Freyr - 01.11.2003, Qupperneq 2

Aðild að ESB og atvinnuástand í dreifbýli í Noregi
crkamannailokkurinn í
Noregi hefur boðað að
forgangsmál hans um
þessar mundir sé barátta gegn
atvinnuleysi og þarf það engan
að undra. Jafnframt er flokk-
urinn fylgjandi því að Noregur
sæki um aðild að ESB eftir
næstu stórþingskosningar.
Þessi tvö markmið stangast á.
Flokkurinn getur ekki samtímis
barist gegn atvinnuleysi og steínt
að inngöngu Noregs í ESB sem
rænir a.m.k. 200 þúsund manns
starfí sínu og yrði stórkostlegt áfall
fyrir dreifbýli í Noregi.
Er þetta ekki svartsýnisspá? Nei,
því miður er auðvelt að staðfesta
þetta með opinberum gögnum ffá
ESB. Þeir atvinnuvegir, sem fmna
fyrst fyrir breytingum við inn-
göngu í ESB, eru sjávarútvegur og
landbúnaður. Áhrifin dreifast síðan
til annarra atvinnugreina.
Hvað er það sem við vitum
með vissu? Við vitum að fiski-
skipastóll ESB er með meira en
50% umframveiðigetu. Við vit-
um líka að fiskiskipastóll Nor-
egs er innan við 5% af fiski-
skipastól ESB. Sambandið fengi
ráð yfir öllum fiskimiðum Nor-
egs, að aðlögunartíma loknum,
en þrátt fyrir fiskveiðistjórn sína
er mikil ofveiði á öllum físki-
stofnum á hafsvæði ESB. Sví-
þjóð reyndi að alfriða þorsk í
landhelgi sinni í Eystrasalti en
var bent á að hún væri nú hluti
af yfirráðasvæði ESB og þannig
opin öllum fiskiskipum sam-
bandsins.
Með inngöngu Noregs í ESB
hyrfi búsetugrundvöllur strand-
byggða í Noregi, minni kvótar til
fiskveiða og hár launakostnaður í
Noregi yrðu þess valdandi.
Stefna Alþjóðaviðskiptastofn-
unarinnar í landbúnaðarmálum
gerir norskum landbúnaði mjög
erfitt fyrir. Hugmyndir ESB í yfir-
standandi samningaviðræðum eru
Noregi enn óhagstæðari. Sam-
kvæmt þeim yrðu árslaun norsks
bónda um 80 þús. nkr. (800 þús.
íkr.) á sama tíma og árslaun iðn-
| verkamanns eru 280 þús. nkr. og
það lifir enginn á 80 þús. nkr. árs-
tekjum.
Bændur í Noregi eru nú um
65.000. Að auki starfa um
130.000 manns í þjónustugrein-
j um landbúnaðarins; flutningum,
úrvinnslu, verslun, og fyrirtækj-
um sem selja landbúnaðinum
rekstrarvörur og þjónustu. Alls
eru því a.m.k. 190.000 ársverk
tengd landbúnaði í Noregi og
hætta er á að verulegur hluti
þeirra tapist. Að auki tapast störf
í sjávarútvegi og matvælaiðnaði
tengdum honum.
Fyrir utan fiskveiðar, landbúnað
j og matvælaiðnað er fátt um ffam-
| leiðslustörf í dreifbýli í Noregi. En
l með fækkun í þessum greinum tap-
ar dreifbýlið einnig mörgum störf-
um í öðmm greinum, bæði í einka-
rekstri og opinberum rekstri, svo
sem í fræðslu- og heilbrigðismálum.
(Bonde og Smábruker
nr. 7/03, stytt og endursagt).
Molar
Hlynur og reynitré
FLUTT INN FRÁ SVÍÞJÓÐ
Gróðrarstöðin Tönnersjö
planteskole i grennd við Halm-
stad i Suður-Svíþjóð hefur selt
55 lifandi tré til íslands. Kaup-
andi mun vera Orkuveita Reykja-
víkur sem hyggst planta trjánum
við nýbyggingu sína á Bæjar-
hálsi. Stærstu trén eru 6 - 7 m á
hæð og stofn þeirra er með 40
cm þvermál í eins metra hæð.
Gróðurstöðin hefur komið sér
upp sínum eigin aðferðum við að
flytja stór tré og gróðursetja þau á
nýjum stað án þess að þau beri
skaða af. Aðferðin flest í því að
stinga í sundur ræturnar á nokk-
urra ára fresti þannig að það vaxi
nýjar fínar rætur nær trénu. Trén
eru svo grafin upp á haustin þeg-
ar þau hafa misst laufið og sett i
geymslu ásamt ríflegri mold kring-
um ræturnar. Síðan er gengið frá
trjánum i 14 m lögnum gámum
þar sem trjákrónurnar eru bundn-
ar upp og bleytt vel i rótunum.
Sjóflutningurinn til islands tek-
ur aðeins fáa daga. Gróðurstöð-

in ábyrgist að bæta öll tré sem
þola ekki flutninginn.
Trén kosta 3500 - 6000 s.kr.
hvert en flutningurinn til íslands
kostar 40.000 s.kr.
(Unnið upp úr Land Skogsland
nr. 42/2003, bls. 11).
Landbúnaðarstefna ESB
ER FITANDI FYRIR FÓLK
Landbúnaðarstefna ESB vinnur
gegn mikilvægum atriðum holl-
ustu og heilsuverndar. Það er nið-
urstaða álitsgerðar sem Sænska
lýðheilsustofnunin (Statens
folkhalsoinstitut) birti fyrr á árinu.
Fyrir utan gagnrýni á styrki til
vínframleiðslu og tóbaksræktar er
mjólkurframleiðslan einnig gagn-
rýnd en styrkir ESB til framleiðslu
á smjöri og rjóma námu árið 2002
460 milljón evra. Þá styrki vill
Sænska lýðheilsustofnunin af-
nema.
Jafnframt vill stofnunin að
styrkir við skólamjólk takmarkist
við mjólkurvörur með lágt fitu-
innihald.
(Land nr. 42/2003, bls. 29)
| 2 - Freyr 9/2003