Freyr - 01.11.1994, Page 31

5. Lífeyrissjóður bœnda.
Sjóðfélagar í Lífeyrissjóði bænda eru allir
bændur og makar þeirra. Bóndi, þar með talinn
aðili að félagsbúi, er sá sem stundar búskap á
lögbýli, þar sem hann á lögheimili og er orðinn
16 ára fyrir lok næsta almanaksárs á undan.
Hér á eftir verður gefið yfirlit um þau réttindi
sem sjóðfélagar öðlast með aðild að sjóðnum.
5.1. Ellilífeyrir.
Hver sjóðfélagi sem greitt hefur iðgjöld til
sjóðsins í 12 mánuði eða lengur, hefur öðlast
samanlagt a.m.k. 0,5 stig samkvæmt 8. gr. í lög-
um sjóðsins og er orðinn 67 ára gamall á rétt á
ellilífeyri úr sjóðnum.
Lífeyrishlutfall er samanlagður stigafjöldi
sjóðfélagans margfaldaður með 1,8. Grund-
vallarlaun lífeyris eru 80,1% af gildandi við-
miðunarlaunum. Upphæð ellilífeyris er marg-
feldi þessara þátta. Lífeyrir nú ( í nóvember
1994) er á bilinu 400 kr. og upp í 22.500 kr. á
mánuði. Vakin er athygli á að sjóðurinn hefur
einungis starfað í tæp 24 ár sem eru aðeins hluti
af starfsævi bónda sem hefur starfað að búskap
alla sína tíð og eftir því sem árin líða hækkar
hámarksellilífeyrir.
Heimilt er sjóðfélaga að fresta töku ellilífeyris
allt til 70 ára aldurs, og hækkar þá upphæð
ellilífeyris vegna réttinda sem áunnin voru fram
til 67 ára aldurs um 0,4% fyrir hvem mánuð sem
töku hans var frestað eða um 14,4% sé töku
lífeyris frestað til 70 ára aldurs.
5.2. Örorkulífeyrir.
Hver sjóðfélagi sem greitt hefur iðgjöld til
sjóðsins annað hvort samfleytt undanfarna 18
mánuði eða undanfarin þrjú almanaksár og í
a.m.k. 6 mánuði á undanfömum 12 mánuðum, á
rétt á örorkulífeyri ef hann verður fyrir orkutapi
til langframa er trúnaðarlæknir sjóðsins metur
40% eða meira. Örorkumat þetta skal fyrstu þrjú
árin aðallega miðað við vanhæfni sjóðfélaga til
að stunda landbúnaðarstörf.
Hlutfall örorkulífeyris fer eftir áunnum réttind-
um í sjóðnum, aldri öryrkjans, hlutfalli örorku-
mats o.fl. og getur upphæð örorkulífeyris því
verið mjög misjöfn eða frá 400 kr. og upp í
40.000 kr. á mánuði (í október 1994).
5.3. Makalífeyrir.
Við fráfall bónda sem naut elli- eða örorku-
lífeyris úr sjóðnum eða hafði greitt til hans
iðgjald undanfama 18 mánuði greiðir Líf-
eyrissjóður bænda lífeyri til eftirlifandi maka í
þrjú ár eftir andlátið enda hafi hjónabandið
staðið a.m.k. í tvö ár. Sambúð veitir sama rétt og
hjúskapur enda hafi ósk um aðild borist sjóðnum
a.m.k. einu ári fyrir andlátið.
Hlutfall makalífeyris er mjög misjafnt en það
fer eftir þeim réttindum sem hinn látni sjóðfélagi
hefur áunnið sér í sjóðnum, aldri hans o.fl.
Upphæð makalífeyris nú getur verið á bilinu 200
kr. og upp í 20.000 kr. á mánuði (í nóvember
1994).
5.4. Barnalífeyrir.
Við fráfall foreldris sem er sjóðfélagi í Líf-
eyrissjóði bænda og hefur greitt iðgjöld til hans
undanfama 6 mánuði eða notið úr honum elli- og
örorkulífeyris greiðir sjóðurinn barnalífeyri með
hverju bami til 18 ára aldurs. Ennfremur er
bamalífeyrir greiddur til bama öryrkja sem nýtur
örorkulífeyris úr sjóðnum.
Upphæð bamalífeyris er nú 5.150 kr. á mánuði.
21*94 - FREYR 791