Fréttablaðið - 24.02.2012, Blaðsíða 16

16 24. febrúar 2012 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Þ
órarinn G. Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabankans,
skrifaði rökfasta grein hér í blaðið í gær þar sem hann
útskýrði í einföldu og auðskildu máli hvernig allar hug-
myndir um almenna niðurfærslu skulda leiða til sömu
eða svipaðrar niðurstöðu; að reikningurinn verði sendur
skattgreiðendum og/eða lífeyrisþegum.
Þessi niðurstaða hefur lengi legið fyrir. Í upphafi höfðu sumir
hugmyndir um að hægt yrði að láta erlenda kröfuhafa borga
niðurfærslu lána með því að nýta afsláttinn sem gefinn var af
lánasöfnum við færslu þeirra úr gömlu bönkunum í þá nýju. Þegar
í ljós kom að það svigrúm var þegar fullnýtt börðu einhverjir
enn höfðinu við steininn, þrátt
fyrir að sýnt hefði verið fram á
að ekki var öðrum til að dreifa
en almenningi í landinu til að
borga niðurfærsluna; hún væri
með öðrum orðum aðeins endur-
dreifing á tjóninu.
Til að komast fram hjá þessu
vandamáli hafa verið settar
fram furðulegar hugmyndir um að hægt sé að setja af stað
„hringrás peninga“ þar sem Seðlabankinn prenti peninga til að
láta skuldara hafa, þeir borgi niður lánin sín og bankarnir borgi
svo peningana aftur inn í Seðlabankann, sem leggi þá inn í sér-
stakt eignarhaldsfélag. Allir sáttir og enginn borgar, ekki satt?
Fyrir þessu hefur Lilja Mósesdóttir, foringi Samstöðu, flokks með
fimmtungs fylgi samkvæmt skoðanakönnunum, meðal annars
talað.
Þórarinn G. Pétursson afhjúpar þetta tal sem bullhagfræði. Að
sjálfsögðu borgar alltaf einhver þegar á að láta skuldara hafa 200
milljarða króna, í þessu tilviki skattgreiðendur. Ef þessi peninga-
vél væri til í raun og veru mætti nota hana til ýmissa góðra verka,
til dæmis til að bjarga evrusvæðinu og eyða hungrinu í heiminum,
eins og Gylfi Magnússon hagfræðiprófessor benti á nýlega. En
peningamaskínan er bara til í draumaveröld loddara sem sækjast
eftir vinsældum skuldsetts almennings – og jafnvel atkvæðum.
Lýðskrumararnir eru í öllum flokkum. Hugsanlega varpar það
ryki í augu einhverra kjósenda að sumir þeirra hafa lokið prófi í
hagfræði og aðrir meira að segja kennt hana í háskóla. Fólk gæti
þess vegna haldið að fyrirheitin um skuldalækkun væru byggð á
hagfræðilegri þekkingu. Það eru þau ekki og skírskota ekki heldur
til heilbrigðrar skynsemi. Þau eru ósköp venjulegt pólitískt lýð-
skrum, sveipuð búningi fræðikenninga sem reynast vera bull.
Sams konar pólitík hefur komið mörgum ríkjum á vonarvöl.
Þórarinn G. Pétursson bendir á að almenn skuldaniðurfelling
til allra sé ómarkviss aðgerð, enda myndi stór hluti hennar helzt
nýtast þeim sem ekkert þurfa á henni að halda. Að halda því fram
að hún þurfi ekki að kosta neitt sé „bæði villandi og óábyrgt“.
Þeim minnihluta heimila sem ráða ekki við skuldir sínar þarf
að reyna að hjálpa með þeim sértæku úrræðum sem þegar hafa
verið ákveðin. Og sumum verður ekki bjargað frá því að missa
eignir sínar. Þetta er hinn kaldi, óvinsæli raunveruleiki sem á svo
illa heima í draumaveröld pólitískra lukkuriddara.
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Íslensk garðyrkja keppir við sólina í Suðurlöndum. Til þess að geta ræktað
tómata, agúrkur, káltegundir, papríkur,
skrautblóm og hvað það allt nú heitir notar
íslensk garðyrkja orkuna úr vatnsföllum og
jarðhita íslenskrar jarðar til þess að keppa
við sólina í Suðurlöndum – sem er víst
ókeypis þar. Fyrir það greiðir íslensk garð-
yrkja 95 aura á hverja kílówattstund þegar
aðrir notendur á Íslandi greiða á sjöttu eða
á áttundu krónu fyrir sömu kílówattstund.
Mismuninn greiða íslenskir skattgreið-
endur – sem eru líka íslensk auðlind eins
og orkan. Garðyrkjan borgar ekkert fyrir
hana. Þess vegna er hún ókeypis. Hlýtur að
vera það!
Mikil áhersla er nú lögð á sjálfbært
Ísland. Þess vegna eru íslensku auðlindirn-
ar, orkan og skattborgararnir, látnar bera
kostnað af þessari samkeppni við sólina.
Þar er samt hægt að gera svo miklu betur.
Þar væri t.d. hægt að nota íslenskar auð-
lindir, orkuna og skattborgarana, til þess að
byggja sólarstrendur undir plasthimni og
spara þar með allar þessar óþörfu orlofs-
ferðir íslenskra sumargesta til Ítalíu, Spán-
ar, Grikklands og annarra ruglulanda í því
vonda ESB – svo ekki sé þá talað um mús-
límaþjóðfélög eins og Tyrkland, Marokkó
og Alsír! Þá þyrfti fólk í sumarskapi ekki
heldur að éta hættulegt fæði eins og alls
staðar er í útlöndum heldur gæti étið lamba-
kjöt og annað hollasta fæði í heimi undir
sínum sólarhimni hér uppi á Íslandi.
Með þessu móti væri hægt að ganga enn
lengra í að gera íslenska þjóðfélagið sjálf-
bært – sjálfbært sólskinsþjóðfélag! Bara
með því að nota íslensku auðlindirnar rétt –
orkuna og skattborgarana.
Gerum Ísland að sjálfbæru sólarlandi! Er
til þjóðlegra baráttumál!?! Engin landráð
hér á ferðinni!
Og hugsið ykkur alla atvinnuna, sem það
myndi skapa. Klörubar í hverju krumma-
skuði.
Vatnsrennibrautir, tívolí, tapasbarir. Auð-
vitað yrði Ísland svo alþjóðleg miðstöð sól-
dýrkenda miklu fyrr en landið getur orðið
alþjóðleg fjármálamiðstöð – svona úr þessu.
Ísland sjálfbært sólarland
Samfélags-
mál
Sighvatur
Björgvinsson
fv. ráðherra
Mismuninn greiða ís-
lenskir skattgreiðendur –
sem eru líka íslensk auðlind eins
og orkan.
Upplýsingar:
kokulist@kokulist.is
facebook.com/kokulist
555 6655 • 662 5552 Verslunarmiðstöðin Fjörður Hafnarfirði
Af alkemistum
Undanfarið hafa hugmyndir um
almenna niðurfærslu skulda verið
nokkuð til umræðu. Hefur því meðal
annars verið haldið fram að nota
megi seðlaprentunarvald Seðla-
bankans til að fara í slíka aðgerð án
þess að nokkur beri af því kostnað.
Þórarinn G. Pétursson, aðalhag-
fræðingur Seðlabankans, gerði
þessar hugmyndir að umtals-
efni í Fréttablaðinu í gær.
Orð í tíma töluð
Í greininni bendir Þórarinn
á að almenn niðurfærsla
skulda er ómarkviss og
kostnaðarsöm aðgerð. Ekki nóg með
það heldur félli kostnaðurinn við
slíka aðgerð að lokum alltaf á skatt-
greiðendur í gegnum Seðlabankann
eða þá Íbúðalánasjóð og Lands-
bankann. Og Þórarinn bætir við: „Að
láta sem svo sé ekki er bæði villandi
og óábyrgt.“ Orð í tíma töluð en
auðvitað á enginn að þurfa að láta
aðalhagfræðing Seðla-
bankans segja sér
að 200 milljarða
niðurfærsla
skulda sé ekki
ókeypis.
Neytendur sáttari
Capacent birti í gær niðurstöður
Íslensku ánægjuvogarinnar 2011.
Byggja niðurstöðurnar á könnunum
Capacent á ánægju viðskiptavina
íslenskra fyrirtækja með þjónustu
þeirra. Vakti athygli að ánægja
viðskiptavina með næstum því öll
fyrirtækin jókst á milli ára. Tvennt
kemur til greina. Annaðhvort bættu
nær öll íslensk fyrirtæki þjónustu
sína á milli ára eða þá fólk er
bara almennt sáttara enda
efnahagslífið aðeins farið að
braggast og kaupmáttur að
aukast. Ætli seinni skýringin sé
ekki líklegri. magnusl@frettabladid.is
Varað við loddurum og lukkuriddurum:
Bullhagfræði
lýðskrumaranna