Bændablaðið - 08.02.2005, Blaðsíða 10

10 Þriðjudagur 8. febrúar 2005
SKATTAMÁL
Lækkun skatta og
hækkun bóta
Tekjuskattur einstaklinga lækkar
Lækkun nemur 4% stigum árin
2004-2007 eða 15,53% lækkun í
kr. talið.
Staðgreiðsla 2004: 25,75%
Staðgreiðsla 2005: 24,75%
Staðgreiðsla 2006: 23,75%
Staðgreiðsla 2007: 21,75%
Afnám eignarskatts einstaklinga
og lögaðila
Eignarskattur
verður 0,6% árið 2004
Eignarskattur
verður 0,6% árið 2005
Enginn eignarskattur
2006 og síðar
Framtalsskylda eigna og skulda
verður þó áfram við lýði
Bændur og aðrir eiga þannig eftir
að greiða eignaskatt fyrir árið
2004 og 2005 en síðan ekki
söguna meir.
Persónuafsláttur hækkar um tæp
8% 2005-2007
Þessar upphæðir eru ekki
verðtryggðar
Persónuafsláttur 2004:
329.948 kr. á ári
Persónuafsláttur 2005:
339.846 kr. á ári
Persónuafsláttur 2006:
348.343 kr. á ári
Persónuafsláttur 2007:
356.180 kr. á ári
Frítekjumark barna hækkar um
tæp 8% 2005-2007
Þessar upphæðir eru ekki
verðtryggðar
Frítekjumark 2004:
93.325 kr. á ári
Frítekjumark 2005:
96.125 kr. á ári
Frítekjumark 2006:
98.528 kr. á ári
Frítekjumark 2007:
100.745 kr. á ári
Barnabætur hækka
Árið 2005 nemur hækkun 3% á
bæði tekjutengdum og
ótekjutengdum barnabótum ásamt
viðmiðunarfjárhæðum.
Árið 2006 hækka tekjutengdar
barnabætur um 10%
Árið 2006 og 2007 hækka
viðmiðunarmörk tekna vegna
barnabóta um 50%.
Árið 2007 lækka
skerðingarhlutföll tekna úr 3% í
2% með fyrsta barni og úr 7% í
6% með öðru barni og loks úr 9%
í 8% með þriðja barni.
Vaxtabætur lækka
Útreikningur vaxtabætur árið
2005 vegna vaxtagjalda 2004
verða 95%. Lækkar sem sagt um
5% miðað við það sem þær hefðu
orðið.
Erfðafjárskattur
Nú er aðeins einn skattflokkur
5%, en gjaldstofn hækkar í
mörgum tilfellum þar sem nú er
miðað við markaðsverð.
Erfðafjárskattur af hlutabréfum
mun því hækka því áður var
miðað við nafnverð.
Skattfrelsismörk ein milljón kr.
en umfram það 5%.
Olíugjald
Frá 1. júlí 2005 verður lagt á
olíugjald, 45 kr. á lítra. Þessi olía
verður lituð. Undanþegin er meðal
annars olía til húshitunar og á
dráttarvélar í landbúnaði. Þessi
olía er ólituð.
Veigamesta breytingin er afnám
eignaskatts fyrir árið 2006.
Hækkun barnabóta er veruleg og
eykst á næstu árum. Breyting á
olíugjaldi kemur sér ekki vel fyrir
þá sem hafa fengið helming
fastagjalds endurgreiddan.
Erfðafjárskattur verður almennt
lægri og réttlátari.
Ketill A. Hannesson, ráðgjafi á
hagfræðisviði B.Í.
Í lok september 2004 lagði ég
upp í 14 daga ferðalag til að
kynnast ferðaþjónustu bænda í
Skotlandi. Ég dvaldi á 5 bæjum
þar sem rekin er gisting í heima-
húsum og landbúnaður stundað-
ur samhliða ferðaþjónustu.
Ferðin var farin á vegum Félags
ferðaþjónustubænda en styrkur
fékkst fyrir ferðinni hjá Leonar-
dó da Vinci starfsmenntaáætlun-
inni. Tengiliður okkar í Skot-
landi var ferðaskrifstofa sem
bókar sérstaklega á ferðaþjón-
ustubæi.
Litlar gistieiningar
Skoskir ferðaþjónustubændur reka
„bed & breakfast“, þ.e. gistingu
með morgunmat í heimahúsi. Að-
eins fáein rúm eru í boði á hverjum
stað en því betra tækifæri til að
kynnast heimilisfólkinu nánar.
Herbergi með sérbaði eru algeng
og eru svefnherbergin með vand-
aðar en gamaldags innréttingar.
Bæirnir eru flokkaðar skv. stjörnu-
kerfi Ferðamálaráðs í Skotlandi en
flestir þeirra bæja sem ég heim-
sótti voru með 3-4 stjörnur.
Fjölbreytt afþreying í nágrenninu
Á þeim bæjum þar sem ég dvaldi
var ekki nein skipulögð afþreying í
boði en vísað var á afþreyingu í
nágrenninu.
Meðal annars heimsótti ég tvö
svæði þar sem megináhersla var
lögð á útivist, ævintýri fyrir börn
og ýmsa aðra afþreyingu. Þetta
voru útivistarsvæðin Lochwinnoch
sem liggur við samnefnt vatn og
Kelburn en þar er kastali sem var í
eigu efnamikils jarls frá Glasgow
sem þarna bjó og lagði stóran hlut
af landi sínu undir útivistarsvæði
fyrir ferðamenn með merktum
göngustigum í gegnum skóglendi.
Til þess að komast inn á síðar-
nefnda svæðið þurfti að greiða að-
gangseyri en það er algengt á
mörgum útivistarsvæðum og stór-
um görðum í kringum kastala. Þá
vakti athygli mína að staðir sem
bjóða upp á afþreyingu eru flokk-
aðir skv. stjörnukerfi Ferðamála-
ráðs í Skotlandi.
Í snertingu við landbúnaðinn
Búféð er yfirleitt á túnum heima
við bæinn þannig að ferðamenn
geta alltaf fylgst með því. Á þeim
bæjum sem ég heimsótti bjóða
bændur ekki upp á leiðsögn um
búið fyrir gesti sína en þeim er þó
frjálst að ganga um svæðið utan
girðingar og virða skepnur fyrir
sér. Margir bændur ala pelalömb
heima á bænum sem gæludýr fyrir
ferðamenn. Sauðfé og geitur
ganga úti allt árið en nautgripir og
svín mestan hluta ársins.
Upp í sveit í Skotlandi
Þeim, sem áhuga hafa að fræðast
um bændagistingu og afþreyinga-
staði í Skotlandi, er bent á heima-
síður:
www.dotdestination.co.uk
www.visitscotland.co.uk
www.clydemuirshiel.co.uk
www.langsidefarm.co.uk
www.baendaferdir.is
Andrea Laible frá Neðra
Vatnshorni í Vestur-Húnavatns-
sýslu vatnshorn@simnet.is,
www.simnet.is/vatnshorn
Heimsókn til ferðaþjón-
ustubænda í Skotlandi
Andrea greinarhöfundur ásamt
Scott, bóndanum á bænum Gate-
side Farm, sem sýndi henni ýmsa
áhugaverða staði í nágrenninu.
Gistiheimilið Ár-
gerði í Svarfaðar-
dal nær viðmiðum
Green Globe 21
Gistiheimilið Árgerði
(http://www.argerdi.com/ ),
sem er innan vé-
banda Ferðaþjón-
ustu bænda og
býður upp á gist-
ingu og afþreyingu
í Svarfaðardal, hefur nýverið
náð viðmiðum Green Globe
21 umhverfismerkisins. Unn-
ið hefur verið að þessu mark-
miði í rúmt ár en næsta skref
er að vinna að því að fá vott-
un Green Globe 21. Til að fá
slíka vottun þarf óháður
þriðji aðili að votta að ferða-
þjónustufyrirtæki hafi náð að
uppfylla kröfur Green Globe
21 með tilliti til umhverfis-
mála. Gistiheimilið Árgerði
fær viðurkenningu fyrir ár-
angurinn sem gildir til eins
árs í senn, en á hverju ári
þarf að staðfesta og betrum-
bæta árangurinn. Gistiheimil-
ið Árgerði hefur lagt mikla
vinnu í að mæla viðmið
vegna orku- og vatnsnotkun-
ar, sorpmyndunar og -förgun-
ar og koma í framkvæmd
samþættri umhverfis- og
samfélagsstefnu. Þetta er
mikilvægur áfangi fyrir fyrir-
tækið og góð hvatning fyrir
þá sem eru að stuðla að um-
hverfisvænni starfsháttum í
samstarfi við Green Globe
21. Green Globe 21 eru al-
þjóðleg samtök sem vinna að
umhverfismálum með neyt-
endum, fyrirtækjum og sam-
félögum að þróun sjálfbærari
ferðaþjónustu í anda Dag-
skrár 21. Þess má geta að nú
eru 33 fyrirtæki og 1 áfanga-
staður á Íslandi aðilar að
Green Globe 21, þar af eru
28 fyrirtæki innan vébanda
Ferðaþjónustu bænda. Gisti-
heimilið Árgerði er sjötta fyr-
irtækið á Íslandi til að ná við-
miðum Green Globe 21 síðan
starfsemi umhverfismerkisins
hófst hér á landi árið 2002.
Hólaskóli - Háskólinn á Hól-
um er úttektaraðili fyrir
Green Globe 21 hér á Íslandi.
Nánari upplýsingar um Green
Globe 21 ferlið er að finna á
heimasíðu Hólaskóla
www.holar.is og Green
Globe 21 www.green-
globe21.com.
Á síðasta ári var tekið saman yf-
irlit yfir samspil eyðublaða frá
RSK sem varða launagreiðslur,
reiknað endurgjald og virðis-
aukaskatt. Umfjöllunin er nú
birt aftur til fróðleiks og upprifj-
unar.
Eins og taflan sýnir er í grund-
vallaratriðum um þrjár leiðir að
velja fyrir hjón og samskattað
sambúðarfólk þegar kemur að skil-
um á eyðublöðum og skráningu
fyrir rekstri. Rétt er að benda á að
ef annar aðilinn vinnur umtalsvert
við annað en búrekstur hefur það
áhrif á hvaða kost á að velja. Ekk-
ert mælir á móti því í skattalögum
að bæði hjónin séu skráð fyrir
rekstrinum. Sérstök athygli er vak-
in á því að ríkið greiðir mótfram-
lag atvinnurekanda (6%) vegna
bænda og maka þeirra. Mikilvægt
er að fylgjast með því að maki sé
skráður í Lífeyrissjóð bænda til að
njóta mótframlagsins frá ríkinu.
Við frágang skattframtals er rétt að
bera saman iðgjaldagreiðslur og
reiknað endurgjald vegna landbún-
aðar. Komi í ljós að vangreitt sé
skal snúa sér til Lífeyrissjóðs
bænda til að ganga frá greiðslu á
mismuninum til að komast hjá
óþarfa kostnaði við innheimtu.
Standi bæði hjón eða samskatt-
að sambúðarfólk að rekstrinum er
fylgt þeim upplýsingum sem koma
fram í fyrsta dálki. Hagnaði eða
tapi er þá skipt á milli rekstraraðila
í hlutfalli við reiknað endurgjald.
Sérstök athygli er vakin á að heim-
ilt er að skrá það hjóna sem ekki er
skráð fyrir VSK-númeri sem sam-
rekstraraðila. Reikningar vegna
innkaupa sem tilheyra rekstrinum
og eru á kennitölu samrekstraraðil-
ans eru þá innskattshæfir í bók-
haldinu. Öll sala verður hins vegar
að fara fram á kennitölu þess sem
skráður er fyrir VSK-númerinu.
Starfi maki við búreksturinn en
stendur ekki fyrir honum er farin
leiðin í miðdálkinum. Gerð er
grein fyrir reiknuðu endurgjaldi
makans á eyðublaði RSK 5.11 og
er þar skráður sem maki sem ekki
stendur fyrir rekstri (reitur 16).
Mikilvægt er þá að rekstraðili fylli
út eyðublað RSK 5.06 svo tryggt
sé að það skili sér að greitt hafi
verið tryggingagjald af reiknuðu
endurgjaldi maka. Hagnaður eða
tap færist þá alfarið á þann aðila
sem skráður er fyrir rekstrinum.
Síðasti dálkurinn felur í sér að
maki hefur engar tekjur af búinu
og á eingöngu við ef maki starfar
ekkert við reksturinn. EB/JÓ
Reiknað endurgjald
Eyðublað Bæði standa fyrir rekstri
Maki með reiknað endurgjald en
stendur ekki fyrir búi
Maki á launum eða engar tekjur af búi
10.22
Annað, hitt samrek.aðili,
eitt vsk-númer
Rekstraraðili skilar Rekstraraðili skilar
5.02 Bæði hjón skila Rekstraraðili skilar Rekstraraðili skilar
5.11
Bæði hjón skila merkja
við reit 15
Bæði skila 5.11. Rekstraraðili
merkir við reit 15 en hitt reit 16
Rekstraraðili skilar
5.12 Bæði hjón skila Rekstraraðili skilar Rekstraraðili skilar
5.06
Hvorugt,
nema um launagreiðslur
sé að ræða
Rekstraraðili fyllir út og skráir
hinn aðilann á blaðið og
merkir í reit 8
Rekstraraðili skilar
Hjón og skil eyðublaða



   

    Þann 13. janúar sl. rituðu Bænda-
samtök Íslands fjármálaráðherra
bréf þar sem farið var fram á við-
ræður um endurskoðun á þeirri
ákvörðun að hækka reiknað endur-
gjald sauðfjárbænda milli áranna
2004 og 2005 um 4,5%. Í svari
ráðuneytisins, sem hefur nú borist,
segir að með reiknuðu endurgjaldi
í staðgreiðslu sé verið að meta til
verðs vinnuframlag viðkomandi
manns, óháð afrakstri hans af
rekstrinum. Hins vegar sé stað-
greiðsla af endurgjaldi bráða-
birgðagreiðsla tekjuskatts og út-
svars og er miðað við það að gera
sjálfstætt starfandi mann hliðstæð-
an launamanni að því er varðar
samtímaskattgreiðslu á stað-
greiðsluári. Endanleg ákvörðun
um reiknað endurgjald verður ekki
tekin fyrr en við endurskoðun á
framtali gjaldanda. Hluti af því
sem þá kemur til athugunar er m.a.
afkoma af rekstrinum þar sem
heimilt er skattaðila að lækka áður
ákvarðað endurgjald á stað-
greiðsluári, þannig að tap af rekstr-
inum verði eigi hærra en sem nem-
ur samanlögðum almennum fyrn-
ingum skv. 37. gr. laga nr.
90/2003. Ef um elli- eða örorkulíf-
eyrir er að ræða má lækka áður
ákvarðað endurgjald þannig að
ekki myndist tap af rekstrinum. Í
ljósi þessa telur ráðuneytið ekki
efni til að lækka fjárhæð reiknaðs
endurgjalds sauðfjárbænda fyrir
árið 2005. /EB
Reiknað endurgjald og sauðfjárbændur