Freyr - 01.12.1998, Page 39

Fjósbyggingar\ L hluti
- úttekt á aðstæðum til
mjólkurframleiðslu
Inngangur
Síðustu árin hafa sjónir manna
beinst æ meira að umhverfi naut-
gripa og því hvemig hanna eigi
innréttingar að teknu tilliti til
velferðar þeirra. Á erlendri gmndu
hafa Qölmargar rannsóknir verið
gerðar til að skoða áhrif mis-
munandi hönnunar innréttinga á
velferð mjólkurkúa, sem skiptir
e.t.v. meira máli hérlendis en víða
annars staðar vegna langrar inni-
stöðu þeirra. Meðal annars vegna
þessa var byrjað á umfangsmikilli
skráningarvinnu á íjósum landsins
árið 1994 og í snemma árs 1997
hafði verið skráður rúmlega
helmingur allra ljósa. Þessi skrán-
ingarvinna hefur verið unnin af
hverju búnaðarsambandi, oft í
samstarfi við mjólkubú, en
innsláttur gagna _ var unninn af
Bændasamtökum íslands.
Markmið
Urvinnsla gagnanna miðaði að því
að fá svör við því hvemig nærum-
hverfi kúnna er í íslenskum fjósum og
hvort miklu muni á erlendum niður-
stöðum rannsókna og þeim aðstæðum
sem við notum í dag við mjólkur-
framleiðslu. Einnig var horft til nýrrar
reglugerðar um aðbúnað nautgripa
(nr. 671, 1997) og að hve miklu leyti
aðstæður í fjósum landsins uppfylla
þær kröfúr td aðbúnaðar sem þar em
settar. Til samanburðar við reglu-
gerðina vom notaðar erlendar leið-
beiningar um hönnun fjósa. Að síð-
ustu var horft til frumutölu tanksýna
og kannað hvort samhengi væri milli
hönnunar fjósa og innréttinga þeirra
og ffumutölu tanksýna.
Um gögnin
Úrvinnslan byggði á skrán-
ingamiðurstöðum 791 fjóss, en þar
sem gagnasöfununin spannaði nokkur
ár varð að skera niður í heildarfjölda
eftir Snorra
Sigurðsson
kennara við
Bændaskólann
á Hvanneyri
§ósa þar sem sum þeirra vom komin
úr ffamleiðslu. Viðmiðunin var sett
þannig að tekin vom með öll fjós sem
vom í fullri ffamleiðslu árið 1997, og
höfðu einnig minnst 30 mælingar á
frumutölu innistöðumánuðina 1995-
1996 og 1996-1997. Eftir þessa
hreinsun gagnanna stóðu 746 bæir
eftir sem mynduðu grunn
úrvinnslunnar. Þessi 746 fjós em
rúmlega 60% fjósa landsins. 1 töflu 1
Tafla 1. Skráðum fjósum skipt upp eftir sýslum.
Sýsla Fjöldi Hlutfall af sýslu
Kjósasýsla 6 40%
Borgarfjarðar- og Mýrasýsla 12 10%
Dalasýsla 19 83%
Strandasýsla 2 100%
Vestur-Húnavatnssýsla 33 92%
Skagafjarðarsýsla 58 60%
Eyjafjarðarsýsla 142 95%
Suður-Þingeyjarsýsla 15 13%
Norður-Múlasýsla 5 11%
Suður-Múlasýsla 13 68%
Austur-Skaftafellssýsla 23 100%
Vestur-Skaftafellssýsla 59 95%
Rangárvallasýsla 155 98%
Ámessýsla 204 99%
AIls 746
Tafla 2. Skráðum fjósum Fjósgerð skipt upp Fjöldi eftir fjós Af heild gerð. Frumutala
Básafiós Básafjós með mjaltabás Lausaganga Legubásafjós Fóðurbásafjós 629 90 11 4 12 84% 12% 2% 2% 1% 327,4 355 419.3 382,6 329.3
FREYR 14/98 - 39