Bændablaðið - 01.03.2012, Blaðsíða 14

Bændablaðið | fimmtudagur 1. mars 201214
Frumkvöðlarnir Björn Steinar
Jónsson, Garðar Stefánsson og
Yngvi Eiríksson stofnuðu fyrir-
tækið Saltverk Reykjaness og hófu
framleiðslu á kristalsjávarsalti á
Reykjanesi við Ísafjarðardjúp á
síðasta sumri. Hafa viðtökurnar
verið framar vonum. Við fram-
leiðsluna nota þeir aldagamla
íslenska vinnsluaðferð en sér-
staða vörunnar er hreinleiki hins
glitrandi hvíta flögusalts.
„Við erum þrír félagar úr mennta-
og háskóla sem vorum saman í fram-
haldsnámi í Danmörku þegar þessi
hugmynd kom upp. Við höfum
allir mikinn áhuga á matargerð og
trú á íslenskri matarmenningu og
hreinleika náttúrunnar hér. Þar sem
Íslendingar eru eyþjóð og hafa alla
tíð verið stór saltfiskframleiðandi
fannst okkur þetta liggja beinast við,
að fara út í saltverkun. Við töldum að
á Íslandi væri tækifæri til að búa til
salt sem ætti engan sinn líka, unnið
úr hreinum og ferskum sjó og með
framleiðsluaðferð sem er knúin af
umhverfisvænum orkugjafa. Garðar
skrifaði mastersverkefni út frá hug-
myndinni og Björn Steinar skrifar
nú sína mastersritgerð sem hjálpar
til við frekari þróun,“ útskýrir Yngvi.
Jarðvarmi og saltverkssaga
Eftir að nýsköpunarstyrkur fékkst
gátu félagarnir hafist handa og völdu
sér stað fyrir saltverkið langt frá
sinni heimabyggð, sem er Reykjavík
og í 300 kílómetra fjarlægð frá
Reykjanesi syðra.
„Við völdum þennan stað því
þarna hefur áður verið saltverk. Í lok
18. aldar var Reykjanessaltverk starf-
rækt þar og fjármagnað af danska
kónginum. Þar var salt unnið með
því að sjóða sjó á opnum pönnum og
heitt hveravatn notað sem orkugjafi.
Þar voru framleidd um 100 tonn á ári
en við heilluðumst af sögunni og ekki
skemmdi fyrir að jarðvarminn er til
staðar þarna,“ útskýrir Yngvi og segir
jafnframt frá vinnsluferlinu:
„Við notum orkuna úr hveravatn-
inu til að eima sjóinn en það tekur
um fjóra daga að eima saltið niður.
Þá byrjar salt að falla úr pækli sem
myndast. Síðan setjum við saltið
í sérstakar þurrkskúffur og notum
jarðvarmann áfram við þurrkunina
þannig að við notum sáralítið raf-
magn við framleiðsluna. Þarna koma
kaldir og ferskir sjávarstraumar úr
Norðuríshafi inn í Ísafjarðardjúp,
þannig að hrein- og ferskleikinn er
okkar sérstaða. Úr sjónum vinnum
við síðan hvítt og glitrandi flögusalt
sem er hægt að mylja niður og er
algjörlega hreint sjávarsalt.“
Opin og sýnileg framleiðsla
Tveir drengjanna eru verkfræðingar
og einn hagfræðingur, þannig að ólík
menntun þeirra hefur nýst þeim vel
í upphafsferlinu. Staðarhaldararnir á
Hótel Reykjanesi aðstoða við eftirlit
með framleiðslunni á milli ferða með
salt á markað.
„Við erum ekki efnafræðingar
en í grunninn er þetta mjög einfalt.
Þó er ákveðin list að gera gott salt
og að ná réttri áferð. Maður þarf
að hafa rétt hitastig við vinnsluna
til að tapa ekki eiginleikum þess
en í sjávarsalti er ekki eingöngu
natríumklóríð, heldur einnig steinefni
sem eru okkur mönnum mjög góð til
neyslu. Þess vegna mæla kokkar og
næringarfræðingar með sjávarsalti,
útaf innihaldsefnunum, frekar en
borðsalti við matargerð. Einnig þarf
að hausta saltið áður en bitur sölt
myndast og er ákveðið handverk
við það, en við notum aldagamla
norðurevrópska aðferð sem hefur
sannað sig og er enn tíðkuð með
íslensku lagi þar sem jarðvarminn
kemur við sögu,“ segir Yngvi.
Fyrstu saltflögurnar komu
á markað í desember og hafa
viðtökurnar verið framar vonum,
þannig að saltararnir ná ekki að
anna eftirspurn en markmiðið er að
framleiða um 20 tonn á ári.
„Við höfum ekkert auglýst en
notum þess í stað samfélagsmiðla
og höldum úti heimasíðu þar sem
fólk getur fylgst með okkur. Við
viljum hafa þetta opna og sýnilega
framleiðslu og hugmyndin er að fólk
eigi að geta komið í heimsóknir þegar
við auglýsum opið hús, til að vekja
traust neytenda á framleiðslunni og
vörunni og einnig til að segja söguna
bak við saltið.“
Sérstaða íslenskrar matvöru
Félagarnir hafa mikla trú á verkefninu
og hafa lagt ómælda vinnu í að koma
saltverkinu af stað.
„Við höfum mikla ástríðu fyrir
þessu, enda er heillandi saga til stað-
ar, hreint umhverfi og náttúrulegur
orkugjafi. Þetta á einnig rætur í hug-
mynd sem við höfum um að íslensk
matvöruframleiðsla eigi sér mikla
sérstöðu; búfénaðurinn nærist á harð-
gerum og næringarríkum jurtum og
tæru lofti, fiskurinn svamlar í tærum
og ferskum sjó – þetta eru þau gæði
lands og sjávar sem við höfum hér
og teljum að mikil tækifæri liggi í
því að segja þessa sögu á erlendum
mörkuðum. Í samanburði við önnur
matvælahéruð erlendis er strjálbýlt
hér og því minni mengun sem hefur
áhrif á framleiðsluna. Við teljum
að íslensk matvælaframleiðsla eigi
þarna mikla innistæðu á þessum
mörkuðum og að hægt sé að gera
Ísland að matareyju þar sem gert
er út á hreinleikann og náttúruna.
Þessir hlutir eiga einmitt mikið upp
á pallborðið þessa stundina því mikil
athygli beinist að þeirri grósku sem
er að eiga sér stað í nýnorrænni
matargerð og afurðum,“ segir Yngvi
brosandi og bætir við:
„Á Borgundarhólmi í Danmörku
eru margir smáframleiðendur sem
framleiða hágæðamatvöru eins og
bjór, kjúkling og lakkrís en ákveð-
inn gæðastimpill fylgir vörunum
þaðan. Við höfum fulla trú á að
Íslandiætti að geta fengið svipaðan
sess í Evrópu og annars staðar eins og
Borgundarhólmur hefur í Danmörku,
okkar framleiðsla er innlegg í þá sýn
og mun nýtast í þróun á alíslenskri
matvöru.“ /ehg
Þrír frumkvöðlar í Saltverki Reykjaness eima sjó með jarðhita og framleiða hágæðasalt á Reykjanesi við Ísafjarðardjúp:
Íslenskt kristalsjávarsalt á markað
Félagarnir Björn Steinar Jónsson, Yngvi Eiríksson og Garðar Stefánsson létu hugmynd sína um stofnun salt-
verksmiðju á Íslandi verða að veruleika á síðasta ári og er nú íslenskt kristalsjávarsalt komið á markað.