Freyr - 01.04.2000, Blaðsíða 23

Tafla 1. Niðurstöður úr mjaltaathugun hjá dætrum nauta frá 1993
Nafn og nr. Fjöldi dætra Meðal- einkunn Lekar % Mjólkast seint % Selja illa % Mis- mjólkast Gæða- röð Júgur- bólga % Skap- gallar %
Gáski 93004 46 3,26 0 6 0 26 3,13 35 2
Foss 93006 43 2,25 13 0 0 11 2,66 35 2
Fífill 93008 50 3,78 2 22 10 16 3,56 30 14
Akkur93012 48 3,10 2 14 2 16 2,75 33 15
Hnútur 93013 59 2,91 1 6 0 16 3,01 30 7
Hraukur 93015 46 2,84 0 10 2 10 3,16 32 11
Hnokki 93016 48 3,37 8 14 2 12 3,08 42 2
Reyr93017 41 3,31 0 12 0 29 3,36 26 13
Snarfari 93018 52 3,19 5 7 3 9 2,98 24 18
Hringur 93019 54 3,46 0 20 5 16 3,61 37 9
Klerkur 93021 45 2,82 0 2 0 15 2,48 23 13
Ýmir 93022 56 2,71 14 8 0 8 2,72 27 1
Gári 93023 41 2,73 4 2 0 17 2,85 26 9
Torfi 93025 66 2,74 12 3 0 16 2,93 25 6
Blakkur 93026 59 3,03 5 11 3 16 2,89 21 21
Svartur 93027 48 2,72 2 4 2 20 2,97 31 14
Ölur 93032 42 2,47 4 0 0 14 2,82 19 12
hveijum tíma í augum bænda að
bæta eða skemma stofninna, auk
þess sem umtalsverð frávik í þess-
ari röðun, sem ekki verða augljós-
lega skýrð með öðrum tölulegum
niðurstöðum úr rannsókninni, ættu
hverju sinni að hvetja til frekari
upplýsingaöflunar um viðkomandi
dætrahópa til að greina betur kosti
hans eða galla hans.
Þrátt fyrir ýmsa augljósa galla hjá
þessum kúm, sem hafa verið tíund-
aðir þegar, koma þær samt við
gæðaröðun út á meðaltal. Það tel ég
fremur jákvæða niðurstöðu, einkun
í ljósi þess að uppistaðan í þeim
hópi gripa sem mynda samanburð
eru dætur reyndu nautanna sem í
notkun voru á sama tíma og þessi
naut. Þar er í reynd verið að keppa
við ákaflega öflugan hóp, því að
mest fer þar fyrir Dálkssonunum úr
árgangi nauta frá 1988, sem eru
margir að skila stórum hópum af
feikilega efnilegum kúm.
Verulegur munur kemur samt
fram á hópunum í mati eigendanna
eftir gæðaröð. Þama eru það dætur
Klerks 93021, sem koma sem sig-
urvegarar með feikilega góðan
dóm, eða 2,48 að meðaltali, sem
verður að teljast afgerandi góð nið-
urstaða. Foss 93006 kemur þama
einnig með ágæta niðurstöðu. í ljósi
þess sem áður er sagt um dætur
þessara nauta koma niðurstöður
varla á óvart. Einu nautin, sem
þama koma með alveg afleitar nið-
urstöður fyrir dætur sínar, em þau
sem áður em nefnd í sambandi við
mjaltagalla; Fífill 93008 og Hring-
ur 93019. Einnig er niðurstaða um
dætur Reys 93017 heldur í lakari
kantinum.
Upplýsingar um skap kúnna fást
eftir tveimur leiðum, annars vegar
við dóma á kúm en hins vegar við
mjaltaathugun. Þær upplýsingar
sem koma með mjaltaathugun em
þó ekki nýttar við útreikning á kyn-
bótamati vegna þess að þar er ekki
um neina stigagjöf að ræða, aðeins
hvort gripurinn sé skapgallaður.
í þessum hópi eru því miður
nokkur naut sem greinilega gefa of
margar skapgallaðar kýr. Þarna
kemur Blakkur 93026 að ýmsum
leyti hvað verst út. Önnur naut, þar
sem skapgallar virðast all áberandi
hjá kúnum, eru t.d hjá dætmm Fíf-
ils 93008, Hrauks 93015, Snarfara
93018 og Svarts 93027. Einnig em
nokkur naut sem greinilega em að
skila kúm sem era ákaflega galla-
lausar að þessu leyti. Þetta á t.d við
um Gáska 93004, Foss 93006, Hnút
93013 og Ými 93022.
Við mjaltaathugun er spurt um
júgurbólgu hjá þeim kúm sem þar
er leitað upplýsinga um. Því miður
hefur reynsla sýnt að þær niður-
stöður verður að túlka af mjög mik-
illi varfæmi vegna þess mikla ald-
ursmunar sem er á kúm í einstökum
hópum og þar af leiðandi líkum á
því að þær hafi fengið júgurbólgu.
Því til viðbótar koma niðurstöður
fmmutölumælinga, sem að vísu
þarf að umgangast með nákvæm-
lega sama fyrirvara gagnvart ald-
ursáhrifum. Hins vegar er greinilegt
að með samnýtingu á þessum upp-
lýsingum má fá ákveðnar vísbend-
ingar. Þær hljóta að vera mjög mik-
ilvægar vegna þeirra miklu áhrifa
sem júgurhreysti kúnna hlýtur ætíð
að hafa á afkomu mjólkurfram-
leiðslunnar. Skoðun á þessum nið-
urstöðum, auk þess kynbótamats
um fmmutölu sem sýnt er í töflu 2,
sýnir að þama er talsverður munur
á dætrum mismunandi nauta. Þama
er Klerkur 93021 með jákvæða nið-
urstöðu. Þá em niðurstöður fmmu-
tölumælinga hjá dætrum Hrings
93019 mjög jákvæðar, en hins veg-
FREYR 3/2000 - 23