Bændablaðið - 28.10.2003, Blaðsíða 12

Tœp 200þúsund smakka íslenskt
lambakjöt í haust og vetur
íslenska lambakjötið í
verslunum Whole Foods í Ameríku
kemur frá Norðlenska á Húsavík en
Áform, með Baldvin Jónsson í farar-
broddi, ruddi brautina. Nú er hægt
að fá lambakjöt í verslunum Whole
Foods víða um Bandaríkin og líkur
benda til að á næsta ári verði kjötið í
120 verslunum. Fimm ár em nú liðin
fiá því að Norðlenska sendi lamba-
kjöt fyrst til Bandaríkjanna. Á
dögunum fóm nokkrir íslendingar til
Washington til að skoða sölu á
lambakjöti í höfúðborg
Bandaríkjanna, en þessu greinar-
komi er ætlað að varpa ljósi á
söguna og fyrirtækið fyrir vestan
sem selur lambakjötið.
í ljósi aukinnar útflutningsskyldu
sláturleyfishafa er þessi útflutningur
enn mikilvægari en áður fyrir
Norðlenska og er allt kapp lagt á að
auka það magn afúrða sem flutt
verður út til Bandaríkjanna í ár frá
fyrra ári. í samstarfi við Áform og
Whole Foods er stefht að því að
flytja út í ár allt að 90 tonnum af
fersku, unnu lambakjöti sem er ígildi
160- 180 tonna í skrokkum. í fyrra
fóru tæp 40 tonn af unnu lambakjöti.
í september keyptu verslanir WF
álíka magn af lambakjöti og allt árið
í fyrra og þá var meðalskilaverð
Ameríkuútflutnings til afúrðastöðvar
um um 640 krónur. Gert er ráð fyrir
að sambærileg tala fyrir núverandi
tímabil verði eitthvað lakari því
dollarinn er allnokkuð lægri en hann
var í fyrra. Afkoma afúrðastöðvar
versnar þó ekki mikið því meira
magn fer með skipi nú sem er
ódýrari flutningur og vegur það
nokkuð upp lágt gengi dollars.
Greiðslur til bónda vegna
útflutnings tekur mið af meðalút-
flutningsverði afúrðastöðvar því er
mikilvægt að reyna að flytja sem
mest út á "góða" markaði eins og sá
bandaríski er. Ef allur útflutningur
færi á markaði sem skila eins og
Bandaríkin þá myndu afúrðastöðvar
geta hækkað greiðslur fyrir útflutn-
ing þannig að minni munur væri
milli greiðslna á kjöti á innanlands-
markað og kjöti sem fer í útflutning -
"útflutningsskyldu".
Bjartsýnir benda á að dollarinn
þurfi ekki að lyfta sér mikið til þess
að hægt sé að skila sama verði til
bænda af Ameríkuútflutningi eins og
af kjöt á innanlandsmarkaði.
Lambakjötinu er vagúmpakkað í
10 kg pakkningar og er ýmist um að
ræða svokallaða lambapakka þar
sem í eru lambalæri, hryggur, ffam-
partur og skankar eða meira unnar
afúrðir s.s. hálf- og fúllúrbeinuð læri
og auðvitað þær vörur sem eftir-
spumin er hvað mest eftir, aftur- og
ffamhiyggur. I haust er í fyrsta
skiptið flutt út umtalsvert magn sjó-
leiðina í 40 feta gámum, sjóffakt er
ódýrari en flug svo þessi útflutningur
mun gefa betri ffamlegð til afúrða-
stöðvar sem væntalega getur greitt
hærra verð til bóndans í ffamtíðinni.
Kjötið er nú gaspakkað sem gefúr
mun lengra geymsluþol og fiyggir
að hægt sé að bjóða upp á lamba-
kjötið ffam yfir jól. Hryggir eru afar
vinsælir meðal neytenda ytra og
sagði Sigmundur Ófeigsson að helst
vildi WF að það væru tveir hryggir á
hveiju lambi...
I haust og ffam að jólum efúir
Áform til 700 kynninga í WF
verslunum - og ekki af ástæðulausu
því það hefúr sýnt sig að 80% þeirra
sem fást til að smakka kjötið, kaupa
það. Gert er ráð fyrir að 180.000
manns fái að smakka kjöt í fyrir-
huguðum kynningum í haust og eru
bundnar miklar vonir við að nú
hefjist hin raunverulega markaðs-
setning fyrir alvöru. Þar sem tak-
markað fjármagn er til ráðstöfúnar
við markaðssetninguna hafa menn
þurft að sníða sér stakk eftir vexti.
WF stefhir að því að auka kaup á
lambakjöti verulega ár hvert næstu
fimm árin.
Mikill hagnaður
af rekstri Whole Foods
Saga Whole Foods hófst árið
1978 þegar núverandi aðalforstjóri,
John Mackey, opnaði Safer Way
Natural Foods í Austin, Texas. Þegar
fyrirtækið sameinaðist annarri
verslun árið 1980 varð til sam-
steypan Whole Foods. Eftir að hafa
stækkað jafht og þétt árum saman
tók Whole Foods vaxtarkipp á síðari
hluta tíunda áratugarins - og er nú
með hátt á annað hundrað verslanir í
Bandaríkjunum.
Whole Foods er stærsta smá-
söluyrirtæki í heimi á sviði náttúru-
vænna afúrða. Hagnaðarhlutfall
fyrirtækisins er rúmlega tvöfalt það
hlutfall sem venjulegt má teljast í
matvöruverslun. Þá má geta þess að
hlutabréf í fyrirtækinu hafa hækkað
um 125% á síðustu tveimur árum.
Þessi athyglisverða arðsemi WF
byggist á því að laða að fyrirtækinu
bestu viðskiptavinina - þá sem ekki
velta mikið vöngum yfir verðrnu -
og yfirtaka síðan megnið af sam-
keppnisfyrirtækjunum!
Sala á líffænum og náttúrulegum
matvælum jókst stórkostlega á
tíunda áratugnum og búist er við að
sú þróun haldist. Vöxtur og viðgang-
ur Whole Foods endurspeglar vax-
andi áhuga neytenda á líffænum og
náttúrulegum matvælum. Sala á líf-
rænni fæðu hefúr nánast tvöfaldast
undanfarin fimm ár, samkvæmt upp-
lýsingum ffá Organic Trade
Ássociation (Samtökum fyrirtækja
sem selja líffæna fæðu).
Gera má ráð fyrir að 3-5%
bandarísku þjóðarinnar hafi áhuga á
að neyta vistvænnar vöru og greiða
hátt verð fyrir.
Afkoma WF
Um mitt sumar gaf WF út til-
II kynningu um sölu og tekjur vegna
þriðja ársfjórðungs sem lauk 6. júlí
2003. Á þessu 12 vikna tímabili
jókst salan um 15% og fór upp í 749
milljónir dollara.
Vaxandi eftirspurn
eftir hfrœnni fœðu
Árið 2002 jókst eftirspum eftir
vottuðum, náttúrulegum og líffæn-
um matvörum um 8,8% í Banda-
ríkjunum og veltir greinin nú 14,4
milljörðum dollara. Hlutur líffænnar
fæðu í þessari tölu er 8,5 milljarðar
dollara og var söluaukningin í þess-
um geira 20% árið 2002 samkvæmt
viðskiptatímaritinu Nutrition Busi-
ness Joumal (ársrit um viðskipti í
matvælum). Verslanir WF leggja
megináherslu á sjálfbæra ffam-
leiðsluhætti á matvælum svo sem í
sjávarútvegi og landbúnaði þar sem
dýravemd er höfð að leiðarljósi svo
og umhverfismál og hollusta mat-
væla. Uppruni matvæla er mikilvægt
atriði en í verslununum em myndir
af bændafjölskyldum sem ffamleiða
eitt og annað sem fæst í búðunum.
Áform - verkefninu er lokið
Nú eru liðin sjö ár ffá því að
starfsemi Áforms hófst. Það var Al-
þingi sem kom Áformi á legg í þeim
tilgangi að markaðssetja vörur á
grundvelli sértækra, íslenskra gæða.
Ekki skipti máli hvort um væri að
ræða vistvænt eða líffænt - og því
má bæta við að á þeim tíma var fátt
um reglur á þessu sviði. Haukur
Halldórsson, bóndi í Þórsmörk á
Svalbarðsströnd, var formaður
stjómar Áforms fiá upphafi til
áramóta 2002/3. Það form sem var á
Áformi hefúr breyst og sá þáttur sem
sneri að líffænni ffamleiðslu var
vistaður á Hvanneyri með sérstökum
samningi við skólann. Núverandi
formaður Áforms er Jón Sveinsson
lögmaður.
Fljótlega komu upp hugmyndir
um að markaðssetja unnið lambakjöt
í Bandaríkjunum - og nú síðast í
Danmörku í samvinnu við SS. "Eitt
er að finna markað og annað er að
vinna hann," sagði Haukur í samtali
við blaðið og bætti við að það hefði
tekið allnokkum tíma að finna
heppilega verslunarkeðju en það
tókst m.a. fyrir atbeini vistvænna
bænda sem Baldvin Jónsson kynntist
í Colorado. "Nú hefúr Norðlenska
selt lambakjöt til Bandaríkjanna í
fjögur, ár magnið hefúr aukist ár ffá
ári. Auk þess er kjötið unnið á
Húsavík og þannig verður eftir
umtalsverður virðisauki í landinu."
Haukur sagðist hafa farið til
Bandaríkjanna þegar verkefhið fór af
stað og aftur fyrir tveimur árum. "Nú
er ég hér í þriðja skipti - en í hin tvö
fyrri var ég orðvar. Nú get ég sagt
með sanni að ég er bjartsýnni á
þennan útflutning en nokkru sinni
áður."
Við erum á réttri leið
Gordon Blair, fyrrum yfirmaður
kjötdeilda Whole Foods, ákvað fyrir
fimm árum að helga sig m.a vist-
vænu kjöti og markaðssetningu þess