blaðið - 04.11.2005, Blaðsíða 28

FÖSTUDAGUR 4. NÓVEMBER 2005 blaðiö
28 I
Ástríðufullur frœðimaður sœkir ísland heim
Konur tjá sársauka sinn i gegnum þjóðsöngva
Makunda Raj Pathik er maður
sem lætur hjartað ráða för. Hann
er ástríðufullt skáld, áhugasamur
tungumálamaður sem talar átta
tungumál, forvitinn rannsakandi
og metnaðarfullur baráttumaður
mannréttinda. Makundahefur
verið í mánaðarlangri heimsókn á
íslandi en hann býr að jafnaði í Nep-
al. Tíma sinn á íslandi hefur hann
nýtt til að halda fyrirlestra um
trúarbrögð og alþjóðlega tungumál-
ið Esperanto enda er hann forseti
Esperanto-félagsins í Nepal auk
þess að vera kennari í tungumála-
deild í þarlendum háskóla. Blaðið
spjallaði við Makunda um vændi
barnungra stúlkna, heimanmund,
þjóðsöngva og margt fleira.
Makunda talar nepölsku, japönsku,
Sanskrít, rússnesku, ensku og Esper-
anto reiprennandi ásamt fleiri tungu-
málum enda segist hann vera mjög
áhugasamur um tungumál. „Um leið
og ég læri eitthvað í tungumálum þá
nota ég það strax,“ segir Makunda
um leið og hann sannar mál
sitt með nokkrum
íslenskum orðum.
,Mér líkar vel við
tungumál og
þetta er mitt áhugamál. Esperanto
er eitt einfaldasta tungumál í heimi
og það er hægt að læra það á einum
mánuði, auðveldlega.“ Makunda hef-
ur skrifað nokkrar bækur á Esperanto
og hans von er sú að Esperanto nái
sterkari stöðu í heiminum heldur en
enskan og að það verði annað tungu-
mál flestra í heiminum.
Um 125 tungumál í Nepal
Það eru um 27 milljónir manna sem
búa í Nepal af 61 mismunandi þjóð-
ernum. Opinberlega eru töluð um 70
tungumál í Nepal en samkvæmt Ma-
kunda er alls töluð um 125 tungumál
óformlega. „Ekki eru öll tungumálin
töluð af öllum og stundum er bara
ein fjölskylda sem kann eitthvert til-
tekið tungumál. Þjóðartungumálið er
Nepalska og auk þess er enska mikið
töluð,“ segir Makunda og bætir við að
auk þess séu mörg mismunandi trúar-
brögð stunduð í heimalandi sínu. „1
Nepal er hindúismi, búddismi og
kristin trú stunduð. Hindúismi er
algengast en búddisminn kemur þar
fast á eftir.“ Makunda segir að það
sem einkenni Nepal helst sé þó mikil
fátækt. „Meirihluti fólks
í Nepal er fá-
Makunda hyggst skrifa bók um fsland þegar hann snýr aftur til Nepal enda hreifst hann mjög af fslandi og fslendingum.
lega er til ríkt fólk en fátæktin er áber-
andi. Það er því mjög algengt að unga
fólkið okkur fari til erlendra landa til
að þéna peninga sem síðan er sendir
nvex=>
Til
nQi
and
st
Fyrst sást i skapahár
á siðum blaðsins i
nóvember 1971
Fer í hús á laugardaginn til stelpna 18-25 ára.
heim til fjölskyldunnar."
Barnavændi mikið vandamál
Barnaþrælkun er bönnuð í Nepal en
það kemur þó ekki í veg fyrir hana
samkvæmt Makunda sem segir að
um fimmtíu þúsund börn séu látin
vinna í Nepal. „Um 40%
barna á aldrinum 5-14
ára eru á vinnumark-
aðnum f Nepal. Börn-
in vinna á hótelum,
veitingahúsum og verk-
smiðjum, jafnvel um
kvöld og nætur. Oftsinn-
is gerist það að börnin
hreinlega sofna við vinn-
una enda löngu orðin upp-
gefin. En það er líka mikið
um að barnungar stúlkur
selji sig og ég tel að það séu
um 25 þúsund stúlkna sem
selja sig i Nepal. Þetta er því
mikið vandamál." Makunda
er um þessar mundir að gera
rannsóknir á barnaþrælkun og
barnavændi í Nepal en þeim er
ólokið vegna skorts á fjármagni.
„Ég er að reyna að gera eitthvað
frá hjartanu enda vil ég gera eitt-
hvað fyrir samfélagið, fyrir land-
ið mitt. Ég get miðlað þekkingu
minni og menntun til margra landa
enda helga ég mig starfi mínu,“ segir
Makunda með áherslu og bætir við
að stjórnvöld í Nepal séu svo sannar-
lega að gera eitthvað til að sporna við
þrælkuninni og vændinu en þau nái
ekki að rót vandans.
Börn virða foreldra sína og
?iftast ókunnugum
nepölsku stjórnarskránni er ákvæði
um jafnrétti til handa kynjunum en
Makunda segir að það sé frekar í orði
en á borði enda séu konurnar minna
menntaðar en karlmennirnir. Hann
viðurkennir þó að aukin vitund um
málefni annarra landa hafi mikil
áhrif á samfélagið. „í Nepal finna
foreldrar ennþá maka fyrir börn sín
en það er þó miklu algengara í dreif-
býlinu og í miklum meirihluta þar.
Foreldrar ákveða þá hverjum börnin
skulu giftast en oftast eru einhverjir
milliliðir sem koma sambandinu
á. 1 höfuðborginni er einungis um
helmingi hjónabanda hagrætt af for-
eldrum. Unga kynslóðin kýs að gift-
ast þeim sem þau elska en þau þurfa
samt sem áður að fá leyfi beggja for-
eldra.“ Aðspurður að því hvort börn-
in séu ekki oft ósammála þessum
ráðahag segir Makunda að það sé
vissulega svo. „Unga fólkið er byrjað
að fara í menntaskóla þannig að það
fær vitneskju um heiminn og það
bregst við þeirri vitneskju. Þau vita
um mannréttindi sín og að það eigi
að vera jafnrétti milli kynjanna. En
þau virða foreldra sína.“
Brúður myrt vegna lélegs
heimanmundar
Þegar gengið er í hjónaband í Nepal
þá fylgir brúðinni ætíð heimanmund-
ur. „Þetta geta verið gjafir eins og
sjónvarp og fleira. Einnig eru stund-
um gefnir peningar en einstaka sinn-
um hafnar hin fjölskyldan heiman-
mundinum og finnst hún ekki þurfa
á honum að halda. Einnig kemur
það fyrir að foreldrar brúðgumans
séu óánægir með heimanmundinn
og þá getur það oftar en ekki bitnað
á stúlkunni.“ Makunda segir að það
þekkist dæmi þess í Nepal að brúður-
in hafi verið myrt af fjölskyldu maka
síns vegna lélegs heimanmunds en
slíkum glæpum fari þó fækkandi.
„Hefðir eru mjög sterkar í Nepal og all-
ir í fjölskyldunni hafa ákveðnum hlut-
verkum að gegna,“ segir Makunda og
bætir því við að þegar dauðsfall er í
fjölskyldunni þá er mikil sorg en þó
getur líka gleði svifið yfir vötnum.
„Mágkona hins látna gleðst því eigin-
maður hennar mun öðlast fleiri eign-
ir þegar einn af bræðrunum fellur
frá. Þegar faðir missir son þá grætur
hann í ár en móðirin grætur það sem
eftir er ævi sinnar.“
Mikil hefð fyrir þjóðsöngvum
Makunda er að taka doktorsgráðu
í þjóðsöngvum og hefur því ferðast
um alla Nepal til að safna þeim. Ekk-
ert af söngvunum var til á skrá held-
ur gengu þeir manna á milli, kynslóð
fram af kynslóð enda segir Makunda
að Nepal sé þekkt fyrir þjóðsöngva-
hefð sína. „Þjóðsöngvarnir eru not-
aðir til að tjá tilfinningar og sorgir.
Söngvarnir eru svo tilfinningaríkir
og sungnir af það mikilli tilfinningu
að áhorfendur bresta oft í grát. Til
að mynda er ein hátíð í Nepal sem
er helguð konum og einu sinni á ári
fá konur að tjá sársauka sinn um
kvenréttindi, kynferðisofbeldi og
önnur vandamál. Þær tjá sig í gegn-
um söngvana.“ Þjóðsöngvarnir eru
þó ekki einungis sungnir á hátíðum
heldur segir Makunda að mikið sé
sungið við vinnuna, til dæmis á hrís-
grjónaakrinum.
Skrifar bók um ísland
Senn líður að lokum þessara löngu
heimsóknar Makunda til íslands en
hann segist ekki fara ósnortinn heim
enda hafi hann hrifist svo mjög af
íslandi. Hrifningin var það mikií að
hann hyggst skrifa bók um Island
og íslendinga þegar hann snýr aftur
til Nepal. „ Ég fékk góða tilfinningu
fyrir Islandi og íslensku fólki þegar
ég kom hingað. Fólk hér er mjög vin-
samlegt, greiðvikið og góðhjartað. Ég
hef notið hvers einasta dags hér, segir
Makunda klökkur.
svanhvit@vbl.is