blaðið - 04.11.2005, Blaðsíða 30

30 I TRÚMÁL
' ‘ ->:*í ^S9BSBKKSSSBHK^0'i- «198
FÖSTUDAGUR 4. NÓVEMBER 2005 blaðiö
Diwali:
Indversk
hátíð ljóss
og friðar
Meðfylgjandi myndir voru
teknar sl. þriðjudag, en af þeim
að dæma mætti ætla að sjálfur
Clark W. Griswold hefði komist
í þessar fallegu indversku hallir
og jólaskreytt óumbeðinn, af
sínu alræmda óhófi. Það er hins-
vegar ekki tilfellið, heldur voru
hallirnar - og reyndar flest híbýli
Indlands - skreytt snemma í vik-
unni sem liður í hátíð sem kallast
Diwali á frummálinu. Hátíðinni
er fagnað af nær öllum trúfélög-
um á Indlandi sem og af fólki af
indverskum uppruna um heim
allan, en henni svipar lítillega til
jólahátíðar vesturlandabúa, þar
sem hún á sér stað yfir nokkurra
daga skeið og hefur m.a. þann
tilgang að fagna sannleika, birtu,
friði og nýju upphafi og er rétt-
nefnd ljósahátíð.
Þetta má meðal annars sjá á nafninu
sem oftast er notað til þess að vísa
til hátíðarinnar - orðið Diwali er
afbökun á sanskrítska orðinu „De-
epavali", en „Deepa“ merkir í þessu
samhengi ljós og „Avali“ röð. Diwali
er tekin mjög hátíðlega á nær öllum
landssvæðum Indlands og fagnað
af áfergju, en auk allra trúar- og
goðsögulegu tenginganna er henni
einnig (og jafnvel fyrst og fremst í
huga sumra) ætlað að marka komu
nýs árs. Þrátt fyrir að mismunandi
stéttir, menningarhópar og trúfélög
leggi hver sína merkingu í hátíðina
og tengi við hana ólíkar goðsagnir
og hefðir er meginstef þeirra allra
að fagna endurnýjun lífs - því fylgir
t.d. að gengið er í nýjum fötum yfir
hátíðina.
Göfug markmið - hreingern-
ing á líkama, sál og heimili
Fyrir Diwali fer fram vandleg hrein-
gerning á hverju heimili og í þá
fimm daga sem hún stendur yfir
eru nær öll indversk heimili skreytt
af mikilli natni; frá opnum gluggum
slær appelsínugulum, lágstemmd-
um bjarma frá lugtum og lömpum
sem m.a. hafa það táknræna gildi
að bjóða Lakshmi, gyðju auðs og vel-
ferðar, velkomna í bæinn. Að auki er
siður Indverja að skiptast á gjöfum
meðan á henni stendur, en óhætt er
að fullyrða að Diwali sé indverjum
ekki minna mikilvæg en jólahátíðin
vesturlandabúum.
Vegna þess hve Indland er víð-
feðmt og fjölmennt, að ekki sé
minnst á ólíkt milli landssvæða, tek-
ur Diwali á sig margar ólíkar mynd-
ir. í að minnsta kosti einu svæði
hefst hátíðin á „Dhanteras", degi
sem ætlað er að fagna áðurnefndri
Lakshmi, gyðju auðs og velferðar.
Þess má geta að í indverskri menn-
ingu er ekki litið á ríkidæmi sem
spillingarvald, heldur eru ríkir álitn-
ir verðskulda ríkidæmi sitt vegna
góðverka í fyrri lífum.
Að sjá það góða í óvinum sínum
Á sumum svæðum er annar dagur
Diwali helgaður Kali, gyðju styrk-
leika, en tilgangur hans er m.a. að
varpa á brott leti og illsku. Á þriðja
degi (sem er síðasti dagur tunglárs-
ins) er kveikt á lömpum og kertum
á hverju heimili, eins og áður sagði.
Lamparnir tákna þekkingu og eiga
m.a. að hvetja til þess vangaveltna
um tilgang hvers dags hátíðarinnar.
Er þar markmiðið að minnast hans
út árið og viðhalda þannig upplýst-
um og vökulum huga.
Fjórði dagur Diwali er jafnframt
sá fyrsti í nýju tunglári. Þá er víða
siður að ganga frá gömlum við-
skiptareikningum og opna nýjar
bækur, sem síðan eru tignaðar í
sérstakri athöfn þar sem þátttakend-
ur eru hvattir til þess að fjarlæga
reiði, hatur og öfundsýki úr lífi sínu.
Fimmti og síðasti dagur hátíðarinn-
ar er svo sumstaðar helgaður Bali,
fornum indverskum konungi. Bali
þessi er sagður hafa á sínum tíma
lagt í rúst aldagamlar siðareglur og
heimspekihefðir þjóðfélagsins, en
hans er einnig minnst fyrir að vera
örlátur mannvinur. Því má segja að
markmið dagsins sé að sjá það góða
í öðrum, m.a. óvinum sínum.
haukur@vbl.is

Teppi
upplifðu muninn
Teppi gefa heimilinu hlýlegt yfirbragö.
Þau eru hljóöeinangrandi og mjúk.
Notalegt er að ganga berfættur á teppi og
börn elska að leika sér á teppalögðu gólfi.
Við seljum afar vönduð og endingargóð
c
teppi úr ull. Teppin okkar eru þægileg, 1
ofnæmisprófuö og á góðu verði. !
§
n
d
c
i
I
<
Ármúla 32 Sími 533 5060
www.stepp.is
Óhp/JíA/
Þversögn Zenons:
Akkiles og
skjaldbakan
Það er alltaf hressandi að takast á
við góða þversögn. Þær geta fengið
heilann til að hiksta eitt augnablik,
en verða yfirleitt á endanum til þess
að hreinsa hann rækilega og geta
jafnvel búið til pláss fyrir nýjar hug-
myndir. Þær eru líka voða pirrandi.
Hér er ein sem kennd er við fornald-
arheimspekinginn Zenon frá Eleu.
Þessi er reyndar ein af hans þekkt-
ustu, en Zenoni fannst fátt skemmti-
legra en að færa viðmælendur sína á
barm taugaáfalls með þverstæðum
á borð við þessa:
Gríska hreystimennið Akkiles
fer í kapphlaup við skjaldböku og
gefur henni - eðlilega - forskot.
Þegar Akkiles kemst á staðinn sem
skjaldbakan lagði upp frá er hún
komin eitthvað áleiðis á veginum.
Þegar hann kemur svo að þeim stað
er skjaldbakan komin enn lengra. í
hvert skipti sem Akkiles nær á stað-
inn þar sem skjaldbakan góða var
örstundu áður er hún komin spöl
lengra. Því lítur út fyrir að Akkil-
les þurfi að vinna upp óendanlega
mörg bil áður en hann nær blessaðri
skjaldbökunni. Og hvernig ætti Akk-
illes að geta unnið upp óendanlega
mörg bil á tíma sem er sannanlega
endanlegur. Nær þetta annálaða
Þessi brjóstmynd er sögð vera af Zenoni
hreystimenni aldrei skjaldbökunni?
Skjaldböku?!??
Svör óskast á:
haukur@vbl.is