blaðið - 02.12.2006, Qupperneq 46

4 6 LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 2006
blaðiö
ARIÐ 1945 GERÐUST ÞRIR FELAGAR UMSVIFAMIKLIR AVISANAFALSARAR
Illa fengnar ávísanir
Einar Þórarinsson hafði verið
skipverji á Haraldi frá Akranesi
en kom atvinnulaus og húsnæð-
islaus til Reykjavíkur í septemb-
ermánuði 1945. Hann fékk leigt
herbergi á hótelinu Winston. Þar
var meðal gesta Árni Björnsson,
verslunarstjóri í Borgarnesi. Þeir
hittust og tóku að drekka saman
og það í nokkra daga. Fljótlega
bættist þriðji maðurinn í hópinn,
Lárus Guðmundsson, en hann var
kyndari á hótelinu. Lárus var mað-
ur einfaldur.
Drykkjan fór ýmist fram á her-
bergi Árna eða Einars. Eitt kvöld-
ið þegar þeir voru allir vel við skál
fylltist Árni skyndilega áhyggjum,
hann fann hvergi veskið sitt. Ein-
ar hjálpaði honum að leita. Þeir
fundu veskið í tösku Árna. Einar
sá að í veskinu voru tvö tékkhefti
og í báðum var búið að stimpla
nokkrar ávísanir. Annað heftið
var frá Sparisjóði Mýrasýslu en
hitt frá Utvegsbankanum. Árni
var forstjóri Verslunarfélagsins
Borgar og var stimpill fyrirtækis-
ins á ávísunum.
Nokkru síðar eru þeir að ræða
saman Einar og Lárus og segir
Einar þá að hægt sé að fá stimpl-
uðum ávísununum skipt fyrir
peninga og af þessu leiðir að þeir
fara að herbergi Árna. Þegar þeir
koma inn sjá þeir hvar Árni sefur
í rúminu. Einar fer að tösku Árna
og opnar hana. Hann tekur veskið
og rífur nokkrar ávísanir úr hvoru
heftinu. Þegar hann er að ljúka við
það vaknar Árni en verður ekki
var við hvað Einar hafði verið að
gera. Það eina sem hann gerir er
að spyrja hvort þeir geti rétt sér
sokka.
Fyrsti tékkinn
Einar skrifaði á fyrsta tékkann
nafn Árna Björnssonar sem útgef-
anda. Lárus og Einar veltu fyrir
sér hvaða nafn þeir ættu að skrifa
sem framseljanda. ívar, stakk Lár-
us upp á. Einari heyrðist hann
segja Hlífar og skrifaði þá nafnið
Hlífar Guðmundsson. Tékkinn
var frá Sparisjóðnum og sem reikn-
ingsnúmer skrifuðu þeir 90 og
upphæðin var 1.500 krónur. Einar
fór með tékkann í áfengisverslun
og keypti áfengi. Því sem eftir var
af upphæðinni skiptu þeir á milli
sín og settust að drykkju.
Úr því svo vel hafði gengið að
koma tékkanum í verð var ekki
annað að gera en halda áfram. Ein-
ar og Lárus tóku annað eyðublað
frá Sparisjóðnum og notuðu sama
númer og áður, það er 90. Enn
skrifuðu þeir nafn Árna Björns-
sonar sem útgefanda. Nú var
upphæðin öllu hærri eða tvö þús-
und krónur. Þeir voru ekki vissir
hvaða nafn þeir ættu að nota sem
framseljanda en þá mundi Einar
eftir því að hafa séð á stofni í öðru
heftanna nafnið Jóhann Magnús-
son svo þeir stíluðu tékkann á það
nafn. Nú var komið að Lárusi að
skipta tékkanum fyrir peninga.
Þeir fóru að áfengisútsölunni á
Hverfisgötu 108. Þegar Lárus ætl-
aði að greiða með tékkanum gerði
afgreiðslumaðurinn athugasemd.
Það vantaði framsal á bakhlið
tékkans. Lárus brá skjótt við og
tók að skrifa á bakhliðina. Hann
skrifaði Björn Guðm., sem átti að
standa fyrir Björn Guðmundsson.
Afgreiðslumanninum þótti þetta
ekki nóg, enda stemmdi framsal-
ið ekki við nafn þess sem tékk-
Nokkru síðar eru
þeir að ræða saman
Einar og Lárus og
segir Einar þá að
hægt sé að fá stimpl-
uðum ávísununum
skipt fyrir peninga.
anum hafði verið vísað á. Lárus
fór út og sagði Einari, sem hafði
beðið fyrir utan, hvað gerst hafði.
Einar tók tékkann og viskaði út
það sem Lárus hafði skrifað á
bakhliðina og skrifaði í staðinn
nafnið Jóhann Magnússon. Lárus
fór aftur inn með tékkann og nú
gekk allt upp. Þeir fengu áfengi
og um átta hundrað krónur hvor
í peningum.
Fleiri faisanir
Áfram var haldið. Einar skrifaði
næst á tékkaeyðublað frá Útvegs-
banka Islands. Einar var einn að
verki. Hann notaði aftur sama núm-
er og fyrr, 90. Upphæðin hækkaði,
nú var tékkinn upp á 2.400 krónur.
Einar Bjarni fékk kunningja sinn
til að framvísa tékkanum í áfengis-
verslun og gekk það eftir.
Fjórði falsaði tékkinn var hærri
en hinir þrír, nú var upphæðin
3.700 krónur. Nú var notast við
númerið 203 og tékkinn var úr heft-
inu frá Útvegsbankanum. Nafn
Árna Björnssonar var aftur notað
en nú var tékkanum ávísað á nafn
Magnúsar Sölmundssonar. Einar,
Bjarni og Lárus voru saman við að
skrifa á tékkann en það gerðu þeir
eftir hádegi á sunnudegi, en báðir
höfðu þeir verið að drekka kvöldið
áður. Einar skrifaði upphæðina á
tékkann en Lárus allt annað eftir
leiðsögn Einars. Ekki var Einar
fullsáttur við hvernig til tókst hjá
Lárusi að fylla út tékkann og brá
á það ráð að skrifa ofan í það sem
Lárus hafði gert. Ekki skiptu þeir
tékkanum strax.
Það var ekki fyrr en 22. októb-
er að Einar Bjarni fór til félaga
síns, Hauks Þorsteinssonar, og
sýndi honum tékkann. Þeir urðu
sammála um að skipta tékkan-
um fyrir peninga. Þeir ákváðu að
Haukur skyldi reyna að fá honum
skipt. Fyrst var ætlunin að fara í
áfengisverslunina við Hverfisgötu
og ef það gengi ekki var ætlunin
að fara í verslun Halla Þórarins á
Vesturgötu 17 og kaupa gólfteppi
og greiða fyrir með tékkanum og
fá afganginn í peningum.
Þeir fóru að áfengisversluninni
og Haukur fór inn en hann fékk
tékkanum ekki skipt. Þá fóru þeir
í verslun Halla Þórarins og Hauk-
ur fór inn. Hann keypti gólfteppi
sem kostaði tvö þúsund krónur
og fékk 1.700 krónur til baka. Þeir
fóru með teppið í geymslu hjá
föður Hauks og að því loknu fékk
Haukur 600 krónur í peningum.
Dómurinn
Daginn eftir að síðasta tékkan-
um var skipt komst upp hverjir
höfðu stolið tékkaeyðublöðunum
frá Árna Björnssyni. Haukur hafði
litlu eytt af sínum hluta og greiddi
til baka það sem honum bar. Einar
átti hluta af andvirði síðasta tékk-
ans eftir en Lárus átti ekkert eftir.
Læknir athugaði andlegt ástand
Lárusar og komst að því að hann
væri vanþroska einfeldningur og
hefði vitsmunalegan þroska á við
niu til ellefu ára gamalt barn.
Einar var dæmdur í átta mán-
aða fangelsi, Lárus í fimm mánaða
fangelsi og Haukur í fjögurra mán-
aða fangelsi.