Freyr - 01.12.1998, Blaðsíða 10

Tafla 2. Grunnforsendur sem notaðar eru í framlegðar-
útreikningum til þess að bera saman tegundir
eldisgripa.
Galloway-
blendingar, íslensk íslenskir
naut naut uxar
Kálfur, kr. 3.000 3.000 3.000
Mjólk, 300 1 @ 30 kr. 9.000 9.000 9.000
Fallþungi, kg 200 200 200
Fóðurþarfir, FE* 1.587 1.824 2.406
Nýtingastuðull fóðurs** 0,94 0,94 0,94
FE/kg fall 8,44 9,70 12,80
Aldur sláturgrips, dagar 483 523 655
Skilaverð til bónda, kr/kg 310 310 310
* Byggt á uxa- og nautatilraunum á Möðruvöllum 1991 - 1996.
** Byggt á útreikningi á fóðumýtingu Möðruvallarbúsins.
■■■■■
villandi fyrir bændur sem afla
heyja fyrst og fremst til þess að
framleiða mjólk og kjöt. Ég vil
meira að segja leyfa mér að
fullyrða, að þessu sé oft öfugt
farið. Það má t.d. benda á að i
rúlluheyskap þar sem breytilegi
kostnaðurinn er hár er ekki
ósennilegt að kostnaður á FE sé í
öfugu hlutfalli við orkustyrk
(FE/kg þe) heyjanna.
Kostnaður á framleidda FE
er góður mælikvarði á
árangur ræktunar-
stefnunnar!
Það er mín reynsla af ræktuninni
á Möðruvöllum að einfaldast og
réttlátast sé að deila ræktunar-
kostnaðinum jafnt á heildarheyfeng
búsins. Þó að það skipti að sjálf-
sögðu afar miklu að gera sér grein
fyrir framlegð hverrar spildu - til
þess að mögulegt sé að hagræða -
þá er það heildarútkoman sem á við
í útreikningum sem þessum. Mestu
máli skiptir hvemig við nýtum hey-
fenginn okkar á sem arðbærastan
hátt þannig að sem minnst af
heyjum fari til spillis.
eru því lengri tíma og meira hey-
magn þarf til að ala gripi upp í
sláturstærð. Á mynd 1 má sjá
hvaða áhrif heygæði (FE/kg þe)
og tegund eldisgripa hafa á nauð-
synlegt heymagn til þess að
framleiða 200 kílóa fall (rúm 400
kg á fæti) og þegar nánast
eingöngu eru gefin hey. Grunn-
forsendur allra útreikninga eru
gefnar upp í töflu 2.
Útreikningarnir byggja á niður-
stöðum uxa- og nautatilrauna á
Möðruvöllum frá 1991 - 1996. Þar
voru allir gripir einstaklingsfóðr-
aðir og séð til þess að þeir höfðu
ótakmarkaðan aðgang að heyjum.
Myndin sýnir glöggt, ekki bara
mikilvægi heygæða heldur einnig
mikilvægi tegunda eldisgripa. ís-
lensku uxarnir eru frekastir á
heyin enda þurfa þeir lengstan
tíma til þess að ná sláturstærð.
Þannig þurfa þeir um einu til einu
og hálfu þurrefnistonni meira af
heyi heldur en ógelt naut til þess
að ná sama fallþunga (200 kg).
Galloway blendingsnautin eru
íslensku nautunum fremri en þar
er munurinn samt umtalsvert
minni. Á mynd 2 má sjá hver
verðhlutföll heyja þurfa að vera til
þess að eldið skili sömu framlegð
óháð orkustyrk (FE/kg þe) og
tegund eldisgripa þegar hey með
0,85 FE/kg þe sem er gefið
Galloway blendings nautum er
sett sem viðmiðun (=100). Til
dæmis þarf hey sem er með 0,85
FE/kg þe að vera 40 prósentu-
stigum ódýrara en sams konar hey
handa Galloway blendingum til
þess að það gefi sömu framlegð til
húsins. Munurinn minnkar heldur
eftir þvi sem að heyin eru orku-
minni en þó ekki mikið. í rauninni
ætti framlegðarkrafan að vera
Uxar þurfa meira
til að ná sláturstærð!
Heygæði og tegund eldisgripa
ráða miklu um vaxtarhraða og
fóðurþarfir. Því lakari sem heyin
Mynd 1. Ahrif heygœða (FE/kg þe) og tegunda eldisgrípa á heyþarfir
miðað við ríkjandi heyfóðrun, 200 kilóa fali og 94% fóðurnýtingu. Byggt
á niðurstöðum fóðurtilrauna á Möðruvöllum i Hörgárdal 1991 - 1996.
10- FREYR 14/98