Bændablaðið - 14.05.2008, Blaðsíða 1

Bændasamtök Íslands ákváðu að
skila ekki inn umsögn um frum-
varp ríkisstjórnarinnar um inn-
leiðingu á ákvæðum 1. kafla við-
auka I við EES-samninginn og
matvælareglugerðar Evrópusam-
bandsins. Vilja samtökin fá rýmri
tíma til að fara yfir frumvarpið
og leggja því til að afgreiðslu þess
verði frestað til haustsins.
Í stað umsagnar lögðu samtökin
fram greinargerð þar sem rökstutt
er í 20 liðum hvers vegna þau telja
að rétt sé að fresta afgreiðslu frum-
varpsins.
Helstu ástæður þess eru þær að
tíminn sem gafst til umsagnar, um
fjórar vikur, hafi verið allt of stutt-
ur. Hins vegar hafi stjórnvöld unnið
að málinu um alllangt skeið án þess
að hafa um það samráð við hags-
munaaðila. Þegar Bændasamtökin
hafi leitað eftir gögnum og upplýs-
ingum um aðdraganda þess að ráð-
ist var í þessa frumvarpssmíð hafi
komið í ljós að leynd hvílir yfir
samningum ríkisvaldsins við ESB
og frumgögn málsins fengust ekki
afhent.
Fyrir vikið sé ekki ljóst hvort
allar þær breytingar sem frum-
varpið felur í sér verði leiddar af
samningum landsins við ESB eða
hvort þar sé bætt við ákvæðum sem
engin þörf sé á að taka upp og ekk-
ert samráð hafi verið haft um.
Samtökin benda á að efni frum-
varpsins skjóti skökku við þá stöðu
sem uppi er í heiminum með auk-
inni eftirspurn eftir matvælum. Það
gangi þvert á þróunina í öðrum
löndum að opna fyrir aukinn inn-
flutning sem grafið gæti undan inn-
lendri framleiðslu. Víða um heim er
verið að takmarka og hefta útflutn-
ing á búvöru til þess að styrkja mat-
vælaöryggi viðkomandi landa.
Síðast en ekki síst telja samtök-
in skorta á að lagt hafi verið mat
á þá áhættu sem tekin er með því
að leyfa óheftan innflutning á hráu
kjöti, eggjum og mjólk. Þar sé bæði
um að ræða heilsufarslega áhættu
fyrir menn og dýr, en einnig áhrif á
rekstrarstöðu heillar atvinnugreinar
sem ekki búi við mikið öryggi fyrir.
Slík mat þurfi að eiga sér stað áður
en hægt sé að taka afstöðu til frum-
varpsins. –ÞH
Sjá nánar um málið á bls. 6 og 7.
14
Innflutningur á hráu
kjöti ávísun á stór-
slys, segir Friðrik V.
18
Ný tækni skapar
ný tækifæri í
bleikjueldi
9. tölublað 2008 Miðvikudagur 14. maí Blað nr. 282 Upplag 17.000
10
Slátrun hefur verið
hætt í Búðardal við
misjafnar undirtektir
Fram kemur í nýbirtri rann-
sóknarskýrslu frá Harvard
háskólanum í Bandaríkjunum,
að hænan sé nánasti núlif-
andi ættingi risaeðlunnar
Tyrannosaurus Rex. Þessi nið-
urstaða fékkst með því að bera
prótein úr vel varðveittri beina-
grind risaeðlu, sem fannst árið
2003, saman við prótein fjölda
núlifandi dýrategunda.
Ivan Noes Jørgensen, forstöðu-
maður eggjapökkunarstöðvar-
innar Hedegaard Foods í Dan-
mörku, svaraði því aðspurður að
hann sæi þarna möguleika á að
selja söguna af egginu og hæn-
unni á nýjan hátt. „Það gæti verið
gaman að velja úr stærstu eggin
og selja þau sem risaeðluegg,“
sagði hann.
Landbrugsavisen
Nánasti núlifandi ættingi
risaeðlunnar er hænan
Matvælastofnun hefur sent fjöl-
mörgum sauðfjárbændum bréf
þar sem segir m.a. að sl. haust
hafi búfé á þeirra vegum verið
slátrað og hin nýju eyrnamerki
vantað, sem sé brot á reglugerð
nr. 289/2005, en samkvæmt
henni beri umráðamaður sauð-
fjár ábyrgð á að allt fé sem
alið er á hans vegum sé merkt
með viðurkenndu merki, sam-
anber 4. grein reglugerðarinnar.
Jafnframt segir þar að óheimilt
sé að flytja ómerkt dýr til slátr-
unar.
Þá segir í bréfinu að „verði um
frekari brot að ræða með þeim
hætti að búfé yðar/fyrirtækis
yðar sé ómerkt eða vanmerkt mun
Matvælastofnun tilkynna það til
hlutaðeigandi sýslumanna með
ósk um meðferð málsins sbr. 21.
gr. reglugerðarinnar.“ Síðan endar
bréfið á því að segja bændum að
þeir fái 10 daga til að koma fram
andmælum.
Enginn getur borið ábyrgð
Jóhannes Sigfússon, formaður
Landssamtaka sauðfjárbænda,
sagði í samtali við Bændablaðið
að í raun geti enginn borið ábyrgð
á því að eyrnamerki detti ekki úr
eyra hvar sem er, til að mynda á
löngum flutningum á bílum eða í
sláturhúsaréttinni. Hann bendir líka
á að lambið sé eyrnamarkað, eins
og tíðkast hafi hér á landi um aldir,
þannig að alltaf sé hægt að rekja
það til hjarðar. Þess vegna eigi það
engu máli að skipta þótt merki detti
af einu eða tveimur lömbum í stórri
hjörð. Hitt sé annað mál ef svo vildi
til að menn kæmu með stóran hóp
ómerktan, en þá sé sjálfsagt að láta
menn bæta úr því.
Hótanir gera illt verra
„En að vera að agnúast út í og jafn-
vel hóta bændum kæru til sýslu-
manns, þótt það komi tvö eða
þrjú lömb án eyrnamerkis, þykir
mér fáránlegt. Það er í raun eng-
inn vandi að koma þessu í gott
lag með samvinnu við bændur, en
að vera með svona hótanir hleyp-
ir bara illu blóði í menn. Þeir hjá
Matvælastofnun hafa lagt til að
setja tvö merki í hvert lamb, merki
í hvort eyra. Það var ekki minnst á
að slíkt myndi kosta bændur tugi
milljóna á hverju ári. Ég hygg að
menn fari í hart ef á að halda svona
áfram,“ sagði Jóhannes Sigfússon.
Undir bréfið til sauðfjárbænda
ritar Viktor S. Pálsson, forstöðu-
maður stjórnsýslusviðs Matvæla-
stofnunar. Hann sagði í samtali
við Bændablaðið að bændur bæru
ábyrgð á því, að ekkert ómerkt
lamb færi frá þeim á flutningabíl-
inn.
„Trúum þeim“
„Ef þeir hringja til Matvælastofu
eða skrifa bréf til okkar og segja að
ekkert ómerkt lamb hafi farið frá
þeim, þá trúum við því. Þetta hafa
hundruð bænda gert og við trúum
þeim. Við vitum að merki getur
dottið úr á leiðinni í sláturhúsið.
Ástæðan fyrir því að í bréfinu er
hótað að senda mál til sýslumanns
er sú, að ef menn svara okkur
hvorki skriflega né símleiðis og
skila ítrekað merkjalausum lömb-
um, þá myndum við senda málið til
sýslumanns, en til þess hefur ekki
komið ennþá,“ sagði Viktor.
Hann segir að flutningsaðilinn
eigi ekki að taka við ómerktu fé
og sláturhúsið eigi heldur ekki að
taka við ómerktu fé af flutnings-
aðilanum. En í hverju sláturhúsi
er aðeins einn eftirlitsmaður, sem
er dýralæknir eða aðstoðarmað-
ur hans, og það er eini eftirlits-
maðurinn í allri keðjunni sem
Matvælastofnun hefur. S.dór
Bændum hótað sýslumannsaðgerðum
ef eyrnamerki vantar á sláturlömb
Aðalsteinn Baldursson verkalýðs-
leiðtogi á Húsavík er hobbíbóndi
og býr með kindur sínar í útjaðri
bæjarins. Á þessum tíma árs er
vinsælt meðal húsvískra barna að
skreppa í heimsókn til Aðalsteins
og skoða ungviðið í sauðburðinum
og jafnvel taka lagið þegar veðrið
leikur við mann. Stúlka sem situr
fremst á minni myndinni með lamb
í fangi sér lætur sér þó ekki nægja
að mæta í sauðburðinn held-
ur kemur hún aftur á haustin og
athugar hvernig lömbunum hefur
reitt af yfir sumarið.
Ungviðið vinsælt hjá Aðalsteini
Stefán Geir Þórisson, hæstarétt-
arlögmaður og sérfræðingur
Bændasamtaka Íslands í Evr-
ópurétti, telur að engin haldbær
gögn hafi komið fram sem sýna
fram á að nauðsynlegt hafi ver-
ið að ganga að þeim óskum
Framkvæmdastjórnar ESB að
Íslendingar gæfu eftir undanþág-
una í EES-samningnum frá 1992
um innflutning á fersku kjöti til
landsins.
Þetta sagði hann í framsöguer-
indi á fundi þann 29. apríl sl. sem
efnt var til með aðildafélögum
BÍ til að ræða stöðu greinarinnar
gagnvart frumvarpi landbúnaðar-
og sjávarútvegsráðherra.
Sagði hann að ljóst væri af sam-
tölum sem hann átti við íslenska
embættismenn að stjórnvöld hefðu
ekki góða samvisku yfir því að hafa
misst undanþáguákvæðið í EES-
samningnum frá 1992 um innflutn-
ing á fersku kjöti til landsins. Kom
enn fremur fram í máli hans að það
sem ekki hefði fengist botn í – og
væri kannski ástæðan fyrir slæmri
samvisku stjórnvalda – væri hvers
vegna ákveðið hafi verið árið 2005
að gefa undanþáguákvæðið eftir.
-smh
Ekki ljóst hvers
vegna undanþágan
var gefin eftir
– segir sérfræðingur BÍ
í Evrópurétti
Bændasamtökin um matvælafrumvarpið
Brýnt að afgreiðslu verði
frestað til haustsins