Bændablaðið - 06.09.2012, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 6. september 20126
Málgagn bænda og landsbyggðar
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.600 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.300.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300– Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is
Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneyti
LEIÐARINN
Það er vægast sagt undarlegt að
á sama tíma og talsmenn ríkis-
stjórnarinnar hæla sér af því að
þykja vænt um náttúruna, þá
skuli framkvæmdir þessa sama
fólks ganga þvert á yfirlýst mark-
mið.
Nýjasta dæmið er innleiðing
á evrópsku regluverki sem lýtur
að ljósaperum. Frá og með 1.
september er bannað að flytja
inn gömlu góðu glóperuna
sem nú er komin á bannlista í
Evrópusambandsríkjunum sem
stórhættulegt fyrirbæri. Í staðinn
skal nota svokallaðar sparperur sem
eru þó sérlega umhverfismengandi.
Hugmyndafræðin að baki
enn einni bannreglugerð ESB er
kannski skiljanleg ef miðað er við
aðstæður í löndum sem þurfa að búa
við reykspúandi orkuver til að fá
nauðsynlega raforku. Ört hækkandi
verð á jarðefnaeldsneyti og varnir
gegn loftmengun veittu þessum
hugmyndum brautargengi. Með
banni á notkun glóperu ætla ESB-
ríkin að draga verulega úr raforku-
notkun. Allt er þetta skiljanlegt svo
langt sem það nær.
Þegar kemur að því að evr-
ópska reglugerðin er rekin framan
í íslenska pólitíkusa og embættis-
menn, virðist hamagangurinn
við að innleiða allt mögulegt og
ómögulegt regluverk drauma-
ríkjasamsteypu ESB hafa gert
mönnum alls ómögulegt að draga
andann og hugsa pínulítið út fyrir
Evrópukassann. Mátti t.d. ekki
spyrja sig, hvers vegna væri þörf
á að banna glóperur á Íslandi, þar
sem næg orka er fyrir hendi. Auk
þess sem orkan er framleidd með
sjálfbærum hætti í afar vistvænum
orkuverum.
Nei, blind þjónkun við inn-
göngutilraunina í Evrópusambandið
virðist í þessu sem mörgu öðru,
algjörlega koma í veg fyrir að það
megi skoða hvort nauðsynlegt sé
að innleiða hugsunarlaust allan
þremilinn sem þaðan kemur.
Þegar svo skoðað er hvað á að
koma í staðinn fyrir glóperurnar,
þá lítur málið afar sérkennilega út.
Almenningur er nú skikkaður til
að kaupa perur sem eru um tífalt
dýrari en gömlu góðu glóperurnar.
Svo er fullyrt að sparperurnar
endist gríðarlega lengi, en það er
bara alls ekki einhlítt. Þá kemur
að því að farga ónýtum sparperum
sem eru uppfullar af kvikasilfri!
Hvaða lögregluyfirvald sjálfskip-
aðra umhverfisverndarsinna ríkis-
stjórnarinnar á að fylgjast með að
sparperur í tugþúsundavís skili sér
allar í eiturefnaeyðingu? /HKr
Grundvallaratvinnuvegir þjóðarinnar
hafa fengið vistun í sameinuðu ráðuneyti
iðnaðar, viðskipta, sjávarútvegs og land-
búnaðar. Þau stjórnvöld sem nú sitja hafa
borið á borð röksemdir sínar fyrir breyting-
unum. Alltaf má þó deila um tímasetningar
eða ástæður fyrir slíkum breytingum og
seint verða allir sammála um þau rök. Nýja
ráðuneytið hefur semsagt hafið störf og er
rétt og skylt að færa þeim sem því stýra
árnaðaróskir og óska þeim velfarnaðar í
starfi.
Að sinni verður ekki gengið lengra í húrra-
hrópum, en aðeins drepið hér á örfá atriði
sem þessar breytingar geta þýtt og þýða fyrir
atvinnuveg okkar, landbúnaðinn.
Landbúnaðurinn hefur fyrir það fyrsta
ágæta reynslu af því þegar ráðuneyti land-
búnaðar og sjávarútvegs voru sameinuð.
Bændasamtökin voru ekki á móti þeirri breyt-
ingu sem slíkri. Þeirri reynslu hafa verið gerð
ítarleg skil í greinargerð sem send var stjórn-
völdum í svokölluðu samráði við hagsmuna-
aðila við stofnun á þessu nýja ráðuneyti. Af
þeirri reynslu má margt læra, sumt reyndist vel
og annað miður eins og gengur. Við ferðalok
þess ráðuneytis má segja að stórslysin sem þar
urðu, áttu sannarlega orsaka sinna að leita utan
veggja þess sameinaða ráðuneytis. Það var á
meðal stjórnmálamanna sem um breytingarnar
véluðu og mótuðu þær.
ESB-aðlögun er drifkraftur uppstokkunar
Það sama virðist vera að gerast nú. Sú hug-
mynd, sem beinlínis virðist vera undirliggj-
andi drifkraftur að þessu verki, er að aftengja
áhrif hagsmunaaðila og ekki síður að hraða
aðlögun Íslands að stjórnkerfi ESB.
Á Íslandi hefur í vaxandi mæli verið reynt
að tala niður hagsmunasamtök og vinnu þeirra.
Neikvæður stimpill er settur á orðið hags-
munaðila eða sérhagsmuni. Allir eiga sér samt
sérhagsmuni, þannig eru t.d. þingflokkar í eðli
sínu sérhagsmunasamtök. Hagsmunasamtök
eru ekkert annað en fólk sem hefur valið að
vinna sameiginlega að málstað sínum. Saman
hafa hagsmunasamtök og stjórnmálamenn það
hlutverk að vinna að þjóðarhagsmunum. Við
lok dags er það meginmarkmið að sameina
fólk og hagsmuni undir merkjum þjóðarhags.
Er stórt ráðuneyti lausnin?
En er það lausn fyrir atvinnuvegina að hafa
stórt ráðuneyti? Er ekki helst hætta á að við
þær aðstæður missi menn sjónar af grund-
vallaratriðum sem máli skipta? Er ekki alveg
eins líklegt að slíkt fyrirkomulag flæki málin?
Alvarlegast er að með slíku fyrirkomulagi
fjarlægist stjórnmálamaðurinn kjósendur, þ.e.
ráðherrann sem ábyrgðina ber. Hann mun oftar
en ekki hvorki hafa aðstæður né möguleika
til að setja sig inn í mál eða hafa „snerpuna“
til höggva á hnúta sem oft myndast. Nú getur
einhver sagt þetta einmitt vera höfuðkostinn,
sem sagt að forðast nálægðina og efla faglega
afgreiðslu. Kjósandinn hefur þá æ minni tæki-
færi til að hafa áhrif á stjórnmálamanninn,
ráðherrann, og ekki síst að láta hann standa
frammi fyrir gerðum sínum. Að sama skapi
getur ráðherra fríað sig meira frá viðkvæmum
málum.
Þar erum við komin að kjarna málsins.
Embættismenn hafa nú meiri ítök og jafnframt
mál í hendi sinni, skammta ráðherra hæfilega
mikla innsýn, halda málum í helgreipum og
hugsa fyrir fólkið, vita hvað því er fyrir bestu,
en ekki láta „hagsmunaöfl ráða ferðinni“.
Þetta er ekki sagt til að gera lítið úr fólki
sem í stjórnarráðinu vinnur, heldur til að draga
það fram að þeir sem eru í forsvari í atvinnulíf-
inu höfðu hlutverk. Það hlutverk á nú að gera
nánast að engu, vegna þess að embættismenn
telja sig vita betur. Til viðbótar eru grunn-
stofnanir veiktar og fluttar frá grasrótinni.
Það er beinlínis í anda ýmissa laga að sam-
tökum tiltekinna atvinnuvega, eins og iðnaðar,
sjávarútvegs, landbúnaðar og fleiri sé ætluð
samvinna við stjórnvöld, að vera stjórnvöldum
til ráðgjafar um framgang atvinnulífsins. Enda
er þekkingu á tækifærum eða flöskuhálsum
í umhverfi þessara greina fyrst og fremst að
finna á vettvangi þeirra.

Landbúnaðurinn sundurslitinn
Önnur staðreynd sem líka blasir við er að
í málefnum landbúnaðar er búið að slíta
atvinnuveginn í sundur. Búgreinar eru fluttar
í sundur, atvinnuvegur sveitanna, búskapur,
nýting hlunninda, ræktun landsins verður
veikari á eftir.
Nafngiftir verkefna hins nýja ráðuneytis
bera þess merki að ekki má nefna grundvallar-
atvinnuvegina, iðnað, landbúnað, sjávarútveg
eða verslun. Þá vekur ekki síður athygli að
markvisst hefur verið gengið framhjá þeim
sem hafa unnið að málefnum landbúnaðarins
í ráðstöfun á ábyrgðarmiklum verkefnum.
Kannski finnst öðrum það vera snilldin ein til
að aftengja hin hræðilegu hagsmunasamtök.
Skorið á tengslin við fólkið
Með þessum breytingum á stjórnarráðinu er hætt
við að enn sé gengið í þá átt að skera á tengslin við
fólkið sem lifir og hrærist á sjónum og í sveitunum
og þekkir best baráttuna við náttúruöflin. Það er
ekki tilviljun að illa gengur að afla skilnings hjá
stirðri og ósveigjanlegri stjórnsýslu á vaxandi
vandamálum. Sem dæmi þá telur stjórnsýslan að
ekki sé sannað að álftir valdi tjóni á ökrum eða
túnum. Eins er skilningsleysi á að fjölgun á ref
geti haft einhver áhrif, - en það er önnur saga.
/hb
Furðuleg innleiðing
Bær septembermánaðar hjá
Ferðaþjónustu bænda er
Gauksmýri. Gauksmýri er glæsi-
legt sveitasetur í fallegu umhverfi,
einnig hestamiðstöð og fugla-
paradís með fjölbreyttar veitingar
og vinalega þjónustu. Gauksmýri
er staðsett í Línakradal í Húnaþingi
vestra mitt á milli Reykjavíkur og
Akureyrar. Gisting er í fallegum
herbergjum með og án baðs.
Samkvæmt viðskiptavinum og
starfsfólki Ferðaþjónustu bænda eru
gæðin og fjölbreytnin á Gauksmýri
til fyrirmyndar. Gestgjafarnir Jóhann
Albertsson og Sigríður Lárusdóttir
og annað starfsfólk staðarins leggur
sig fram við að veita góða þjónustu
og miðla sérþekkingu sinni á íslenska
hestinum til gesta. Vel er hugað að
aðgengismálum á staðnum sem og
umhverfismálum.
Gestir finna glögglega tengingu
staðarins við hestinn en Gauksmýri
er skemmtilega skreytt með hesta
– og náttúrutengdum myndum og
munum. Lögð er áhersla á að allir
sem vilji geti komist í nánari snert-
ingu við íslenska hestinn óháð aldri
og getustigi, hvort sem það er með
því að ríða út eða með því að taka
þátt í hirðingu í kringum hestinn.
Hestaleiga er opin allt sumarið og
styttri hestaferðir með leiðsögn eru
farnar fjórum sinnum á dag. Ein
lengri skipulögð stóðréttaferð er farin
í október en stóðréttirnar í Víðidal
eru einstakur árlegur viðburður.
Einnig eru í boði hestasýningar fyrir
hópa sem fara fram á sýningarvelli
sem gestir geta séð yfir frá stórri
verönd útfrá veitingasalnum.
Gauksmýrartjörn sem er í um 10
min göngufjarlægð frá Gauksmýri
er mikil fuglaparadís: „Við endur-
heimtum þetta votlendi árið 1999,
útbjuggum fuglaskoðunaraðstöðu
og lögðum göngustíg niður að henni
sem einnig er fær fyrir hjólastóla. Í
húsinu má finna kíki og fuglabækur.
Fjöldinn allur af fuglum hefur snúið
aftur til tjarnarinnar og þar hafa sést
u.þ.b. 35 tegundir fugla. Rósin í
hnappagati Gauksmýrartjarnar er
hinn sjaldgæfi Flórgoði. Við viljum
að sem flestir geti notið þessarar
fuglaparadísar og öllum sem eiga
leið fram hjá Gauksmýrartjörn er
velkomið að heimsækja fuglaskoð-
unarhúsið“ segir gestgjafinn Jóhann
glaður í bragði.
Gestir Gauksmýrar taka virkan
þátt umhverfisstefnu staðarins: „Við
hvetjum gesti okkar til að ganga vel
um náttúruna og umhverfið með
okkur. Allt sorp er flokkað á staðnum
og við förum sparlega með vatn og
rafmagn. Við erum líka afar stolt af
því að hafa fengið silfurvottun Green
Globe fyrir nokkrum árum og yfir því
að vera þátttakendur í skógræktar-
verkefni Norðurlandsskóga“ segir
Jóhann.
Auk mýra og fjalllendisins sem
Línakradalur státar af er Gauksmýri
vel staðsett til skoðunarferða á
Norðvesturlandi. Meðal áhugaverðra
staða eru Borgarvirki, Selasetur
Íslands á Hvammstanga, Hvítserkur,
Breiðabólstaður og Kolugljúfur. Þess
má geta að Gauksmýri stendur einnig
við sögufrægan stað í Grettissögu,
Miðfjarðarvatn þar sem Grettir hinn
sterki lék ísknattleik aðeins 15 ára
gamall og vakti athygli fólks fyrir
hreysti sína og atgervi.
Á Gauksmýri er stór og bjartur
veitingasalur þar sem gestir geta upp-
lifað fallegt umhverfið á meðan þeir
njóta matarins. Gestgjafarnir leggja
mikinn metnað í að bjóða ferska og
holla afurð í veitingum sínum, þar
á meðal grænmeti úr gróðurhúsum
staðarins og heimabakað brauð.
Gauksmýri er einnig eini staðurinn
á landinu þar sem boðið er upp á
daglegt grillhlaðborð á sumrin en
húsbóndinn á bænum, Jóhann, grillar
glaður fjölda tegunda kjöts og fisks
ofan í gesti um 100 kvöld á ári!
Gauksmýri er bær mánaðarins
BÆR MÁNAÐARINS – SEPTEMBER 2012
Jóhann Albertsson og Sigríður Lárusdóttir á Gauksmýri.