Freyr - 01.06.2003, Blaðsíða 29

4. mynd. Varpasveifgras. (Nordens
flora).
íþróttavöllum. Þetta er algeng teg-
und í íslenskum knattspymuvöll-
um og sums staðar erlendis er
fjölærum afbrigðum af því sáð í
íþróttavelli. Það þroskar fræ í
flestum árum og því er oft mikill
fræforði í túnum. Það vex því
fljótt upp úr kalskellum þar sem
önnur grös hafa drepist.
Varpasveifgras finnst i túnum
um allt land. Meira er af því í tún-
um á Norður- og Vesturlandi en á
Suður- og Austurlandi. Það er
einnig algengara í blautum túnum
en þurmrn.
Varpasveifgras hefur lítið verið
skoðað í tilraunum. Sumarið 1970
mældist uppskera af því 7 hest-
burðir þe./ ha 1. júli en tæplega 30
í byrjun ágúst. Þurrefnisinnihald
varpasveifgrass er ffekar lágt og
erfítt er að þurrka það. Skepnur
éta varpasveifgras ágætlega.
Knjáliðagras
Knjáliðagras (5. mynd) líkist
háliðagrasi en er mun lágvaxnara
og krækklóttara í vexti. Oft eru
mörg hné á stráinu og þau geta
skotið rótum og myndað nýjar
plöntur. Blöðin em með upp-
hleyptum röndum á efra borði en
samt mjúk viðkomu og fremur
þykk. Knjáliðagras skríður snem-
ma og þar sem mikið er af því
myndar það svartar breiður í tún-
inu.
Þó svo að knjáliðagras fmnist
um allt land er yfírleitt lítið af því
nema á þremur svæðum. Þessi
svæði eru Mýrar vestra, Ames-
sýsla og vestanverð Rangárvalla-
sýsla og A-Skafafellssýsla. A
þessum svæðum em víða kletta-
borgir og mýrarsund á milli sem
getur verið erfítt að þurrka.
Knjáliðagras þrífst einmitt vel í
frekar blautum jarðvegi. Það þolir
ágætlega bæði frost og svell.
Knjáliðagras hefur ekki mikið
verið skoðað í tilraunum. Upp-
skera knjáliðagrass var mæld
sumarið 1970 á Qómm mismun-
andi tímum. Uppskeran mældist
13.1 hkg þe./ha þann 29. júní en
51.2 hkg þe./ha 10. ágúst. Meltan-
leiki reyndist nokkuð hár eða 80%
29. júní og féll hægt framan af en
var kominn í 71% 10. ágúst. Það
er frekar erfítt að þurrka það.
Blómplöntur
Ymsar blómplöntur vaxa í
gömlu túnunum, t.d. sóleyjar,
fíflar, túnsúra, haugarfí, vegarfi,
hvítsmári, vallhumall og fleiri.
Flestar þessar tegundir gefa litla
uppskem en oft er hlutfall stein-
efna hærra í þeim en í grösunum.
Hvítsmári telst góð fóðurjurt en
íslenski hvítsmárinn gefur litla
uppskeru. Sumar þessara teg-
unda innihalda beiskjuefni sem
gera það að verkum að skepnur
sneiða hjá þeim. Tegundir sem
em ekki bitnar breiða úr sér þar
sem tún em einungis beitt en
ekki slegin.
Lokaord
Grösin sem hér hafa verið kynnt
em ekki eins góð fóðurgrös og vall-
arfoxgras, vallarsveifgras eða
snemmslegið háliðagras en sum
þeirra gefa nokkuð mikla uppskem.
Þótt þau séu ekki bestu tegundimar
fyrir hámjólka kýr geta þau verið
ágætt fóður fyrir geldneyti, sauðfé
um miðjan vetur og hross. Þau hafa
ýmsa kosti aðra eins og þol gegn
kali og traðki. Það getur því verið
gott að eiga einhveijar spildur með
þessum gamla túngróðri og stund-
um er hreinlega ekki hægt að vinna
þær upp eins og áður hefur komið
ffam. Með því að eiga þessar spild-
ur varðveitum við einnig fjöl-
breytileika þessara tegunda sem
gæti komið sér vel síðar meir, t.d.
við kynbætur á viðkomandi tegund.
5. mynd. Knjáliðagras. Ágúst H.
Bjarnason og Eggert Pétursson,
1983).
Freyr 5/2003 - 29 |