Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1920, Page 8

6
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
urströndmni, sem ísinn er mestur og
því ófært að lenda skipum. Stefnan
vestur af Breiðafirði er miklu líklegri;
þar liggur sem sé beint í vestri Ang-
magsalik-bygðin. Fjarlægðin þaðan
til Látrabjargs er um 280 mílur sjáfar,
til Snæ'fellsness yfir 300 mílur; og það
telur höfundur rétt, sem gamlar sigl-
ingareglur segja, að jafnskjótt og Snæ-
fellsnesjökull hverfi í sjó, þá sjáist
GrænlandsjÖklar, en hins vegar sést
auðvitað ekki frá einu landinu til ann-
ars, til þess er fjarlægðin of mikil.
Þessa leið hafi því skip jafnaðarlega
farið að fornu; þegar sjómenn sáu
Grænlandsjökla, beygðu þeir til suð-
vesturs og fylgdu ströndinni álengdar
uns þeir sáu sér fært að beygja fyrir
suðurodda Grænlands inn í Baffins-
flóann. Seinna hafi lega hafíssins
valdið því, að breyta varð stefnu og
fara sunnar, eins og ráða megi af riti
ívars Bárðarsonar. En nú hagar svo
til við Angmagsalik, að þar er tiltölu-
lega auðvelt að koma skipum að landi,
sérstaklega í ágúst og september.
Þetta kemur til af því, að við neðan-
sjáfar-hrygginn milli Islands og Græn-
lands rekst pólstraumurmn á Irm-
inger-strauminn og sveigir eina kvísl
hans til vesturs og kemur hún að aust-
urströndinni nálægt Angmagsalik og
beygir svo til suðurs neðansjáfar með-
fram ströndinni. Þessi straumkvísl
bræðir allmikið af ísnum og líka mun
nokkuð af stórísnum rekast á hrygginn
og stranda þar um hríð og halda íshell-
unni fyrir norðan þangað til neðrihluti
jakanna hefir bráðnað svo, að þeir
losna áftur af hryggnum. Við þetta
verður sjórinn þar fyrir sunnan fær
skipum um vissan tíma árs, og það er
augjljóst áf íslenzikum siglingareglum
og munnmæ'Ium, að menn hafa veitt
þessu athygli og fært sér það í nyt.
Því mun eðlilegt að leita þeirra staða
hér, sem íslendingar hafi þekt á aust-
urströndinni, auk þess sem það kemur
bezt heim við flestar heimildirnar.
Holm getur þess því til, að Gunnbjarn-
arsker muni vera eyjarnar austantil við
Sermilligak-ifjörðinn og nú eru nefndar
Leifsey og Eiríks rauða ey o. fl. Það
er um 66° 50’ n. br. og 36° 20’ vestl.
lengd. En um Krosseyjar hafa skoð-
anirnar verið meira skiftar. Þær hafa
margir talið liggja miklu sunnar, jáfn-
vél alt suður við Kap Farvel. Holm
hyggur samt, að þeirra muni líka að
leita á þessum slóðum nálægt Angmag-
salik. Þær muni líklega vera eyjarn-
ar, sem liggja dálítið vestar en skerin,
og stóra eyjan þar vestur af geti verið
Krossey sú, er Ivar Bárðarson néfnir.
Nú heitir sú eyja Angmagsalikey og á
henni liggur verzlunar- og trúboðs-
stöðin við fjörðinn Tasiusak; er þar
góð höfn. Hér heldur höfundurinn,
að Finnsbúðir muni háfa legið. Það
verður ekki betur séð en að þessi lausn
gátunnar sé í góðu samræmi við heim-
ildirnar og því munu menn víst alment
geta aðhylst tilgátur Holms. Um fulla
sönnun getur ekki verið að ræða, þar
sem gögn til algerðrar vissu eru ekki
til.
Eftir þessu ættu Evrópumenn að
háfa fyrst stígið fæti á land í nýja
heiminum við Angmagsalik.
II. Diðrik Pining og Ameríkuferð um
1470.
Það var einatt róstusamt á Islandi á
15. öldinni og framan af 16. öldinni
og ullu þeim óeirðum Englendingar og