Freyr - 01.04.2005, Side 36

HUGBÚNAÐUR
Netforrit
Bændasamtaka
(slands
IEftir Jón Baldur Lorange og
Þorberg Þ. Þorbergsson,
tölvudeild Bændasamtaka íslands
Bændasamtök íslands hafa yfir að ráða
mjög umfangsmiklum gagnagrunnum
fyrir flest búfjárkyn og afurðir þeirra.
Gögnum vegna sauðfjárskýrsluhalds
var farið að safna í miðlægan gagna-
grunn í kringum 1970 svo að dæmi sé
tekið. Bændasamtökin mótuðu þá
stefnu fyrir um sex árum að koma öll-
um skýrsluhaldsgagnagrunnum yfir á
Netið til að auka aðgengi að upplýsing-
um. Forsendur þess að þetta væri unnt
voru annars vegar uppfylling á alþjón-
ustukvöðinnni’ í fjarskiptalögum2 sem
m.a. átti að tryggja "viðunandi" gagna-
flutningstengingu fyrir alla landsmenn
og hins vegar að unnt væri að finna
rétta þróunarverkfærið.
í þessari grein verður fjallað um ávinning
og kröfur til netforrita, hvaða tæknihögun
varð fyrir valinu, netforrit Bændasamtak-
anna sem hafa verið þróuð og að sfðustu
komið inn á samstarf við Símann um upp-
byggingu á ISDN-tengingum um landið.
KRÖFUR OG ÁVINNINGUR
AF NETFORRITUM
Kröfur til netforrita eru að þau séu hraðvirk,
notendavæn og bjóði upp á umfangsmikla
og stranga aðgangsstýringu eftir notenda-
flokkum og/eða svæðum. Þannig eru not-
endaflokkar í einstaklingsmerkingarkerfinu
MARK samtals 7 og einnig skiptast notend-
ur eftir landssvæðum. Eftir skoðun á helstu
þróunarverkfærum fyrir um sex árum þá var
veðjað á Oracle lausnir þ.e. JDeveloper og
Oracle gagnagrunn. Þegar vinna hófst við
fyrsta verkefnið, www.worldfengur.com,
var komin útgáfa 1,0 af JDeveloper.
Ávinningurinn við að þróa tölvukerfi á
Netinu er umtalsverður. Fyrst er að nefna
betri aðgengi að gögnum að stórum gagna-
grunnum. I öðru lagi opnast möguleikar á
rafrænni skráningu á upplýsingum sem
bætir þjónustu við notendur og jafnframt
upplýsingaflæði. I þriðja lagi hefur þetta í
för með sér sparnað í tíma og fjármunum
fyrir þróunaraðila, rekstraraðila og notend-
ur. (fjórða lagi næst meiri hraði og gagna-
öryggi3. I fimmta og síðasta lagi eru netfor-
rit heppileg út frá byggðarlegu sjónarmiði.
Ein af megin forsendum fyrir netforritum
var að nettenging bænda væri viðunandi.
Samkvæmt fjarskiptalögum, sem sett voru
undir lok síðustu aldar, þá var sett alþjón-
ustukvöð á Símann sem m.a. kveður á um
að allir landsmenn skyldu fá 128.000 b/s
gagnaflutningssamband. Þarna ertekið mið
af reglum hjá Evrópusambandinu.
TÆKNIHÖGUN
Netforrit Bændasamtakanna er byggð á
veflausn. Það eina sem notendur þurfa að
hafa til að nálgast kerfið er vefrápari. Við-
mótið er útfært með HTML og Java lausn-
um
Netforritin eru unnin í JDeveloper þróun-
artólinu frá Oracle. WorldFengur er nú í
JDeveloper útgáfu 3.1.1.2, MARK, HUPPPA
og FJÁRBÓK eru unnin f útgáfu 9.0. World-
Fengur verður uppfærður í nýjustu útgáfu
JDeveloper á næstu mánuðum.
NETFORRIT
BÆNDASAMTAKANNA ( DAG
( dag hafa Bændasamtökin þróað 4 tölvu-
kerfi sem netlausnir. WorldFengur reið á
vaðið og útkoman staðfesti að leiðin var
fær með því þróunartóli sem veðjað var á.
Hraðinn á netforritunum er ásættanlegur
með ISDN tengingu og jafnvel í sumum til-
fellum þó aðeins lághraðatenging á D-rás
sé notuð. Verður nú gerð grein fyrir netfor-
ritum samtakanna.
WORLDFENGUR
WorldFengur4 (www.worldfengur.com) er
fupprunaættbók ís-
lenska hestsins sam-
kvæmt reglugerð um
uppruna og ræktun ís-
lenska hestsins nr.
948/2002 með síðari
breytingum. Samið var
við Skýrr hf. um forrit-
un á kerfinu í samvinnu
við tölvudeild Bændasamtakanna. Átaks-
verkefnið í hrossarækt styrkti smíði kerfisins.
Fyrsta útgáfa var unnin í útgáfu 1,0 af JDe-
veloper, eins og komið hefur fram. World-
Fengur er samstarfsverkefni Bændasamtak-
anna og FEIF, alþjóðlegra samtaka eigenda
íslenska hestsins, en 18 þjóðir eru nú (sam-
tökunum. WorldFengur var opnaður form-
lega á Heimsmeistaramóti íslenska hestsins í
Austurríki árið 2001. ( dag eru notendur um
1.700 talsins í 16 löndum. Árleg fjölgun
notenda hefur verið um 70-100% frá opn-
un kerfisins. Ströng aðgangsstýring er að
kerfinu sem grundvallast á hvar hross eru
fædd og staðsett og ennfremur á landi skrá-
setjara. Notendur eru skrásetjarar (registr-
ars) i hverju landi, sem hafa skráningarað-
gang, og hins vegar almennir skoðendur
(read-only users). Hvert land á sinn hluta
gagnasafnsins sem telur á þriðja hundrað
þúsund hross sem staðsett eru í 22 löndum.
Skráning á ættbókum í flestum aðildarlönd-
um FEIF fer í dag beint fram i upprunaætt-
bókinni á Netinu, þar með taldar kynbóta-
sýningar. Þannig geta áhugasamir fylgst
með kynbótasýningum beint á Netinu um
leið og hún fer fram hver sem er í heimin-
um. Eitt af helstu markmiðum með World-
Feng var að byggja samræmdan gagna-
grunn til að unnt væri að reikna alþjóðlegt
kynbótamat (BLUP) fyrir öll hross. í dag eru
reiknað út kynbótamat fyrir öll hross á Norð-
urlöndum og fleiri lönd bætast við á þessu
ári. Tungumál f kerfinu eru íslenska, enska,
þýska, hollenska, finnska, norska, danska
og sænska. Eftirfarandi aðildarfélög FEIF eru
aðilar að samstarfinu um WorldFeng og
hafa skráningaraðgang að kerfinu; Öster-
reicher Islandpferde Verband, Austurríki,
The United States lcelandic Horse Congress,
Bandaríkjunum, Belgisch Stamboek voor de
Ijslandse pony, Belgíu, The lcelandic Horse
Society of Great Britain (IHSGB), Bretlandi,
Dansk Islandshesteforening, Danmörku,
Suomen Islanninhevosyhdistys (SIHY), Finn-
landi, Fédération Frangaise du Cheval Is-
landais, Frakklandi, Nederlands Stamboek
voor Ijslandse Paarden, Hollandi, Associazi-
one Allevatori Cavalli Islandesi di Italia, Ítalíi,
D'Frénn vun den Island Pfárd, Lúxemborg,
Norsk Islandshestforening, Noregi, Die Is-
landpferdevereininung Schweiz, Sviss,
Svenska Islandshástbundet, Svíþjóð, Is-
landpferde-Reiter- und ZGchterverband
Deutschland (IPZV), Þýskalandi.
32
FREYR 04 2005