Harpan - 01.02.1937, Blaðsíða 18

H A R
allir önnum kafnir við heyskap-
inn. Börnin byrja snemma að
reka kýr, sækja hesta, sitja yfir
ánum, slá og raka. Þau lifa með
í störfum fullorðna fólksins. Hús-
dýrin eru þeirra félagar. Þau lifa
í skauti náttúrunnar. Yor og
haust er lika mikil tilbreyting,
fráfærur og göngur og sláturtíð.
Á vetrum er ullin tætt, kembt.
spunnið, tvinnað, prjónað og of-
ið, sögur lestnar og rímur kveðn-
ar. Á vertíð er farið til sjávar.
Unglingarnir eru snemma sendir
í pá „herpjónustu". Og áður en
varir eru unglingarnir orðnir full-
orðið fólk, sem hefir vanizt öllu
og kann allt, sem heimtað er af
íullorðnum manni í fábreyttu pjóð-
félagí. Til pess að komast til fulls
úr kútnum purfti pó að venjast
fjölmenni. En samkomur og sigl-
ingar voru fágætar nema í forn-
öld, pegar Íslendingar áttu sjálfir
skip. í margar aldir var heimilið
skólinn fyrir allan almenning og
pað oít góður skóli, skóli fyrir líf-
ið og pess viðfangsefni.
En nú er allt breytt'. heimilin
eru fjölmennari og pjóðfélagið er
fjölbreyttara. Helmingur íslend-
ínga býr í kaupstöðum. Og börn-
inn fylgja ekki lengur foreldr-
onum eftir við störf peirra eins
óg áður var, nema í sveitunum,
og par eru störfin pó fábreittari.
Nú eru skólar komnir við hlið
heimilanna, svo að uppeldi geti
orðið fjölbreytt eins og pióðfélags-
hættirnir eru orðnir. En skölinn
16
P A N
og heimilið getur hvorugt breyzt
öðru til fulls. Foreldrar og kenn-
arar verða að bera í sameinigu
byrði uppeldisins. Annars verður
ok pess of pungt. Bóknámið
veröur einkum að stunda í skól-
unum, og ýmiskonar vinnu heima
og hjá iðnmeisturum. Fjölbreytt
störf eru nauðsynleg fyrir alla
unglinga. Þau gefa skilning á
lífsskilyrðum og proska líkams
og sálar. Sjálft málið, íslenzkan
lærist ekki til fulls, nema við
fjölbreytt störf. Vinna, sem helzt
í hendur við bóknám, hefir verið
aðalsmerki íslenzks uppeldis. Og
nú er meiri kostur á umgengni
og ferðalögum til að kasta heim-
draganum en áður var. Nú koma
fleiri á merkustu sögustaði og á
fegurstu staði íslenzkrar náttúru
en nokkru sinni áður. Bíllinn
verður stór páttur í okkar fram-
tíðarmenningu.
Skilyrði hinnar gömlu heimilis-
menningar eru gerbreytt. Breytt-
um tímum fylgir ný menning,
pegar vel er á haldið. Það parf
einskis að vera misst, ef hinir
nýju möguleikar eru notaðir til
fulls. Framtíðin verður fjölskrúð-
ugri en fortíðin var. En pað
purfa foreldrar og kennarar að
muna, að umhyggja peirra og
ábyrgð er sameiginleg. Heimilið
á að vera heimaskóli og skólinn
skólaheimili. Það á hvor að leið-
beina öðrum en ekki að ásaka.
Uppeldisstarfið er ein heild með
mörgum samstarfandi kröftuui.