Bændablaðið - 01.09.2011, Blaðsíða 29

30 Bændablaðið | fimmtudagur 1. september 2011
Völustallur ehf. er nýtt félag í
eigu Dýralæknafélags Íslands.
Markmið félagsins er að halda
utan um einstaklingsmerkingar
gæludýra og gera upplýsingarnar
aðgengilegar öllum á netinu.
Vinnan við uppbyggingu grunns-
ins hófst haustið 2009 og var gerður
verksamningur við upplýsinga-
tæknisvið Bændasamtaka Íslands um
smíði tölvukerfis og uppbyggingu á
gagnagrunninum. Reynt var að safna
upplýsingum frá dýralæknum um öll
dýr sem merkt hafa verið á landinu
hingað til, og eru komin u.þ.b. 40.000
gæludýr í gagnagrunninn, Grunnurinn
(www.dyraaudkenni.is) var svo form-
lega opnaður 1. júlí í sumar.
Með miðlægum gagnagrunni yfir
einstaklingsmerkingar gæludýra er
verið að tryggja velferð dýranna og
auka líkur á að dýr í óskilum komist
aftur til eigenda sinna. Gegn vægu
gjaldi, sem rennur til uppbyggingar
og reksturs á grunninum, geta dýra-
eigendur fengið dýrin sín skráð í
grunninn. Með því fá þeir einnig
aðgang að eigin dýrum undir síðunni
„Mín dýr“ t.d. við upplýsingum, setja
inn mynd og tilkynna dýrið tapað/
fundið.
Gagnagrunnurinn er opinn öllum
til leitar og finnandi dýrs getur því
haft beint samband við dýraeiganda
eftir að merki dýrsins hefur verið
lesið. Beintenging við þjóðskrá
tryggir að upplýsingar um eiganda
eru alltaf samkvæmt síðustu skrán-
ingu þar, og þykir kerfið vera meðal
þeirra bestu sem finnast þessu sviði.
Mjög gott samstarf hefur verið
milli Dýralæknafélags Íslands og
Bændasamtakanna um verkefnið og
er almenn ánægja með samstarfið og
árangur þess.
Nettenging í gegnum gervihnött
Í samningi Fjarskiptasjóðs við
Símann um uppbyggingu á háhraða-
netþjónustu fyrir alla landsmenn var
ljóst að vegna kostnaðar yrði ekki
hægt að tengja alla staði í verkefninu
með ADSL eða þráðlausu GSM 3
netsambandi. Þannig yrði að leysa þá
staði sem erfiðast er að koma í net-
samband, innan við 10% allra staða,
þarf að tengja með öðrum hætti.
Gervihnöttur er notaður fyrir um 40
staði í verkefninu til að koma á net-
tengingu. Fulltrúar Fjarskiptasjóðs
áttu fund með fulltrúum Símans og
Radíómiðlunar í síðasta mánuði um
hvernig mætti bæta netsambandið
til þeirra sem fengu nettengingu í
háhraðaverkefninu í gegnum gervi-
hnött. Ákveðið var að Síminn for-
gangsraðaði netumferðinni þannig
að það sem flokkast alla jafna undir
almenna netumferð hafi forgang.
Með þessu á venjulegt netsam-
band að lagast til muna að sögn
Radíómiðlunar. Þá var ákveðið að
dreifa útvarpsrásum til þessara staða
einnig um gervihnetti en það mun
ekki hafa áhrif á gæði netsambands-
ins. Útvarpsstöðvarnar sem hægt
verður að ná eru Bylgjan, Útvarp
Saga, Fm957 og X-ið.
Árásir á netkerfi
Bændasamtaka Íslands
Í sumar réðust svonefndir hakkarar
á netkerfi Bændasamtakanna með
þeim afleiðingum að heimasíða sam-
takanna datt út. Hakkararnir komust
inn í öryggisglufur á nafnaþjóni
samtakanna með þeim afleiðingum
að eldveggur hrundi vegna mikils
álags. Þá duttu einnig út helstu
skýrsluhaldskerfi bænda sem þýddi
að m.a. var ekki unnt að skila inn
gögnum rafrænt eða skoða skýrslu-
haldsupplýsingar. Þjóðarbókhlaðan
varð einmitt fyrir árásum hakkara á
svipuðum tíma þar sem gögn voru
eyðilögð og tjónið því umtalsvert þar.
Í síðustu viku var síðan skráarmiðlari
hjá samtökunum hakkaður þannig
að skipta varð honum út fyrir nýrri,
en það varð til þess að sláturgögn
bárust ekki með eðlilegum hætti inn
í miðlæga skýrsluhaldsgagnagrunna.
Við þessum árásum var brugðist hratt
og örugglega og hafa eldveggir verið
styrktir og öryggismál hert.
Nýtt útlit á haustbókum í
sauðfjárrækt og mikið álag á
tölvukerfi
Vegna sumarfría og annarra óviðráð-
anlegra orsaka varð töf á að koma
haustbókum til bænda á sama hraða
og verið hefur undanfarin ár. Beðist
er velvirðingar á þessu. Skil á skýrslu-
haldi eru með besta móti þetta árið.
Rétt er að benda bændum á að hægt er
prenta út lambabók beint úr Fjárvísi.
Þá var útliti haustbóka breytt til að
tryggja meira öryggi við útfyllingu
þeirra en ósk um breytingu kom fram
á fundum með notendum Fjárvísar
í vetur. Galli kom upp í prentun
haustbóka í fyrra sem skapaði milla
villuhættu við útfyllingu og skráningu
bókanna. Með nýja útlitinu er þessi
villuhætta ekki til staðar en á móti
eru bækurnar vissulega í stærra broti.
Eins og alltaf með allar breytingar, þá
henta þær betur sumum en öðrum en
vonandi verður almenn ánægja með
þessa breytingu. Seinni hluta sumars
fór að bera á hægagangi við skrán-
ingar í Fjárvísi á mesta háannatíma
við frágang skýrsluhaldsgagna sem
orsakaðist af miklu álagi á miðlara en
starfsmönnum tölvudeildar tókst að
finna lausn og þannig að auka hraða
til muna.
Á markaði
Ferill og staða samningaviðræðna um landbúnað
Umræðan um aðild að ESB
og samningaferilinn er komin
á fullan skrið á enn á ný.
Samningaviðræðurnar sem nú
fara í hönd munu snúast um ein-
staka samningskafla löggjafar
ESB sem eru 35 talsins. Þær hófust
formlega í júní sl. með opnun við-
ræðna um 4 samningakafla og var
2 þeirra þegar lokað aftur þar sem
efni þeirra hefur þegar verið leitt í
íslensk lög. Athygli manna hefur
undanfarið beinst að landbúnaðar-
málunum en fleiri málaflokkar eru
þar sem nokkuð ber í milli Íslands
og ESB, nefna má sjávarútvegsmál,
umhverfismál og dýra- og plöntu-
heilbrigði.
Á heimasíðu utanríkisráðuneyt-
isins (http://esb.utn.is/media/esb/
Ferill_samningavidr.pdf) er að finna
gagnlega lýsingu á ferli samninga-
viðræðna um einstaka kafla, sem er
skipt í 13 stig eða þrep. Svokallaðri
rýnivinnu, fyrstu tveimur þrepunum,
lauk í vetur en þá fóru fram fundir
um sérhvern samningskafla, þ.á.m.
landbúnað. Annars vegar kynnti
Framkvæmdastjórn ESB löggjöf
þess fyrir íslenskum stjórnvöldum og
hins vegar kynntu fulltrúar Íslands,
íslenska löggjöf og stjórnsýslu fyrir
ESB og að hve miklu leyti hún fellur
að löggjöf ESB.
Afurð þessa starfs er síðan þriðja
þrep viðræðnanna sem er skýrsla
framkvæmdastjórnar ESB um
rýnivinnuna. Í vor fengu íslensk
stjórnvöld afhenta fyrstu 2 kafla
hennar en þeir lýsa staðreyndum
um íslenska löggjöf og stjórnsýslu
á grundvelli þess sem fram kom á
rýnifundunum auk þess sem fram-
kvæmdastjórnin leitar víðar upp-
lýsinga. Ísland fékk tækifæri til að
koma á framfæri athugasemdum við
þennan hluta þar sem mikilvægt er að
lýsing á aðstæðum sé rétt. Þriðji hluti
skýrslu framkvæmdastjórnarinnar
hefur að geyma mat hennar á að
hve miklu leyti lög og réttarfram-
kvæmd á Íslandi fellur að löggjöf
ESB. Fjórði hluti hennar inniheldur
síðan „…ráðleggingar framkvæmda-
stjórnarinnar um hvaða samnings-
kafla er strax hægt að hefja viðræður
um eða, eftir atvikum, ráðgjöf fyrir
sérstakan fund um viðmið varðandi
þá þætti sem Ísland þyrfti að upp-
fylla áður en samningaviðræður gætu
hafist um tiltekinn kafla.“ Um þessi
viðmið segir síðan áfram: „Ætlunin
með slíkum viðmiðum er að beina
sjónum umsóknarríkisins að þeim
helstu breytingum sem ríkið verður
að ráðast í á vegferð sinni að fullri
upptöku löggjafar ESB. Venjulega
snúa slík viðmið að setningu nýrra
laga, gerð áætlana, aðgerðaráætlana
eða uppfyllingu skuldbindinga sam-
kvæmt samningum ESB og umsókn-
arríkisins.“
Síðan tekur við fjórða þrepið þar
sem vinnuhópur ráðs ESB, um stækk-
un sambandsins, fjallar um skýrslu
framkvæmdastjórnarinnar. Hann
getur krafist útskýringa á innihaldi
skýrslunnar og þeim viðmiðum sem
framkvæmdastjórnin leggur til að
verði sett. Í kjölfarið ákveða aðildar-
ríkin annað hvort að mæla með því að
viðræður verði hafnar um samnings-
kafla eða þá að leggja til viðmið sem
umsóknarríkið þarf að uppfylla til að
viðræður hefjist um tiltekinn kafla.
Fimmta þrepið í ferlinu felur
síðan í sér að COREPER (fasta-
fulltrúar aðildarríkja ESB) ákveða
annað hvort að hefja viðræður um
tiltekna kafla eða viðmið fyrir því að
viðræður geti hafist. Að niðurstöðu
COREPER fenginni sendir forsætis-
ríki ráðsins formlegt bréf til íslenskra
stjórnvalda þar sem þeim er annað
hvort gefinn kostur á að uppfylla
viðmið fyrir upphafi viðræðna eða
senda samningsafstöðu sína varðandi
tiltekinn kafla með það að markmiði
að hefja formlega viðræður.
Eftir því sem næst verður komist er
rýniskýrsla framkvæmdastjórnarinnar
nú til umfjöllunar hjá COREPER.
Utanríkisráðherra leggur allt kapp
á að niðurstaða þess verði að bjóða
Íslandi að senda inn samningsaf-
stöðu og hefja samningaviðræður
um landbúnað. Hann lýsti því yfir
í júní að ekkert stæði í veginum af
hálfu Íslands að hefja viðræður um
landbúnað. En hvar er þá samn-
ingsafstaðan í málinu. Engir fundir
hafa verið haldnir í samningahópi
um landbúnað nú í nokkra mánuði
en ráðherra málaflokksins hefur lýst
eindregnum stuðningi við varnarlínur
Bændasamtaka Íslands. Ekkert hefur
hins vegar sést til útfærslu þeirra í
formleg samningsmarkmið.
Setji ESB fram opnunarskilyrði
(opening benchmarks) mun koma
fram hvaða kröfur ESB gerir til
aðlögunar íslenskrar stjórnsýslu að
löggjöf og stjórnsýslu ESB áður en
Ísland hefur svo mikið sem kynnt sýna
afstöðu. Hvað verður þá um tal stjórn-
málamanna um sérlausnir varðandi
stjórnsýslu og vegna sérstöðu íslensks
landbúnaðar? Þá mun einnig þurfa
að bera efni þingsályktunar alþingis
saman við þær kröfur sem ESB og
þar með gæti alþingi þurft að fjalla
um málið. Með öðrum orðum þá mun
sjást svart á hvítu að umsókn um aðild
að ESB fylgir óhjákvæmilega aðlögun
að regluverki þess í samningaferlinu
sjálfu eins og reyndar áðurnefnt yfirlit
á vef utanríkisráðuneytisns ber glögg-
lega með sér. /EB
Erna Bjarnadóttir
hagfræðingur Bændasamtaka Íslands
eb@bondi.is
Samningaviðræður við ESB
Miðlægur gagnagrunnur um
einstaklingsmerki gæludýra
Guðbjörg Þorvarðardóttir, Þorvaldur H. Þórðarson, Þóra Jónasdóttir, Þorberg Þ. Þorbergsson, Ingibjörg Pétursdóttir og Jón Baldur Lorange.
Tól og tækni
Jón Baldur Lorange
sviðsstjóri upplýsingatæknisviðs
Bændasamtaka Íslands
jbl@bondi.is
Upplýsingatækni
Upplýsingatækni og fjarskipti