blaðið - 21.10.2006, Blaðsíða 14

blaðið

Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Ritstjóri: Sigurjón M. Egilsson
Fréttastjórar: Brynjólfur Þór Guðmundsson og
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Ritstjórnarfuiltrúi: JanusSigurjónsson
Monní monní
Það er gott að vera þingmaður. Það fer ekki á milli mála þegar skoðaðar
eru tölur um kjör þingmanna sem birtust í Blaðinu í gær. Launin geta farið
upp undir milljón á mánuði hjá þeim sem hafa það best. Það borgar sig að
vera þingmaður af landsbyggðinni og formaður stjórnmálaflokks að auki.
Reyndar þurfa menn þess ekki við til að njóta góðra launa. Láglaunafólkið á
þingi; greyin sem búa á höfuðborgarsvæðinu og fá enga nefndaformennsku
komast sennilega ágætlega af með tæpu 600 þúsund krónurnar á mánuði
sem þingsetan tryggir þeim. Svo má ekki gleyma að þingið borgar bæði sí-
mann og Moggann. Þetta gæti verið verra. Það er kannski satt sem Gunnar I.
Birgisson sagði, að það væri gott að búa í Kópavogi en sennilega er enn betra
að vera þingmaður.
Ég verð samt að viðurkenna að ég staldra við þegar tölur heyrast af próf-
kjörskostnaði frambjóðenda. Það er auðvitað galið þegar fólk er farið að
verja fimm til tíu milljónum króna í baráttunni um ákveðin sæti og ávæn-
ingur um enn hærri tölur. Þó launin séu góð kemst ég ekki hjá því að velta
fyrir mér hvernig fólk fer að því að borga þetta. Þingmaður sem leggur til
hliðar hundrað þúsund kall á hverjum mánuði kjörtímabilsins á tæpar fimm
milljónir plús vexti þegar kemur að prófkjöri. Kannski fara einhverjir svona
að. Svo eru aðrir sem taka lán og vona það besta, vona að árangurinn verði
góður og þeir ráði við greiðslurnar. Svo eru auðvitað þeir sem sækja styrki
hingað og þangað. Liklega gera flestir það í einhverjum mæli. Spurningin er
bara hvaða áhrif hafa slíkir styrkir á frambjóðendur þegar þeir eru komnir
inn á þing og jafnvel orðnir ráðherrar. Hverjir fjármagna tíu milljóna króna
kosningabaráttu? Og fá þeir eitthvað í staðinn?
Sennilega hefðum við betri hugmynd um það en við gerum nú ef stjórn-
málamenn viðhéldu ekki algjörri leynd um fjármál framboða sinna og
stjórnmálaflokka. Það hefur margoft verið sýnt fram á að íslenskir stjórn-
málaflokkar fela fjármál sín betur en stjórnmálaflokkar og stjórnmála-
menn flestra þeirra ríkja sem við berum okkur saman við. í Bandaríkjunum
verða menn að gefa allt upp. Hér tala hræsnarar sem segjast vilja fá allt upp
á borðið um að gefa verði upp framlög yfir ákveðinni upphæð, eins og hálfri
milljón og biðja svo um 450 þúsund króna framlög. Það gengur auðvitað
ekki. Svo eru aðrir sem vilja hreinlega að almenningur hafi ekki hugmynd
um hvernig þeir fjármagna framboð sín og flokka sinna. Þannig eru eftir-
minnileg viðbrögð þáverandi forsætisráðherra og núverandi Seðlabanka-
stjóra við hneykslinu sem umlék Helmut Kohl, fyrrverandi kanslara Þýska-
lands, þegar uppljóst var að hann hafði þverbrotið reglur um fjármögnun
stjórnmálaflokka. Þá sagði okkar maður að svona lagað gæti ekki gerst
hérna. Það er alveg rétt. Það gæti aldrei gerst að menn brytu lög vegna þess
að hér er allt leynilegt og allt leyfilegt, nema ef til vill að þiggja fé erlendis
frá. Ekki er það nú merkilegt.
Brynjólfur Þór Guðmundsson
Aug lýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
IToppvara' á frábæru veröi j
Vörumerki sem framleidd eru afMichelin - þekktasta og virtasta dekkjaframleiöanda I heimi
iTTTT-rwm n^Hrí^

Mikið úrval af heilsárs- og vetrardekkjum
undir allar tegundir bifreiða
... þjónusta í fyrirrúmi
Gæöakaffi,
ncttengd tölva,
tímarit og blöö ...
... fyrir þig á meöan þú bíður
Dugguvogi 10 ^568 2020 Hjallahrauni 4 Hfj. S565 2121
14 LAUGARDAGUR 21. OKTÓBER 2006
blaAiA
5ÆÍ.L,th m/þP N/JÖSNfl TYK.TK UTWRÍKiS-
ÍRá-PuN-EYTi-p OG El?_ MEÍ EfNfl SPUHNitfC,V) ERT
-—— VÚ AUHAP. EESSAllfí KoMfAÚHiSTn St/tf
SEM >ÍGGUR EKHJ Tt'a&WEKHAEFTiRLffliN
1 TTHff ^Bh/OiUEmt]
'ÞJOK&tNl/?
Staða einstæðra- og
forsjárlausra foreldra
Á Alþingi hef ég lagt fram beiðni
um skýrslu frá félagsmálaráðherra
um kjör og aðstæður einstæðra
og forsjárlausra foreldra og barna
þeirra. Skýrslan sem ráðherra mun
gefa Alþingi vegna þessarar beiðni
ætti að gefa allgóða mynd af stöðu
þeirra.
Forssjárlausir foreldrar
Með forsjárlausum foreldrum er
átt við foreldra sem ekki búa með
börnum sínum samkvæmt opin-
berum gögnum og hafa ekki forsjá
barns sins ellegar barnið hefur
lögheimili annars staðar. Þeir sem
tilheyrt hafa þessum hópi falla
stundum jafnvel í hóp barnlausra
af því að ekkert barn hefur lögheim-
ili hjá því. Eftir lagabreytingu í júní
2006 skal forsjá vera sameiginleg
við skilnað eða sambúðarslit nema
foreldrar semji um annað eða úr-
skurður sé á annan veg. Af þeim
sökum er tæpast rétt að tala um for-
sjárlausa foreldra og þyrfti að huga
að skilgreiningu eða heiti sem fellur
betur að þessari breytingu.
Efni skýrslubeiðninnar
í skýrslubeiðninni er óskað eftir
ítarlegum upplýsingum sem ætti að
gefa mjög glögga mynd af því hvaða
úrræði væri hægt að grípa til að bæta
stöðu einstæðra og forsjárlausra for-
eldra. Félagsmálaráðherra er beðinn
að gefa Alþingi upplýsingar um hús-
næðisaðstöðu þessara hópa, svo og
fjárhagslega og félagslega stöðu og
þróun meðlagsgreiðslna. Jafnframt
er spurt um skattgreiðslur þeirra,
því ætla má að aukin skattbyrði
sem hefur a.m.k. þrefaldast hjá lág-
tekjuhópum hafi komið afar þungt
niður á þessum hópum. Einnig er
lögð áhersla á að fá fram þróun á
greiðslum í gegnum bóta- og styrkja-
kerfi hins opinbera. Afar brýnt er að
tryggja að öll börn hafi jafnan rétt
til tómstunda og félagssstarfa óháð
efnahag foreldra, því er kallað eftir
hve mörg börn einstæðra og forsjár-
lausra foreldra taki þátt í tómstunda-
starfi utan skóla, svo sem tónlistar-
námi, íþróttum o.fl.
Jóhanna Sigurðardóttir
Kallað eftir úrbótum frá félagsmála-
ráðherra og dómsmálaráðherra
í skýrslubeiðninni er ráðherra
spurður að því hvort áform séu
uppi af hálfu ráðherra eða ríkis-
stjórnarinnar um að bæta kjör, að-
búnað eða stöðu einstæðra foreldra
annars vegar, forsjárlausra foreldra
hins vegar og barna þeirra. Jafn-
framt hef ég lagt fram fyrirspurn til
dómsmálaráðherra um ýmis atriði
sem lúta að meðlagsgreiðslum og
meðlagsgreiðendum . M.a, hvernig
fyrirkomlag meðlagsgreiðslna og
upphæð lágmarksmeðlags sé hér á
landi samanborið við önnur ríki
á Norðurlöndum og hvort ástæða
sé til að breyta fjárhæð meðlags-
greiðslna þannig að þær taki meira
mið af raunverulegri framfærslu-
þörfbarna.
Bágborin fjárhags- og
félagsleg staða
Nauðsynlegt er að kanna stöðu
þessara hópa en fjöldi einstaklinga
í þessum hópi býr við afar bág kjör
og lélega húsnæðisaðstöðu. Fram-
færslukostnaður þeirra er mjög
hár, en í skýrslu Hagstofunnar um
meðalneyslu einstæðra forelda á ár-
unum 2002-2004 (á meðalverðlagi
2004) kemur fram að meðalneyslu-
útgjöld þeirra eru tæplega 3.4 m.kr.
á ári eða 282 þúsund kr. á mánuði.
Ætla má að stór hluti einstæðra- og
forsjárlausra foreldra sé undir þeim
viðmiðunarmörkum í tekjum
Einstæðir- og forsjárlausir for-
eldrar eru mjög fjölmennir á leigu-
markaðnum þar sem leiga er mjög
há eða um 70-90 þúsund fyrir
tveggja herbergja íbúð.Ætla má að
um 58% einstæðra foreldra búi í
eigin íbúð samanborið við yfir 90%
hjá hjónum og sambýlisfólki. Lík-
legt er einnig að stór hluti forsjár-
lausra foreldra búi við bága stöðu
en þessi hópur verður æ stærra hlut-
fall þeirra sem leita eftir félagslegri
þjónustu sveitarfélaganna.
7000 meðlagsgreiðend-
ur í vanskilum.
Sömuleiðis má draga ályktanir
af því hve stór hópur meðlagsgreið-
enda er í vanskilum. 7000 einstak-
lingar af 12 þúsund meðlagsgreið-
endum skulda 14 milljarða króna
.Af þessum 7 þúsund einstak-
lingum eru 4000 í alvarlegum van-
skilum og skulda um 11 milljarða
króna. Brýnt er orðið að gera heild-
arúttekt á stöðu þessa hóps og að
stjórnvöld og Alþingi meti hvernig
best er að bæta bæði stöðu þeirra
og kjör. Það er tilgangurinn með
þessari skýrslubeiðni til félags-
málaráðherra og fyrirspurnum til
dómsmálaráðherra.
Höfundur er alþingismaður
Klippt & skorið
M
'argir hafa bollalagt hvað Halldór
Ásgrímsson hyggist taka sér fyrir
.hendur eftir að pólitískum ferli
hans lauk fremur óvænt
í sumar. Nú hefur kvisast
út - óstaðfest að vísu - að
hann verði frambjóðandi
íslands sem framkvæmda-
stjóri Norrænu ráðherra-
nefndarinnar, sem valinn verður fyrir áramót.
Þar kann að vera við ramman reip að draga þvf
Finnar munu ætla sér hnossið.
Ragnhíldur Sverrisdóttir, fréttastjóri
á Morgunblaðinu, skrifar í viðhorfspistil
(blaði sínu í gær af tilefni af komandi
prófkjörum. Hún játar kinnroðalaust að vera pól-
itískt viðundur, að hún eigi ómögulegt með að
kvitta undirstefnu einhverra
flokka í einu og öllu, en
henni líst vel á marga fram-
bjóðendur í flestum flokkum.
Þeir prófkjörsframbjóðendur,
sem hljóta náð hjá Ragnhildi
fyrirýmissahlutasakir,eruþau BirgirÁrmanns-
son,alþingismaðurSjálfstæðisflokksinsíReykja-
vík, Þórunn Sveinbjarnardóttir, þingmaður
Samfylkingarinnar í Kraganum, Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir, menntamálaráðherra
sjálfstæðismanna í Kraganum, Guðrún Ög-
mundsdóttir, þingkona Samfylkingarinnar í
Reykjavfk, ÖssurSkarphéðinsson, þingflokks-
formaður Samfylkingarinnar í Reykjavík, Stein-
grímur J. Sigfússon formaður vinstrigrænna
í Norðausturkjördæmi og síðan vill hún systur
sinni Margréti Sverrisdóttur auðvitað allt hið
besta undir merkjum frjálslyndra í Reykjavík.
Ætli þessi fríði flokkur verði við ósk Ragnhildar
um samstarf?
Lúðvík Bergvinsson, þingmaður Sam-
fylkingarinnar í Suðurkjördæmi, hefur
sagt sig úr bæjar-
stjórn Vestmannaeyja til
þess að helga sig alfarið
þingstörfum, en hann
stendur í ströngu þessa
dagana viö að ná 1. sætinu
í komandi prófkjöri Sam-
fylkingarinnar þar sem margir eru um hituna.
Þessi leikur þykir klókur hjá Lúlla því með því
sýni hann að hann leggi allt i sölurnar.
andres.magnusson@bladid.net