Freyr - 01.04.2000, Blaðsíða 38

Tafla 4. Flokkun falla úr kerfinu. tilrauninni samkvæmt núverandi kjötmati og EUROP
Núverandi kjötmat EUROP kerfið
Islenskir Angusx Limósínx Islenskir Angusx Limósínx
Hold Hold
Úrval 2 5 R 3 4
I 9 10 7 R- 1
II 3 0+ 3 4
O 3 3
O- 3 1 1
P+ 1
P 5
P- 4
Fita Fita
M+ 1 2 5 1 6
A 6 6 6 3 7 7 4
B 5 4 4 4 3 1
C 2 2 5 1 1
talsvert betri fóðumýtingu en ís- Kvígumar voru áberandi feitari en blendingunum við sama aldur en af
lensku kvígumar til vaxtar og fram- nautin eins og við var að búast (ekki íslensku gripunum. Þó er meira
leiddu hvert kg af falli á einungis dregið fram í töflu). Blendings- virði fyrir framleiðendur að átta sig
78% þeirra fóðureininga sem ís- kvígumar vom einnig mun feitari en á framlegðinni og er gefið eitt
lensku kvígumar þurftu. Þá reynd-
ist fóðumýtingin betri hjá blend-
ingskvígunum en hjá íslensku naut-
unum. I 3. töflu er dæmi um niður-
stöður úr verkefninu þar sem sýnt
er át, vaxtarhraði, fallþungi, fóður-
nýting og framlegð tveggja ára
nautgripa.
Föll vom metin af kjötmatsmanni
sláturhússins samkvæmt núgildandi
reglum og samkvæmt EUROP
kerfmu af starfsmönnum verkefnis-
ins. í íslenska matinu eru holda-
flokkamir einungis þrír, þ.e. úrval
fyrir mjög góða holdfyllingu, I fyrir
góða eða „ásættanlega“ holdfyll-
ingu og II fyrir holdrýra skrokka. I
EUROP kerfmu eru holdaflokkam-
ir 15 talsins. Fituflokkamir em hins
vegar jafn margir í báðum kerfum,
þó að þeir séu talsvert frábmgðnir í
uppbyggingu. í EUROP kerfínu em
föllin metin með sjónmati, bæði
holdafar og fituhula en í íslenska
matinu er holdafarið metið sjón-
rænt, en fituflokkunin fer eftir
mældri fituþykkt á síðu.
Föllin flokkuðust misvel í kjöt-
mati eftir stofnum og kynjum eins
og kemur að hluta fram í 4. töflu.
38 - FREYR 3/2000
íslensku kvígumar, sérstaklega þó
Angus blendingskvígumar sem urðu
mjög feitar. Einnig var nokkuð
sjáanlegur munur á fituhulu milli
stofna hjá nautunum, þó að það
komi ekki vel fram í kjötmatinu. Það
kemur reyndar nokkuð á óvart hve
fitan er lítil í íslensku gripunum, því
að oft vill það fara saman eðlislæg
mikil fitusöfnun og léleg fóðumýt-
ing eða hægari vöxtur vegna þess að
það fer meiri orka í að framleiða kg
af fitu en kg af vöðva. Hvað íslensku
gripina varðar skýrir fitusöfnun ekki
lélega fóðumýtingu hjá þeim, þó að
benda megi á að nýmamörsfita í
þessari tilraun var hlutfallslega meiri
miðað við sama lífþunga í íslensku
gripunum. Samkvæmt núverandi
kjötmati fóm 26 gripir, eða 72%, í
sama holdaflokk (holdaflokk I), en í
EUROP kerfmu urðu tlokkamir 8
talsins og þar kom munurinn á
holdafari milli blendinganna og ís-
lensku gripanna mun skýrar fram
(sjá 4. töflu).
Framlegð til bóndans
Af framansögðu má ljóst vera að
heildartekjur eru mun meiri af
dæmi um þannig útreikning í 3.
töflu. Þó að hér sé reiknuð framlegð
íslenskra kvígna til kjötframleiðslu
er það eingöngu til gamans gert,
enda eru þær alltaf settar á til
mjólkurframleiðslu við venjulegar
aðstæður. Hins vegar má benda á að
fóðumýting og vöxtur uxa er mjög
svipaður og hjá kvígum. Framlegð
af íslenskum uxum ætti þess vegna
að vera svipuð og af íslenskum
kvígum.
Miðað við gefnar forsendur gefa
Limósín blendingsnautin mestu
framlegðina, þá Angus blendings-
nautin, svo blendingskvígumar og
loks íslensku nautin. Hjá nautunum
er stofnamunurinn ríflega þrefaldur
þar sem hann er mestur. Þetta er
umtalsvert meiri munur en í saman-
burði sem gerður hefur verið á
Galloway blendingum og íslensk-
um nautum (Þóroddur Sveinsson
1998). Framlegð blendingsnaut-
anna er næstum tvöfalt meiri en
blendingskvígnanna. Þessi saman-
burður er ekki fyllilega sanngjam
gagnvart kvígunum, enda næsta
víst að kvígumar komast af með
lakara fóður (og ódýrara?) en naut-