Freyr - 01.09.1999, Síða 13

Vinnuaðstaða og
vinnuhagræðing í fjárhúsum
Inngangur
I tengslum við kennslu í bygging-
arfræði í búvísindadeild á Hvann-
eyri sl. vetur var unnið verkefni um
innréttingar í ijárhúsum. Gerður
var grófur samanburður á vinnuað-
stöðu og skoðuð vinnuhagræðing
við mismunandi innréttingar. Við
lögðum aðaláherslu á brynningar
og gjafatækni, en höfðum einnig
augun opin fyrir öðru því sem léttir
störf fjármanna. Gólfefni og með-
ferð búfjáráburðar voru látin liggja
á milli hluta, en um þá þætti mætti
gera viðlíka samantekt og hér er
gerð.
Heimsóttir voru eftirtaldir bænd-
ur: Magnús Hannesson og Hannes
Magnússon á Eystri-Leirárgörðum
í Melasveit, Sigurður Jakobsson á
Varmalæk í Bæjarsveit, Gísli Þórð-
arson í Mýrdal í Kolbeinsstaða-
hreppi, Einar Ólafsson og Daði
Einarsson á Lambeyrum í Dala-
byggð, Böðvar Magnússon á Hrúts-
stöðum í Dalabyggð, Sigvaldi Jóns-
son bústjóri á Hesti og Guðmundur
Hallgrímsson ráðsmaður á Hvann-
eyri.
Mynd 1. Tvœr gerðir af brynningar-
skálum. Vatnstaumarnir frá skálinni
t.v. sjást greinilega.
eftir
Ástu F.
Flosadóttur
°g
Sigbjörn Ó.
Sævarsson,
Búvísinda-
deild
Bænda-
skólans
á Hvanneyri
Brynningar
Brynningar í fjárhúsum taka yfír-
leitt ekki mikinn tíma yfir veturinn,
en um sauðburðinn getur farið tals-
verður tími í þennan þátt og því er
mikilsvert að koma upp góðu
brynningarkerfi. Víða er brynnt í
stampa/dalla og slanga færð á milli.
Einnig er stokkakerfi í einhverri
mynd mjög algengt. Margir eru þó
komnir með vatnsjafna eða sérstak-
ar brynningarskálar. Hvemig, sem
vatnsílátin eru, er nauðsyn að féð
hafi alltaf góðan aðgang að vatni,
geti ekki skitið í ílátin og það sé
auðvelt að þrífa þau. Þá er það
einnig ótvíræður kostur að búnað-
urinn sé ódýr og endingargóður.
Við þurrheysfóðrun þarf hver kind
um 2,5 1 af vatni á dag og mesti
álagstíminn er undir lok átsins.
Gera þarf ráð fyrir þessu þegar
brynningarkerfið er hannað.
Algeng hæð frá gólfi að efri brún
vatnsiláta var 55-60 cm, nema þar
sem pallar vom undir ílátunum sem
var oft hjá gemlingum og smá-
lömbum. Virðist þessi hæð duga til
að halda ílátunum nokkuð hreinum.
Við sáum nokkrar mismunandi
útfærslur af brynningarkerfum á
áðumefndum bæjum. Djúpir jám-
stampar vom á einum bæjanna,
helsti ókosturinn er þyngd þeirra
sem veldur erfiðleikum við þrif. Þá
vill vatnið í þeim fúlna þar eð féð
nær ekki til botns í þeim. Á öðmm
bæ vom notuð 4” plaströr með
vatnsjafna til brynninga, þau lágu á
milligerðunum og með jöfnu milli-
bili var tekið úr þeim. Þessi aðferð
virkar nokkuð vel, nái rörin eftir
endilöngum milligerðunum því að
þá er tiltölulega auðvelt að þrífa
þau.
Tvær gerðir af litlum brynningar-
skálum sáum við, á Hesti og Eystri-
Leirárgörðum (7. mynd). Lítið vatn
er að jafnaði í þessum skálum, því
að í þeim er tunga sem skammtar
vatn þegar kindin þrýstir á hana.
Vatnið er því alltaf ferskt og hreint.
Skálamar á Hesti vom mun fyrir-
ferðaminni en ókosturinn við þær
er hve mikið sullast út úr þeim og
hætta er á að tré fúni undan þeim.
Hinar skálamar virtust virka betur
að þessu leyti og virðist vera óhætt
að mæla með þeim. Báðar gerðir
em frá Lister.
Víða sáust brynningarskálar með
Mynd 2. Haganlega útbúin brynning-
arskál. Fjölinni smeygt í fals.
FREYR 10/99 - 13