Prentarinn - 01.10.1978, Blaðsíða 8

Og það komu oft upp
deilur, ef ekki var allt of
mikil atvinna hér í
Reykjavík, þegar um-
sóknir komu frá prent-
urum utan af landi, en þá
gilti félagið bara fyrir
Reykjavík. Það kom fyrir
að inntökubeiðnir voru
felldar.
á fundi. Og það komu oft upp
deilur, ef ekki var allt of mikil
atvinna hér í Reykjavík, þegar
umsóknir komu frá prenturum
utan af landi, en þá gilti félagið
bara fyrir Reykjavík. Það kom
fyrir að inntökubeiðnir voru
felldar. Ég var svo ritari sjúkra-
samlagsins 1918 og þar til í júlí
1919“
— Sjúkrasamlag prentara
hefur veriö merkileg stofnun?
Gaf innsýn
í „farmasíuna“
„Það var mjög merkileg
stofnun, fyrsta sjúkrasamlag á
íslandi, og þetta starf ritarans
var alveg ferlegt fyrirtæki.
Maður borgaði „reseptin“ niðri
í apóteki og svo þurfti að færa
þau inn á hvern einasta mann.
En þetta gaf aftur á móti þá
innsýn í „farmasíuna“, að mað-
ur vissi svona nokkurn veginn
hvað að hverjum einstökum
gekk, þegar maður hafði lesið
lyfseðilinn.“
— Þú hefur þá þekkt orðiö
alla kvilla hvers einasta meölims
Prentarafélagsins?
„Já, já, og kvenna þeirra og
fjölskyldna. Þetta var mjög
áhugavert, og ég hafði gaman af
því á stundum.
Nú, eftir 1919 verður breyt-
ingin. En ég vil nú halda því
fram að sú breyting hafi orðið
Prentarafélaginu nokkuð hag-
stæð.“
Nýtt viðhorf gagnvart
samningum
— Það hefur náttúrlega
skapast meiri atvinna með til-
kom u nýrrar prentsm iðju ?
„Já, það var nú bæði það, og
svo einnig hitt, að það kom allt
annað viðhorf gagnvart samn-
ingum. Áður stóðu þeir saman
Herbert Sigmundsson og Stein-
dór Gunnarsson eða Halldór
Þórðarson meðan hans naut
við, á móti Þorvarði Þorvarðs-
syni, sem alltaf var hlynntur
prenturunum.“
— Voru þetta fulltrúar at-
vinnurekenda?
„Já, þetta voru viðsemjendur.
Það voru ekki aðrar prent-
smiðjur til hér. þegar Acta kom,
en ísafoldarprentsmiðja, Gut-
enberg og Félagsprentsmiðjan.
Að vísu var Rún víst komin þá,
en hún var svo stutt við lýði og
Félagsprentsmiðjan keypti svo
Rún, en Þorsteinn Gíslason var
forsvarsmaður hennar. En eftir
að Acta var stofnuð og ég komst
í stjórn Félags íslenskra prent-
smiðjueigenda, þá eru í stjórn-
inni: Herbert Sigmundsson.
hann var lengst af formaður, en
við vorum nú ævinlega miklir
mátar, við Herbert, þó það gæti
skorist í odda hjá okkur, Þor-
varður fyrir Gutenberg og
Steindór Gunnarsson fyrir Fé-
lagsprentsmiðjuna og fyrir
Prentverk Odds Björnssonar á
Akureyri var Pétur Gunnars-
son.
Fyrsta verkfallið
Nú, svo kom náttúrlega til
sanininga og verkfalla, og fyrsta
verkfallið, sem við lentum í. var
verkfallið 1922, minnir mig.“
— Var það mikið verkfall?
„Heilmikið verkfall. Gunnar
Einarsson var þá formaður
Prentarafélagsins. Það voru
barasta ekki haldnir fundir eða
neitt, ekkert gert. Svo einu sinni
hitti ég Gunnar og segi, að þetta
sé ekki hægt, þetta þýði ekkert,
svona strögl, við verðum að
gera eitthvað. Það verður til
þess að hann kallarsaman fund
samninganefndanna — ég var
þá ekki í samninganefnd. Ég
man ekki glöggt, hvort það voru
tveir frá hvorum, eða eitthvað
svoleiðis, nema eftir nokkra
daga er þetta klappað og klárt.
— En þar naut Prentarafélagið,
er mér óhætt að segja, alveg
fullkominna sanngirnissjónar-
miða okkar Þorvarðar.
Kreppan kom raunverulega
1930
Ekki bara í þessum samning-
um, heldur í öllum samningum.
sem ég kom nærri. þar til ég
hætti í Acta 1. mars 1936. Og
mér eru sérstaklega minnis-
stæðir einir samningar, en það
mun hafa verið um áramótin
1931 — 32. Þá var þannig ástatt,
að 1930 hafði verið alveg glans-
ár hjá öllum prentsmiðjum. Það
voru áhrif frá Alþingishátíð-
inni. En svo kom árið 1931 og
þá datt allt niður. Það var bara
ekkert að gera hjá neinum. Þá
var kreppan komin. Sjáðu til.
kreppan kom raunverulega
1930, en hennar gætti bara ekki
hér. vegna þess að peningunum
var ausið út og þeir látnir rúlla
vegna hátíðarinnar, og það
gerði ekki annað en illt verra.“
— Skellurinn hefur þá
kannski orðið öllu meiri fvrir
vikið?
„Þess vegna varð skellurinn
miklu meiri. Þegar svo loks að
8 — ^renfarínn