsi í maí, en fljótlega er
þeim sleppt á útjörð með lömbin.
Um 1,2 lömb koma til nytja eftir
hverja á. Lömbunum er svo slátrað á
tímabilinu 15. sept. - 20. okt. Al-
gengt er að fallþungi sé 15-17 kg.
Eitt sláturhús er í landinu, í Narsaq.
Þangað em lömbin flutt á prömm-
um. Ullin er ekki nýtt og oft er féð
rúið á haustin.
Féð er yfirleitt mjög hraust og
burðarerfíðleikar fátíðir. Nánast
engir sjúkdómar herja á fjárstofninn
þarna. Kindunum er gefíð ormalyf á
haustin. Flundaæði hefur geisað í
villtum refum á Grænlandi á þessu
ári og nokkrar kindur hafa veikst.
Kerfisbundið kynbótastarf er tak-
markað, en menn velja gjaman
tvílembinga til ásetnings og þá
stærri lömbin. Menn reyna einnig að
velja til ásetnings fé með góða bak-
og lærvöðva og góðar herðar.
Tilraunastöð er starfrækt í Uper-
naviarsuk sem er 10 km frá Juli-
aneháb, en þangað verður þó að fara
sjóleiðina. Þar hafa verið gerðar
jarðræktartilraunir, sauðfjárræktar-
tilraunir og garðyrkjutilraunir, en í
smáum stíl. Þama er einnig lítill
bændaskóli þar sem um 5 nemendur
hefja nám á ári hverju. Námið tekur
þrjú ár, þar af eitt ár í verknámi á ís-
landi.
Grænlenskur landbúnaður nýtur
mikilla styrkja frá hinu opinbera, má
þar nefna styrki til áburðarkaupa,
vélakaupa, bygginga, ræktunar o.fl.
Auk þess fá þeir styrk á hvert
kjötkíló sem þeir framleiða.
Enn eiga Grænlendingar land-
svæði sem hægt væri að nýta til
búskapar í framtíðinni. Þeir leggja
þó höfuð áherslu á að bæta þann
búskap sem fyrir er.
Afskipti íslendinga af grœn-
lenskum landbúnaði
Það voru íslenskir menn sem
fyrstir stunduðu landbúnað á Græn-
landi og afskipti þeirra hafa haldið
áfram á þessu síðara landbúnaðar-
skeiði. Eins og áður segir er græn-
lenska féð af íslenskum uppruna og
hrossastofninn að miklu leyti.
Nokkrir Islendingar hafa stundað
landbúnaðarrannsóknir og leiðbein-
ingar á Grænlandi. Árin 1921-1923
dvaldi Rannveig Líndal á Græn-
landi. Hún kenndi þar tóskap og
matreiðslu sauðfjárafurða (1). Árið
1931 fór Sigurður Stefánsson til
Grænlands og starfaði lengi við
sauðfjárræktærbú bæði í Eystri- og
Vestribyggð.
Árið 1976 gerði Rannsóknastofn-
un landbúnaðarins samning við
grænlensk stjórnvöld um rannsóknir
á grænlensku haglendi, um meðferð
sauðfjár og á ræktunarmöguleikum
(2). Undir stjóm Ingva Þorsteins-
sonar voru gerð gróðurkort af allri
Eystribyggð og beitarþol úthagans
ákvarðað en honum er skipt í 35
beitarsvæði (3). Enn fremur gerðu
Ingvi Þorsteinsson og Bjöm Jó-
Frh. á bls. 809.
21*94 - FREYR 777