Sameiningin - 01.05.1912, Blaðsíða 5

69
við sjálfan sig: „Sjá, guð hefir skrifað það allsstaðar.
Það er skrifað á bókfellið; það er skrifað á hjarta mitt;
það er skrifað á ormshýðið.“
En hin meðfœdda meðvitund manns um ódauðleik-
ann og vitnisburðr náttúrunnar um liann fær engan
veginn fullnœgt sálar-þörfinni og gjört mann sælan.
Meðvitund um það, að maðr haldi áfram að lifa, er í
sjálfri sér lítil huggun fyrir friðlausan og syndsjúkan
mann. Svo fátœkleg og fráleit liefir eilífðar-vonin ein-
att verið, að hún hefir enga sælu getað veitt manns-
sálinni.
Upp úr rústum fornaldar-borganna Babýlonar og
Níneve liefir grafin verið menning gömlu þjóðanna í
Mesopotamíu, trú þeirra og von. Vér höfum fengið að
lesa á hjartaspjöld mannanna, sem þar lifðu fyrir þús-
undum ára. Vér höfum fengið að vita, að hngmyndir
þeirra um annað líf voru að mörgu leyti ljótar. Eilíft
líf var þeim eilíf barátta, og engrar hvíldar var að
vænta. Á Indlandi var ódauðleika-meðvitundin háð
öllum þeim óþverra, sem hjátrú og hindrvitni skapa.
Þegar sálin skilr við líkama þann, sem hún hefir nú,
átti liún að lenda í líkama einlivers dýrs og fara úr einni
skepnu í aðra, koll af kolli til eilífðar. Menn kviðu fyr-
ir dauðanum og bjuggust við tilveru, sem verða myndi
margfalt verri en lífið hér. Eorn-Egyptar höfðu lítið
sem ekki hugðnæmari ódauðleika-trú. Þeir gjörðu sér
ógeðfelldar hugmvndir um endalaust sálna-ráf. Jafn-
vel hjá Grrikkjum og Bómverjum, þá menningin stóð þar
í mestum blóma, var ódauðleika-vonin mjög fátœkleg.
Hómer gríski, mesta skáld fornaldar, kemst svo að orði
í Ilíonskviðu, er hann lýsir dauða Hektors kappa, að
sál hans hafi farið til Iladesarheims „harmandi forlög
sín.“ Haft er þetta eftir sjálfum spekingnum Sókrates
á æfikvöldi hans: „Eg trúi á framhald lífsins, og mér
finnst eg eygi nú þegar hin gullnu eylönd; en ó, að vér
ættum traustara skip að sigla á.“
Sjálfir Gyðingar liöfðu, þrátt fyrir trúarbragða-
yfirburði, fremr barnalega eilífðar-von. Sá þáttr trú-
arbragðanna var hjá þeim lítt þroskaðr. Hadesar-