Bændablaðið - 08.02.2005, Blaðsíða 6

6 Þriðjudagur 8. febrúar 2005
Bændablaðið
Málgagn bænda og landsbyggðar
Lífeyrisþegar athugið
Ný greiðslutilhögun 2005
Frá og með janúar 2005 hefur
Greiðslustofa lífeyrissjóða tekið
við greiðslu lífeyris frá Lífeyris-
sjóði bænda. Lífeyrir greiðist
mánaðarlega eftir á.
Greiðslustofan sér um lífeyris-
greiðslur fyrir marga lífeyris-
sjóði og sér um meðferð skatt-
korta vegna allra greiðslnanna.
Lífeyrir er greiddur út í einu lagi
1. hvers mánaðar og desember-
greiðsla í lok desember. Send er
tilkynning til hvers greiðsluþega
í hvert skipti með sundurliðun
greiðslunnar. Lífeyrisyfirlit,
sem Lífeyrissjóður bænda hefur
sent út á þriggja mánaða fresti,
falla því niður.
Lífeyrissjóður bænda
Förgun sláturúrgangs
Björgvin G. Sigurðsson hefur
borið fram á Alþingi fyrirspurn
til landbúnaðarráðherra um förg-
un sláturúrgangs. Björgvin vill
fá að vita hvort sé til skoðunar
að taka upp úrvinnslugjald á all-
ar sláturafurðir til að tryggja
eðlilegan rekstrargrundvöll fyrir
verksmiðjur á borð við kjöt-
mjölsverksmiðjuna í Hraungerð-
ishreppi? Þá spyr hann hvort það
sé eitt af skilyrðum fyrir útflutn-
ingi lambakjöts til Evrópulanda
að hér starfi verksmiðja sem
fargar sláturúrgangi? Í þriðja
lagi vill hann vita hvort sé til
skoðunar að heimila kjötmjöls-
verksmiðjum að framleiða mjöl
til fóðurs fyrir loðdýr? Í fjórða
lagi hvort til standi að samræma
reglur urðunarstaða sem taka á
móti sláturúrgangi þannig að
kjötvinnsla og sláturhús landsins
sitji við sama borð hvað varðar
gjaldtöku og frágang sláturúr-
gangs?
Eignarhald á bújörðum
Jón Bjarnason hefur lagt fram á
Alþingi fyrirspurn til landbúnað-
arráðherra um eignarhald á bú-
jörðum. Hann spyr hversu marg-
ar bújarðir með greiðslumarki
skiptu um eigendur á árunum
1995–2004? Þá vill hann vita
hversu margir voru skráðir eig-
endur lögbýla árið 1995 og árið
2004? Sömuleiðis hversu mikið
var um að sömu eigendur væru
að: a. 2–4 jörðum, b. 5–7 jörð-
um, c. 8 eða fleiri jörðum í árs-
lok 1995, 1999 og 2004? Að síð-
ustu vill þingmaðurinn vita
hversu mikið hafi verið um að
sömu eigendur væru að: a. 2–4
lögbýlum, b. 5–7 lögbýlum, c. 8
eða fleiri lögbýlum í árslok
1995, 1999 og 2004?
Tvær fyrirspurnir um riðuveiki
Anna Kristín Gunnarsdóttir hef-
ur borið fram á Alþingi tvær fyr-
irspurnir til landbúnaðarráðherra
um riðusmit og varnaraðgerðir
gegn riðu. Spurningar hennar
eru eftirfarandi:
Hvaða aðferðir eru notaðar til
að koma í veg fyrir endurtekið
riðusmit?
Eru uppi hugmyndir um að end-
urskoða núverandi aðferðir við:
a. förgun, b. forvarnir?
Er vitað hve lengi riðuveira get-
ur varðveist í jörð?
Hefur komið til álita að brenna
hræ og heyfeng þar sem riða
hefur komið upp?
Hver ber kostnað af förgun fjár-
stofns eða heyfengs vegna riðu-
veiki?
Hver var árlegur kostnaður rík-
isins vegna riðuveiki sl. fimm ár:
a. vegna förgunar og varnarað-
gerða, b. vegna bótagreiðslna,
c. annar kostnaður?
Nú er fagnað 75 ára afmæli
Kvenfélagasambands Íslands sem var var
formlega stofnað 1. febrúar 1930 þegar 19
konur, kjörnir fulltrúar kvenfélagasambanda
víðs vegar um land, komu saman í
kaupþingssalnum í Eimskipafélagshúsinu í
Reykjavík. Af
fulltrúunum 19 voru
fjórir fulltrúar frá
Bandalagi kvenna í
Reykjavík og tveir frá
Heimilisiðnaðarfélagi
Íslands. Umræðuefni þingsins skiptust að
mestu í fjóra flokka, þ.e. handavinnu- og
matreiðslukennslu í barnaskólum,
umferðarkennslu, heimilisiðnað og
húsmæðraskóla. En þó að svo mörg
þjóðþrifamál væru á dagskrá tóku samt
umræðurnar um lög sambandsins lengstan
tíma, því að það var talið mikilvægast af
öllu að sem flest félög bæði til sjávar og
sveita gætu átt aðildarrétt hversu ólík sem
þau væru að stærð og stefnu.
Árið 1930 var ár mikilla hræringa í
íslensku þjóðlífi. Það ríkti mikil bjartsýni
og framfarahugur í þjóðfélaginu, alls staðar
var eitthvað að gerast. Skólar voru reistir
víða um land og fjölmörg félög stofnuð í
því skyni að vinna að þjóðþrifamálum og
efla samkennd og föðurlandsást
landsmanna. Síðast en ekki síst var
Kvenfélagasamband Íslands stofnað, þó að
hugmyndin um slík félagasamtök væri
raunar löngu fædd. Hin mörgu og dreifðu
kvenfélagasambönd um land allt höfðu
lengi haft hug á að stofna slíkt
landssamband og átti það sannarlega vel við
að hrinda þeirri hugmynd í framkvæmd á
þessu merka ári.
Konurnar sem að þessu störfuðu fengu
eldhugann Sigurð Sigurðsson, hinn
landskunna framkvæmdastjóra
Búnaðarfélags Íslands, til liðs við sig og
varð grundvöllur Kvenfélagasambands
Íslands að ýmsu leyti lagður með hliðsjón
af lögum búnaðarfélagsins, en búnaðarþings
árið 1929 hafði einmitt ályktað um málið.
Þegar KÍ var stofnað voru rúmlega 100
kvenfélög starfandi á Íslandi og voru sum
þeirra um það bil hálfrar aldar gömul. Eins
og að líkur lætur höfðu félögin ýmiss konar
starfsemi á stefnuskrá sinni, en flest höfðu
þau byrjað sem líknarfélög með það
markmið í huga að
leggja þeim lið
sem minna máttu
sín, voru sjúkir
eða höfðu orðið
fyrir skakkaföllum
í lífinu en einnig höfðu þau leitast við að
aðstoða þá sem bjuggu við erfiðar
heimilisaðstæður eða sára fátækt, bæði með
vinnuframlögum, styrkjum og gjöfum.
Í tímans rás víkkuðu kvenfélögin smátt
og smátt starfssvið sitt, beittu sér fyrir
fræðslu og menntun í sveitum og
kauptúnum og starfræktu jafnvel
unglingaskóla. Þá var einnig mikil áhersla
lögð á námskeiðahald og umferðarkennslu í
verklegum greinum, einkum fyrir konur,
svo sem matreiðslu, handavinnu eða
garðyrkju.
Starfssvið Kvenfélagasambands Íslands
hefur víkkað til muna í tímans rás,
starfsaðferðir að sjálfsögðu breyst og
batnað í samræmi við breytt þjóðfélag.
Engum blandast hugur um að sambandið
hefur lyft grettistökum í íslensku þjóðfélagi,
breytt því og bætt það í samræmi við þær
hugsjónir og drauma sem forystukonurnar –
og íslenskar konur almennt – til sjávar og
sveita – lögðu upp með þegar ferðin var
hafin fyrir 75 árum síðan.
Smátt
og stórt
Upplag: 13.000 eintök
Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti.
ISSN 1025-5621
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra
annarra er tengjast landbúnaði. Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en
þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 5.200 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.250.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 - Fax: 552 3855 - Kt: 631294-2279 Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.)
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason, blaðamaður: Sigurdór Sigurdórsson
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
Næsta blað
Næsta blað
kemur út
22. febrúar
Frestur til að panta stærri auglýsingar er
á hádegi miðvikudag fyrir útkomu. Smá-
auglýsingar þurfa að að berast í síðasta
lagi fyrir fimmtudag fyrir útkomu.
Á þessum vettvangi hefur áður verið rætt
um það hvaða afleiðingar breytingar á raf-
orkusölu gætu haft á hag
bænda og fólks í hinum
dreifðu byggðum. Það vekur
furðu hve margt er óljóst í
framkvæmdinni. Bændasam-
tökunum er í raun sagt að bíða
og sjá til hvaða afleiðingar
breytingin hefur í för með sér.
Við því hafa Bændasamtökin
brugðist með því að setja sig í
samband við bændur og fá frá
þeim upplýsingar um hvernig
afleiðingar birtast þeim.
Auðvitað er óásættanlegt
að þurfa bíða og vita ekki sína
stöðu. Þann tíma sem málið
hefur verið í vinnslu hefur
legið fyrir að breytingar verða
mismunandi eftir söluflokkum og afhend-
ingarstað, en aldrei hefur það komið fram
að dreifbýli og þéttbýli yrði mismunað jafn
mikið og raun ber vitni.
Aldrei nefndi nokkur stjórnmálamaður
að húshitun með rafmagni í sveitum gæti
orðið að þungum bagga, en á þessari stundu
lítur út fyrir það. Þetta virðist
vera að gerast þrátt fyrir góð-
an vilja til að auka fé til að
greiða niður orkuna. Getur
verið að stjórnmálamenn hafi
ekki sé fyrir afleiðingu þess
að breyta skipulagi raforku-
sölunnar? Því hefur verið
haldið fram að svo sé og
orkufyrirtækin hafi notað um-
rótið til að laga slæman rekst-
ur! Íbúar í dreifbýli tóku eftir
orðum sem féllu á Alþingi og
treysta því að svo sé ekki - en
þeir ætlast til þess að byrðun-
um verði jafnað.
Eins og áður segir hafa
Bændasamtökin „lagt netin“
til að fá sem besta mynd af afleiðingum
þessara breytinga. Þegar þetta er skrifað
hefur staða garðyrkjubænda sem nota raf-
lýsingu við framleiðslu sína ekki komist á
hreint. /HB
Kvenfélagasamband Íslands
Breyting á raforkusölu
Leiðarinn
Trúlega hefur ekkert eitt tæki átt jafn mik-
inn þátt í að umbylta íslensku þjóðfélagi og
bíllinn. Nú fara menn vart
af bæ nema á bíl en sú var
tíðin að ferðalag frá Reykja-
vík til Akureyrar tók hálfan
mánuð þótt notaðir væru
góðir hestar.
Það er ekki heiglum hent
að skrifa fróðlega bók um jafn
viðamikið efni og bílaöldina á
Íslandi en það hefur Sigurður
Hreiðar Hreiðarsson, blaða-
maður og kennari, gert af
miklum myndarskap. Bók
hans, Saga bílsins á Íslandi
1904-2004, kom út fyrir jól og
seldist ágætlega. Ástæðan er
fyrst og fremst sú að Sigurði
tókst að setja saman bók, byggða á mikilli
þekkingu, sem hann miðlar lesendum í hæfi-
lega stórum skömmtum. Upp-
setning lesefnis og fróðlegir
innskotsrammar auðvelda
lestur bókarinnar. Kápa henn-
ar er augnayndi og mættu
hönnuðir taka vinnu Guðrúnar
Birnu Ólafsdóttur til fyrir-
myndar.
Auðvitað spila ljósmyndir
stórt hlutverk í bók af þessu
tagi enda segir góð mynd
meira en mörg orð. Það hlýtur
að hafa verið mikil vinna að
safna myndum í bókina og
ljóst að höfundur hefur víða
farið og skoðað mörg rykfall-
in albúm. Hann hefur og lagt
alúð í gerð myndatexta en of oft hafa höfundar
heimildarbóka verið kærulausir á því sviði.
Þessi natni Sigurðar skilar sér því lesandinn
skynjar vel erfiðleikana sem fólk mætti þegar
það hélt af stað yfir mýrar og móa á vanbúnum
bílum. Staðfestan skín úr svip ökumanna og
aðstoðarfólks sem lét sig ekki muna um að ro-
gast með grjóthnullunga svo ökutækið gæti
haldið sína leið. Fram kemur í umsögn útgef-
anda að um ,,300 þeirra nær 400 mynda sem
bókina prýða hafa ekki birst opinberlega áður
og um helmingur hinna eru afar sjaldséðar.“
Bókin Saga bílsins á Íslandi verður ekki
lesin í einum hvelli. Þvert á móti. Hér er prent-
gripur á ferð sem menn geta gluggað í um
ókomnar stundir.
Sigurður ætti hiklaust að halda áfram að
skrifa sögu véla og tækja á Íslandi. Vissulega
tók lífið nýja stefnu eftir að bíllinn kom á ís-
lenska grund en eftir er að skrifa um önnur tæki
og tól. Nefna má tækjabúnað í landbúnaði sem
gerði bændum kleift að ryðja land og slétta tún
á áður óþekktum hraða. Þá skiptir ekki síður
máli að segja frá tækjum sem notuð voru í
vegagerð og gröfum sem dýpkuðu hafnir. Hér á
Sigurður eftir mikið verk.
Bókin er 384 blaðsíður, í stóru broti. Útgef-
andi er Saga bílsins á Íslandi. Pjaxi ehf. sér um
dreifingu.
Saga bílsins á Íslandi 1904-2004
eftir Sigurð Hreiðar Hreiðarsson