Freyr - 01.12.1998, Qupperneq 40

má sjá hvemig þau skiptast upp eftir
sýslum.
Fjósgerðir
Langflest Qósin voru básafjós, en
þar á eftir komu básafjós með
mjaltabás. Samanlagt voru þessar
tvær fjósgerðir 96,4% af skráðum
Ijósum (sjá töflu 2). Þegar litið var
til frumutölu þessara fjósgerða kom
í ljós að frumutalan var marktækt
hærri í básafjósunum með
mjaltabás. Skýringin á þessu felst
líklega í nokkrum samvirkandi
þáttum en sennilega er
höfuðorsökin meira smitálag í
þessum Qósum, þar sem kýmar
velja ekki alltaf sama bás milli
mjalta. Þar sem þessi fjósgerð er
nánast óþekkt erlendis var ekki
hægt að sækja svör í aðrar
rannsóknir. Þrátt fyrir fjölmargar
rannsóknarniðurstöður frá ná-
grannalöndunum síðustu árin, um
kosti legubásafjósa, (bæði hvað
varðaði vinnufyrirkomulag og
dýravelferð), hefur þessi fjósgerð
Langflest fjósin vorn básafjós.
ekki enn náð fótfestu hérlendis.
Líklegt má telja að skýringuna sé
að finna í framleiðsluaðstæðunum,
(smáum einingum), skorti á
undirburði undir kýmar og ráðgjöf.
Tafla 4. Skráð fjós flokkuð eftir loftræstigerð.
Inntök Uttök
Engin 11 8
Vifta í skorstein 392 68
Veggvifta 21 4
Vifta í haughúsi 17 0
Skorsteinn 161 11
Veggop, fast 5 97
Veggop, stillanlegt 0 16
Gluggar 8 401
Loftstokkur 0 2
Margar gerðir 128 136

Hjarðfjós með rimlum em ekki
mörg, en fullyrða má að þessi
fjósgerð sé nánast óþekkt annars
staðar í Evrópu. Þessi fjós uppfylla
ekki nútíma kröfiir sem bændur gera
til aðbúnaðar mjólkurkúa, s.s. kröfur
um mjúkt, þurrt og varið legusvæði
og hafa þessi fjós auk þess verið
bönnuð hérlendis frá árinu 2004.
Byggingarár
Upplýsingar um byggingarár
lágu fyrir i allflestum tilfellum. A
mynd 1 má sjá hvemig þróunin
síðustu áratugina hefur verið
hérlendis, en langflest fjósin vora
byggð á áranum 1950-1980 og var
meðalbyggingarár 1966. Síðustu
árin hefur verið mjög lítið byggt og
hefur ekki verið byggt jafn lítið
síðan fyrir 1950. Nokkuð hefur þó
verið um viðbyggingar og voru
slíkar byggingar skráðar á 36,8%
skráðra fjósa. Ekki kom nákvæm-
lega fram um hvers konar
byggingar var að ræða, en líklegt
má telja að endumýjun mjólkur-
húsa og geldneytaaðstöðu skipi
þama stóran hluta.
Ef litið er til einstakra fjósgerða
kemur í ljós að elstu byggingamar
era básafjós, en þau yngstu básafjós
með mjaltabás (sjá töfíu 3). Þessi
þróun i nýbyggingum er töluvert
ólík þróun í nýbyggingum í nálæg-
um löndum, þar sem vaxtar-
broddurinn hefur verið meðal
40- FREYR 14/98