Freyr - 01.06.2003, Blaðsíða 20

77/ að rækta allt fóðurkorn, sem þörf er á hér á landi, þarf 25 þúsund ha
lands. Myndin er af kornakri í Gunnarsholti á Rangárvöllum. (Ljósm. Áskell
Þórisson).
að því að vinna verðmæt efni úr
lífmassa og horfa menn þar helst
til alaskalúpínunnar. Ekkert af
þessari framleiðslu mun binda
ræktunarland varanlega og fellur
því vel að því markmiði að varð-
veita ræktunarland til matvæla-
framleiðslu í framtíðinni.
Hér er einnig rétt að nefna skóg-
rækt. Með setningu laga nr.
56/1999 um landshlutabundin
skógræktarverkefni er öllum
þeim, sem hafa til umráða lögbýl-
isjarðir, gert kleift að rækta skóg
að uppfylltum vissum skilyrðum
(Bjöm Bjamdal Jónsson 2001).
Skógrækt er þó frábrugðin þeirri
ræktun sem áður er nefnd að því
leyti að ekki verður auðveldlega
aftur snúið þegar einu sinni er bú-
ið að fylla landið trjám. Eins og
komið verður að hér á eftir er
hætta á að gott ræktunarland verði
í fljótfæmi tekið undir skóg. Það
ætti að vera óþarfi því að skóg má
rækta miklu víðar en á landi sem
hentar til akuryrkju.
3. Rcekta fóður og mat til útflutn-
ings í framtíðinni.
Loftslagsbreytingar eru fyrirsjá-
anlegar. Reiknilíkön gera ráð fyr-
ir hlýnandi loftslagi á norðlægum
slóðum, en minnkandi úrkomu í
tempraða beltinu, til dærnis á öll-
um helstu kornræktarsvæðum
heimsins (t.d. Parry og Carter
1988). Ræktun koms mun fyrir-
sjáanlega færast norður á bóginn
næstu áratugi. I þeim héraðum er
minna land og lakara að gæðum
en það land sem búist er við að
tapist vegna þurrka. Ráðist fram-
tíðin á sama hátt og spáð er, get-
um við notað land okkar til fram-
leiðslu fyrir aðra. Því verðum við
að varðveita hentugt komræktar-
land í því ásigkomulagi að unnt sé
að taka það í ræktun með skömm-
um fyrirvara. Verðmæti þess yrði
þá allt annað og meira en nú er
hægt að sjá fyrir.
Lög og reglur um
LANDNOTKUN
Ymiss lagaákvæði era til sem
taka á landnotkun. Skal nú bent á
þau helstu:
Fyrst er að geta skipulags- og
byggingarlaga nr. 73/1997 ásamt
skipulagsreglugerð nr. 400/1998.
Eitt af meginmarkmiðum laganna
og reglugerðarinnar er „ að stuðla
að skynsamlegri og hagkvæmri
nýtingu lands og landgœða,
tryggja varðveislu náttúru og
menningarverðmæta og koma í
vegfyrir umhverfisspjöll og ofnýt-
ingu, með sjálfbæra þróun að
leiðarljósi “. I reglugerðinni era
skilgreindir mismunandi land-
notkunarflokkar, þar á meðal
landbúnaðarsvæði, en þau „ná yf-
ir allt land jarða og lögbýla, sbr.
ákvæði jarðalaga og áburðarlaga
um land sem nýtt er til landbúnað-
ar“. I svæðis- og aðalskipulagi
skal gera „sérstaklega grein fyrir
rœktuðum svœðum, uppgræðslu-
svæðum og skógræktarsvœðum
innan landbúnaðarsvæða “. í
reglugerðinni er einnig að finna
skilgreiningu á svæðum fyrir frí-
stundabyggð, það er frístundahús
sem era ekki ætluð til heilsársbú-
setu.
Þá vaknar sú spuming hvaða
möguleika sveitarstjómir hafa til
að breyta landbúnaðarsvæðum í
svæði fyrir frístundabyggð. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Skipu-
lagsstofnun er ekkert í skipulags-
lögum sem hindrar slíka breytingu
á landnotkun. Það gera hins vegar
jarðalögin, nr. 65/1976, og þar er
við hæfi að vísa í 12. grein. Aðal-
efhi greinarinnar er að „ekki má
taka land, sem nýtt var til land-
búnaðar við gildistöku laganna, til
annarra nota nema með samþykki
ráðherra og hafi það áður verið
samþykkt afjarðanefnd og sveitar-
stjórn og leitað umsagnar Skipu-
lagsstofnunar og Bœndasamtaka
Íslands. “ í reynd virðist þetta
ákvæði lítið hafa verið notað.
Þótt erfítt sé að hamla gegn því
að ræktunarlandi verði breytt í
sumarbústaðalóðir getur skóg-
rækt orðið enn vandmeðfamari.
Við val á landi til skógræktar er
tekið tillit til ýmissa þátta. Má
þar nefna ákvæði í náttúravemd-
arlögum nr. 44/1999 um vemdun
120 - Freyr 5/2003