Fréttablaðið - 12.04.2012, Blaðsíða 25

FIMMTUDAGUR 12. apríl 2012 25
Ég finn mig knúinn til að segja stutt-lega frá samskiptum mínum og félaga
minna við Deloitte. Tilefni skrifanna er
umræða um hvort álit frá fyrirtækinu fáist
keypt. Því hefur Deloitte reyndar neitað.
Sérstakur saksóknari kemur hér einnig við
sögu.
Snemma árs 2006 mættu tveir af stofn-
endum Iceland Express á fund hjá Deloitte.
Þar óskuðu þeir eftir skýringum Deloitte
á hrikalegu misræmi í afkomutölum Ice-
land Express. Haustið 2005 höfðu stofn-
endur Iceland Express selt Pálma Haralds-
syni og félaga hans síðustu 8% hluta sinna
í félaginu. Umsamið verð grundvallaðist á
verðmati sem sagt var frá Deloitte. Í verð-
matinu var hagnaður Iceland Express áætl-
aður aðeins 89 milljónir króna á árinu og
því næsta miðað við stöðu félagsins. Aðeins
fjórum mánuðum síðar kom hins vegar í
ljós í tölum frá Deloitte að hagnaður ársins
var í raun áætlaður 290 milljónir á því ári
– þrefalt hærri. Hagnaður næsta árs á eftir
var áætlaður 700 milljónir – ekki 89 eins og
í „verðmatinu“.
Skýringa leitað hjá Deloitte
Það munar talsverðu á 89 milljónum og
290 til 700 milljónum og því vildum við fá
skýringar hjá Deloitte. Ljóst var að miðað
við 290 milljóna króna hagnað höfðum við
verið blekktir til að semja um lægra verð-
mat á Iceland Express en ella. Skemmst er
frá því að segja að Deloitte neitaði að veita
nokkrar skýringar og bar við trúnaði við
Pálma og félaga.
Við vorum síður en svo sáttir við þennan
þagnarmúr og lögðum því aftur til atlögu
við Deloitte eftir hrun bankanna. Loksins
árið 2009 fékkst sú skýring frá Deloitte
að fyrirtækið hafi ekki útbúið eiginlegt
verðmat á Iceland Express haustið 2005.
Þess í stað hafði Deloitte tekið blindandi
við tölum frá fulltrúa Pálma Haraldssonar,
sett inn í Excel-líkan og prentað út „verð-
mat Deloitte“ á Iceland Express samkvæmt
þeim. Deloitte sagði að fyrirtækið hefði á
engan hátt sannreynt þessar tölur og því
væri rangt að tala um „verðmat Deloitte“.
Hæstiréttur líka blekktur
Í millitíðinni, árið 2007, höfðum við farið í
mál við Pálma Haraldsson og félaga hans
fyrir að blekkja okkur til að selja síðustu
hlutina í Iceland Express langt undir sann-
virði. Dómkvaddir matsmenn áætluðu virði
fyrirtækisins 70% til 120% hærra en um
var samið. Héraðsdómur og Hæstiréttur
höfnuðu kröfunni hins vegar á þeirri for-
sendu að söluverðið hafi verið ásættan-
legt miðað við „verðmat Deloitte“. Þá vissu
hvorki við né dómstólar að „verðmatið“
væri tóm blekking.
Dómsmálið kostaði okkur 8 milljónir
króna og tapaða kröfu upp á tugmilljónir
króna. En Deloitte valdi að þegja. Deloitte
kaus að láta úrslit í dómsmáli ráðast af
skjali sem kallað var „verðmat Deloitte“
jafnvel þó fyrirtækið teldi sig enga ábyrgð
bera á innihaldi þess. Deloitte lét þannig
nota sig til að blekkja í viðskiptum og sá
ekki sóma sinn í að leggja spilin á borðið þó
um væri beðið.
Eins og hver annar gúmmístimpill
Það þurfti rannsókn efnahagsbrotadeildar
ríkislögreglustjóra (sem síðan sam einaðist
sérstökum saksóknara) til að toga sjálft
skjalið með „verðmatinu“ út úr Deloitte. Það
skjal hafði aðeins verið sýnt, en ekki afhent,
á samningafundinum á sínum tíma. Þá
höfðum við ekki minnstu ástæðu til að efast
um sannleiksgildi „verðmats Deloitte“ enda
var lógó fyrirtækisins framan á skjalinu.
Hvernig átti okkur að detta í hug að virt
endurskoðunarfyrirtæki afhenti nafn sitt
eins og hvern annan gúmmístimpil til að
blekkja við samningagerð?
Sérstakur endurskoðandi
Það er svo sér kafli í þessu máli, og ekki
síður athyglisverður, hvernig unnið hefur
verið úr kæru hjá lögreglu vegna þessara
blekkinga. Í því samhengi þarf að koma
fram að Stefán D. Franklín, þáverandi
endurskoðandi hjá Deloitte, sá um að
útbúa „verðmatið“ með 89 milljón króna
hagnaðinum. Minna en fjórum mánuðum
síðar sendi Stefán KB banka upp lýsingar
um 290 milljón króna hagnað Iceland
Express – raunverulega hagnaðinn.
Tugmilljónir króna voru hafðar af okkur
með þessum blekkingum, sem eru skýrt
hegningarlagabrot. Blekkingarnar höfðu
áhrif á úrslit dómsmáls, sem er einnig
hegningarlagabrot.
Nýlega afgreiddi sérstakur saksóknari
málið frá sér. Hann sagði enga ástæðu til að
rannsaka málið frekar né ákæra. Því síður
sá sérstakur saksóknari neitt skrítið við að
taka slíka ákvörðun í máli sem snerti Stefán
D. Franklín, endurskoðanda hjá sérstökum
saksóknara.
Kannski hefur málið bara verið afgreitt
á kaffistofunni, eða þá í einhverju góðu
starfsmannapartíi.
Af samskiptum við Deloitte og sérstakan saksóknara
Viðskipti
Ólafur
Hauksson
einn af stofnendum Iceland
Express