Bændablaðið - 26.07.2012, Blaðsíða 19

19Bændablaðið | Fimmtudagur 26. júlí 2012
Sérhæfum okkur í fjölbreytni 18 21
Garðyrkja & ræktun
Lystigarðurinn á Akureyri 100 ára
Mikið verður um dýrðir í
Lystigarðinum á Akureyri í sumar
í tilefni af 100 ára afmæli garðsins.
Nú þegar hefur verið opnað kaffi-
hús í garðinum. Af öðrum atburð-
um má nefna að sett verður upp
ljósmyndasýning með myndum úr
garðinum og saga garðsins gefin út
á bók. Aðalafmælisdagurinn er 31.
júlí og þá verður mikið um dýrðir.
Áætlaður gestafjöldi í garðinn er
rúmlega hundrað þúsund manns
á ári.
Björgv in
Steindórsson,
forstöðumaður
Lystigarðsins,
segir að upp-
haflega hafi
fjórar konur
sótt um land-
spildu fyrir
garðinn. Auk
þess voru ein-
göngu konur
í fyrstu stjórn
Lystigarðsfélagsins, sem sá um rekst-
ur garðsins. Áletrunin „Konur gerðu
garðinn“ á lágmynd Tove Ólafsson í
garðinum er því vel við hæfi.
Margþætt hlutverk
„Lystigarðurinn á að verða sam-
komustaður allra sem njóta vilja nátt-
úrufegurðarinnar eftir erfiði dagsins
og losna undan skarkala bæjarins og
hversdaglífsins um stund. Hlutverk
garðsins er meðal annars að sýna
ungum og öldnum hvað íslensk
náttúra getur alið ef við nennum
aðeins að hjálpa henni. Hann á þó
öðru fremur að bera menningarstigi
Akureyringa vitni og sýna að hér
búi siðað fólk sem hefur auga fyrir
fegurð og list,“ segir Björgvin.
Frumkvöðlar og eldhugar
Að sögn Björgvins var frú Anna
Catrine Schiöth aðal driffjöðrin
í stofnun garðsins og það var hún
sem gerði fyrsta uppdráttinn að
honum. „Anna lést árið 1921 og
segir sagan að hún hafi á dánarbeðinu
tekið loforð af tengdadóttur sinni,
frú Margrethe Schiöth, að hún liti
til með garðinum. Margarethe stóð
svo sannarlega við það loforð, lagði
sig alla fram og helgaði garðinum
starfskrafta sína í sjálfboðavinnu í
rúm þrjátíu ár. Framlag hennar og
annarra samtímakvenna hennar sýnir
okkur hvað fórnfúst frumkvöðlastarf
sjálfboðavinnu getur áorkað miklu.
Af öðrum minnistæðum pers-
ónum í sögu garðsins má nefna
Jón Rögnvaldsson, mikinn eldhuga
á sviði skógræktar, garðræktar og
grasagarða. Jón var fyrsti forstöðu-
maður Lystigarðsins frá 1954 til
1970.
Í tilefni 100 ára afmælis garðsins
er Ásta Camilla Gylfadóttir lands-
lagsarkitekt að skrifa sögu garðsins
og er stefnt að því að bókin komi
út 31. júlí 2012, á afmælisdegi frú
Margrethe Schiöth. Akureyrarbær
gefur Lystigarðinum forláta kaffi-
hús í tilefni afmælisins og rætist með
því gamall draumur,“ segir Björgvin.
Genabanki og plöntusafn
Eitt mikilvægasta hlutverk garðsins
er, að sögn Björgvins, „að finna
með prófunum fallegar og harð-
gerar tegundir fjölæringa, trjáa og
runna. Garðurinn er þannig eins
konar genabanki fyrir tegundir sem
þrífast á norðlægum slóðum. Alls
eru ræktaðar sjö þúsund tegundir,
tegundaafbrigði, undirtegundir og
yrki af plöntum í garðinum og þar
er að finna meginþorra íslensku
flórunnar.“
Björgvin segir að lokum að
nokkuð sé farið að þrengja að garð-
inum vegna plássleysis. „Helstu
stækkunarmöguleikar okkar eru að
sækja inn á lóðir Menntaskólans á
Akureyri og sjúkrahússins. Við eru
nú þegar með smá landvinninga á
þeim lóðum, búin að stinga upp beð
og planta í þau og vonum sannarlega
að við fáum að halda því áfram.“
Nánar um Lystigarðinn á Akureyri:
www.lystigardur.akureyri.is/
Café Björk.
Blómstrandi fjölæringabeð.
Björgvin Steindórs-
son, forstöðumaður
Lystigarðsins á
Akureyri.
Æskilegt er að hafa gróður-
inn í garðinum sem fjölbreytt-
astan til að koma í veg fyrir
mikla fjölgun ákveðinna skor-
dýrategunda. Forðast má að
nota plöntur sem meindýrin
sækja í.
Í lífrænni ræktun er skipt-
irækt talin ein af forsendum
farsællar grósku. Skiptiræktun
er stunduð vegna þess að mat-
jurtirnar eru misþurftafrekar á
næringarefnin í jarðveginum.
Einnig er því varnað að skordýr
nái að festa sig í sessi þegar
tegundir sem þau sækja í eru
fluttar til.
Til eru margs konar upp-
skriftir að lífrænu skordýraeitri
sem brotnar fljótt niður og hefur
ekki langtímaáhrif í jarðvegi.
Sápa og sódavatn
0,8 lítrar vatn.
0,1 lítri sódavatn.
0,1 lítri græn- eða brúnsápa.
Sápan er leyst upp í vatninu
og sódavatninu bætt út í síðast.
Hellt í brúsa og úðað yfir plönt-
urnar.
Rauðspritt og parafínolía
1 lítri vatn.
0,1 lítri parafínolía.
1 teskeið rauðspritt.
Olíunni og rauðsprittinu
hrært saman við vatnið og úðað
yfir plönturnar.
Rabarbarablöð
10 til 12 blöð af rabarbara.
4 matskeiðar grænsápa eða
önnur vistvæn sápa.
5 lítrar af vatni.
Blöðin eru soðin í vatni í lokuð-
um potti við vægan hita í þrjár
klukkustundir. Að því loknu
eru mauksoðin blöðin síuð
frá, sápunni blandað í heitan
vökvann og hrært í þar til sápan
leysist upp. Vökvinn er látinn
kólna áður en honum er úðað
yfir plönturnar. Yfirleitt þarf að
úða nokkrum sinnum meðan á
maðkatímabilinu stendur til að
ná góðum árangri.
Umsjón: Vilmundur Hansen garðyrkjufræðingur
Lífrænar varnir gegn
skordýrum
Blaðauki 26. júlí 2012
Nýjasta tækni og
vísindi í garðyrkju