Freyr - 01.06.2003, Blaðsíða 19

Verðmæti ræktunarlands
Yfirlit
Ræktanlegt land á Islandi er
auðlind sem einungis er nýtt að
litlum hluta. Flatarmál þess neð-
an 200 metra hæðarlínu er talið
vera 1,5 millj. ha (Bjöm Jóhann-
esson 1960). Þar af eru einungis
um 120 þús. ha í notkun eins og er
eða 8%. I greininni verða færð
rök að því að í framtíðinni muni
eftirspum eftir góðu ræktunar-
landi vaxa. Verð á landi einu sér
ræðst nú fyrst og fremst af eftir-
spum þéttbýlisbúa. Hætta er á að
land, sem selt er til annarra nota
en landbúnaðar, verði ekki að-
gengilegt til ræktunar þegar á því
þarf að halda. I greininni er drep-
ið á lagaákvæði, sem snerta land-
notkun, og bent á að núverandi
löggjöf er að sumu leyti ófull-
nægjandi. Einkum og sér í lagi
þarf að skilgreina ræktanlegt land
í lögum. Þar er nú einungis að
finna hugtökin ræktað land og
annað landbúnaðarland.
Nýting ræktunarlands
Ræktað land hérlendis er um 120
þús. ha. Af því em 90% varanleg
tún, en 10% er plægt á ári hveiju.
Sá hluti skiptist í grænfóður (6.000
ha), kom (2.500 ha) og nýrækt
(3.500 ha). Heildarfóðumotkun á
landinu er um 300 millj. fe. í gróf-
fóðri og um 70 millj. fe. í kjamfóðri
á ári og er þá talið fóður handa öll-
um tegundum búfjár, (hrossum,
sauðfé, nautgripum, svínum og
hænsnum). I grófum dráttum má
því telja að 80% notaðs fóðurs sé
gróffóður og 20% kjamfóður.
Kjamfóður er að stærstum hluta
kom. Allt gróffóður er ræktað inn-
anlands og auk þess 10-12% af því
kjamfóðri sem notað er.
Spyija má, hvort þörf verður á að
taka nýtt land í ræktun á næstu ár-
um. Tilefni til þess geta orðið nokk-
ur og skulu hér nefiid þau helstu:
1. Flytja alla fóðuröflun inn í
landið.
Fóður fýrir svín og hænsni og
kjamfóður fyrir mjólkurkýr er nú
að mestu flutt inn. Til að rækta allt
fóðurkom okkar innanlands þurf-
um við á að halda allt að 25 þús.
ha. lands. Þessi komrækt rúmast
hvergi nærri öll innan þess lands
sem nú er í ræktun þótt gert sé ráð
fyrir endurvinnslu túna. Því þarf
að taka nýtt land til ræktunar og
gætu það orðið 10-12 þús. ha.
2. Rcekta nytjajurtir til annars en
inatar og fóðurs.
Uppi em áform um að framleiða
hér ýmiss konar iðnvaming sem
unninn er úr nytjaplöntum. Þar er
einkum þrennt sem til nýjunga má
telja. I fyrsta lagi er stefnt að því
eftir
Áslaugu Helgadóttur
og
Jónatan Hermannsson,
Rannsókna-
stofnun
land-
búnaðarins
að framleiða lífvirk prótein úr
byggi með erfðatækni (Júlíus
Kristinsson 2003). I öðm lagi
virðist ræktun á líni eiga framtíð
fyrir sér þar sem feygingarverk-
smiðju hefur verið komið á fót. I
þriðja lagi má nefna að nú er ný-
hafið Evrópuverkefni sem miðar
Ræktanlegt land á íslandi er talið vera um 1,5 milljón hektarar, þar aferu
aðeins 120 þúsund eða 8% i notkun. Myndin er frá Stóru-Hildisey I Austur-
Landeyjum. (Ljósm. Áskell Þórisson).
Freyr 5/2003 - 19 |