Fréttablaðið - 12.04.2012, Blaðsíða 26

26 12. apríl 2012 FIMMTUDAGUR
Þessi fyrirsögn er nú einungis sett fram til að draga lesendur
að meginmálinu. Það sorglega er
að þessa aðferðafræði nota hags-
munahópar í dag til að einfalda
umræðuna og sleppa þannig
við að beita alvöru rökum til að
kynna málstað sinn. Virkjanir
eru bara vondar og því lang-
best og einfaldast að vera bara
á móti þeim öllum og eyða ekki
dýr mætum tíma í að rökræða
hverja fyrir sig. Í því samhengi er
Rammaáætlun tilgangslaus, enda
ætluð til þess að meta virkjana-
kosti bæði út frá sjónarmiðum
verndar og nýtingar.
Skotgrafahernaður hefur við-
gengist allt of lengi í umræðunni
um virkjanir þar sem and-
stæðingar berjast með „allt eða
ekkert“ þungavopnum og meðal-
hófsmenn liggja í valnum sem
óbreyttir borgarar. Í starfi mínu
hjá Orkusetri vinn ég að orku-
sparnaði en kem einnig að aðstoð
við smærri virkjunaraðila eins
og t.d. bændur sem vilja virkja
bæjarlækinn. Einn slíkur komst
að því, í miðju samtali við mig,
að ég væri menntaður umhverfis-
fræðingur og þá varð honum að
orði að þá þýddi nú lítið að ræða
við mig þar sem ég hlyti nú að
vera á móti virkjunum almennt.
Þegar heil starfsstétt er komin
með fyrirframgefinn stimpil,
þá er kannski kominn tími til að
staldra aðeins við.
„Virkjanir eru óumhverfisvænar!“
Þessi alhæfing er vissulega þægi-
leg fyrir þann hóp sem vill engar
frekari virkjanir. Ólíkt því sem
margir hér á landi halda þá snúast
umhverfismál um meira en land-
vernd. Íslenskar virkjanir eru
yfirleitt skil greindar sem mjög
umhverfisvænar út frá orkufram-
leiðslu enda er ekki notast við
kol, gas eða olíu við raforkufram-
leiðsluna með tilheyrandi álagi á
óendurnýjanlegar jarðefnaelds-
neytisbirgðir jarðar. Einnig er
útblástur gróður húsalofttegunda
frá virkjunum á Íslandi hverfandi
miðað við jafnstórar virkjanir
sem keyrðar eru áfram á jarð-
efnaeldsneyti erlendis. Þetta þýðir
þó ekki að virkjanir á Íslandi hafi
lítil sem engin umhverfisáhrif,
það er stór misskilningur hjá
hópi manna á hinum endanum.
Mismikið en óhjákvæmilegt
rask fylgir öllum virkjanafram-
kvæmdum og þeim þarf að lýsa
vel þegar virkjunarkostir eru
metnir svo hægt sé að taka upp-
lýsta ákvörðun um slíkt.
„Við höfum virkjað meira en við
þurfum, nú er nóg komið!“
Þetta er nýjasta útspilið hjá hópi
manna til að einfalda umræðuna.
Vissulega framleiðum við mun
meiri raforku en almenningur
hér á landi þarf á að halda. Við
höfum hins vegar ákveðið að nýta
þessar umframorku auðlindir til
tekjuöflunar og atvinnu sköpunar
fyrir íslenskt samfélag. Orkuauð-
lind er auðlind alveg eins og fiski-
miðin og ég held að flestir geti
verið sammála um að íslenska
þjóðin hafi komist upp úr moldar-
kofunum um það bil um sama
leyti og hún ákvað að veiða örlítið
meira af fiski en hún þurfti sjálf.
Ef kæmi í ljós reikniskekkja hjá
Hafrannsóknastofnun sem sýndi
að þorskstofninn væri í raun tvö-
falt stærri, þá er ég ekki viss um
að stór hópur manna legði til að
EKKI yrði veitt meira, með þeim
„rökum“ að við öfluðum nú þegar
tíu sinnum meira en við gætum
torgað. Þá má líkja þessum auð-
lindum saman á fleiri vegu, fisk-
veiðar eru ekki án umhverfis-
áhrifa og kosta bæði olíu og rask
á náttúru sjávar. Við höfum hins
vegar ákveðið að nýta þessa auð-
lind og reynum að gera það með
skynsamlegum hætti. Það eru
t.d. ákveðnar tegundir sem ekki
eru nýttar vegna þess að stofninn
eða umhverfið sem þær lifa í
þolir ekki álagið. Einnig er óhag-
kvæmt að stunda sumar veiðar
vegna lágs verðs sem fæst fyrir
aflann. Það sama á að eiga við um
virkjanir, þ.e. við eigum að meta
umhverfisáhrif og hagkvæmni
hverrar einstakrar virkjunar áður
en auðlindanýting er ákvörðuð.
„Hin illu uppistöðulón!“
Uppistöðulón eða vatns miðlanir
eru fylgifiskur flestra vatns-
aflsvirkjana og kannski þau
umhverfis áhr i f sem eru
mest umdeild og áberandi við
virkjunar framkvæmdir. Þegar
ný uppistöðulón verða til þá fer
landsvæði sem áður stóð á þurru
undir vatn. Slíkt tap á þurrlendi
þarf að rökræða vel og kynna
gagnvart almenningi líkt og
Landsvirkjun hefur gert með
tölvumyndum, á heimasíðu sinni,
fyrir virkjanir í neðri hluta Þjórs-
ár. Almenningur á svo sjálfur
að gera upp við sig hvort hann
meti meira efnahagsleg áhrif
framkvæmdarinnar eða land-
breytinguna sem henni fylgir.
Margir úthrópa lónin og vilja
þau burt en það er nauðsynlegt
að almenningur geri sér grein
fyrir rekstrarlegu mikil vægi
uppistöðulóna. Eins og flestir
vita þá rennur frosið vatn heldur
verr en fljótandi og það þýðir að
afrennsli áa á Íslandi er minna
yfir vetrarmánuðina. Til þess að
jafna raforkuframleiðslu yfir árið
eru miðlanir nýttar til að safna
umframorku á sumrin sem nýta
má yfir vetrar tímann. Með öðrum
orðum þá þyrfti fleiri virkjanir,
með tilheyrandi umhverfisraski,
til að anna vetrar raforkunotkun
ef ekki væru uppistöðulón til að
jafna framleiðsluna.
Hagsmunir okkar allra hljóta
að vera þeir, að fá sem mest
fyrir það sem við eigum með
sem minnstum kostnaði og gildir
þá einu hvort verið er að skoða
virkjun bæjarlækjarins eða
stærri framkvæmdir. Því skiptir
mestu að ákvarðanir um ein-
stakar virkjunarframkvæmdir
séu gerðar með upplýstum hætti
líkt og stefnan var með Ramma-
áætlun. Þannig er hægt að ræða,
í fyrsta lagi hvort eigi að virkja
ákveðna kosti og síðan hvernig er
hægt að fá sem mest af orku með
sem minnstum umhverfislegum
kostnaði.
Hræðilegar virkjanir
Lykillinn að raunverulegum lýðræðisumbótum liggur hjá
fjölmiðlum sem í dag ráðskast
með lýðræðið fyrir sérhagsmuni
eigenda sinna eða valdaelítuna.
Forsetaframboð mitt var sett
fram sem áskorun til fjölmiðla að
virða rétt þjóðarinnar að velja for-
seta í opnu og lýðræðislegu ferli.
Leiðari Fréttablaðsins 10. apríl þar
sem fullyrt er að fjölmiðlar mis-
muni ekki frambjóðendum er ger-
samlega út í hött eins og sjá má af
umfjöllun blaðsins um mitt fram-
boð og svo framboð sem virðist
gert út af klíkum bak við fjöl-
miðlana og valdstjórnina.
Fréttablaðið birti umfjöllun um
forsetaframboð 5. apríl á 1.117,5
cm² í grein með mynd ásamt heil-
síðuumfjöllun um stefnumál fram-
bjóðandans. Áhugavert í saman-
burði við 3. mars um mitt framboð
í sama blaði. Agnarsmá 7x4,5cm
klausa og nánast ekkert minnst á
stefnumál mín sem eru þó fjölmörg
og áhugaverð. Ég fékk 2,82% fer-
sentimetra í blaðinu samanborið
við annan frambjóðanda sem fékk
hundraðfalt pláss til að kynna sitt
framboð. Er þetta mismunun?
Við þurfum ekki að líta lengra
aftur en til ofangreinds saman-
burðar og forsetaframboðs úr
smiðju 365 og RÚV til að sjá vald
fjölmiðlanna í hnotskurn. Fólkið
sem stjórnar RÚV í dag vann áður
fyrir eiganda 365 miðla eins og
frambjóðandinn sjálfur.
Framboðinu er meistaralega
leikstýrt af leikstjóranum sem bjó
til grínkarakterinn Silvíu Nótt og
borgarstjórann Jón Gnarr. Það er
hollt og nauðsynlegt lýðræðinu að
kryfja þetta til mergjar.
Láti þjóðin viðgangast að
ráðskast sé með lýðræðið eins og
íslenskir fjölmiðlar gera nú, er
hætt við að málskotsréttur for-
seta verði misnotaður. Fjölmiðlar
geta stýrt skoðanamyndun um ein-
staka frambjóðendur rétt eins og
einstaka málefni. Það er engin til-
viljun að valdaklíkur hreiðra um
sig í stjórnum fjölmiðla og gera út
forsetaframbjóðanda.
Í aðdraganda forsetakosninga
árið 1996 talaði ég um að færa
valdið í auknum mæli til fólksins.
Fyrstur manna sagðist ég vilja
hefja slíka lýðræðisþróun með
því að virkja málskotsrétt forseta
í öllum meiriháttar deilumálum.
Svokallaðir álitsgjafar voru þá
dregnir fram í ríkisfjölmiðlunum
til að segja að þetta væri ekki hægt
því engin hefð væri fyrir slíku inn-
gripi forseta.
Sitjandi forseti notaði mál-
skotsréttinn 8 árum síðar þegar
kostunar aðilar framboðs hans
( eigendur Norðurljósa-365 miðla)
vildu með öllum ráðum stöðva
fjölmiðlafrumvarpið. Stór mál,
m.a. Kárahnjúkar, öryrkjamálið
og fyrstu Icesave-lögin, fóru hins
vegar í gegn með samþykki for-
seta. Það var ekki fyrr en eftir
15 ár í embætti þegar skoðana-
kannanir sýndu vaxandi óvinsæld-
ir forsetans að hann greip til þess
ráðs að nota aftur málskotsréttinn.
Ég nefni þetta hér til að fólk átti sig
betur á því að sitjandi forseti hefur
nýtt málskotsréttinn m.a. út frá
sérhagsmunalegum sjónarmiðum.
Ég vil að þjóðaratkvæðagreiðslur
verði eðlilegur hlutur í lýðræðis-
þróun framtíðarinnar frekar en
dramatískar leik sýningar. Ég hef
bent á leiðir til að lækka kostnað
við kosningar m.a. með því að nota
hraðbankakerfið sem kjörklefa
samhliða sérlausnum fyrir þá sem
ekki komast í hraðbanka.
Ég skora á fjölmiðla að veita nú
öllum forsetaframboðum jafnan
aðgang til að kynna sín stefnumál.
Mín stefnumál eru aðgengileg á
www.forsetakosningar.is.
Ætla fjölmiðlar að velja forsetann?
Við stöndum einungis frammi fyrir verkefnum og þau er
annað hvort hægt að leysa eða ekki.
Vandamál er því ekki til, nema
verkefnið sé óleysanlegt og hafi
áhrif á aðra þætti í kringum okkur.
Þessi einfalda staðreynd er
ástæða þess að ég forðast að ræða
skuldavanda heimilanna og horfi
frekar til verkefnisins skuldastaða
heimilanna. Það er nefnilega lítið
mál að leysa þetta verkefni. Það
eina sem hefur komið í veg fyrir
það er viljaleysi þeirra sem eiga að
vinna verkið.
Hvaðan koma peningarnir
Það er eitt sem almenningur
verður að átta sig á, en það er stað-
reyndin um peningafram leiðsluna.
Fæstir gera sér grein fyrir því
að það er ekki ríkið sem býr til
megnið af því fjármagni sem er
í notkun, heldur eru það bankar
sem búa það til með vaxtaberandi
skuldsetningu.
Í hvert sinn sem tekið er lán, þá
er búinn til peningur sem sam-
svarar lánsupphæðinni. Þessi
peningur er búinn til úr engu,
bankanum að kostnaðarlausu.
Þegar svo lánið er greitt til baka,
þá eyðileggur bankinn peninginn.
Peningaframleiðsla er nefnilega
ekki flókin og kostar ekkert.
Staðreyndin er nefnilega sú
að peningar fæðast með skuld-
setningu og deyja við greiðslu,
en valdið yfir lífi og dauða er í
höndum hins almáttuga banka-
kerfis. Þetta er einfaldlega
spurningin um debet og kredit.
Lausnin er einföld
Ef við gefum okkur að meðal-
skuld á einstakling sé um 10
milljónir, þá er um að ræða 20
milljónir á sambýlisfólk. Ríkið
á að búa til þetta fjármagn án
skuldsetningar og vaxta.
Sérhver einstaklingur fær
þessa upphæð, en hún er skilyrt
þannig að hún gangi fyrst upp
í greiðslu á skuldum. Það sem
gerist er að fjármagnið fer aldrei
út í hagkerfið, heldur er eyðilagt
við greiðslu lánanna. Þetta hefur
engin áhrif á fjármagn í umferð
og á því ekki að hafa áhrif á verð-
bólguna. Þetta eykur hins vegar
kaupmátt almennings og þannig
fara hjól efnahagslífsins af stað.
Ef einstaklingur er með minni
skuldsetningu en 10 milljónir, þá
er honum frjálst að nota umfram-
fjármagn til hvers sem hann vill.
Sumir koma til með að kaupa
sér eitthvað og þá fer fjár-
magnið í atvinnulífið sem getur
létt á skuldum sínum og þannig
hverfur það fjármagn úr umferð.
Fjármagnið mun líka vera notað
til fjármögnunar á rekstri sem
mun styrkja fjárhagsstöðu fyrir-
tækja þannig að þau geti aukið
framleiðslu og bætt rekstrar-
grundvöll sinn. Slíkt mun aðeins
styrkja samfélagið til langframa.
Til að tryggja að umframfjár-
magn valdi ekki þenslu, þá verður
það tekið úr umferð með regluleg-
um hætti í gegnum skattlagningu
næstu fimm árin. Einnig verður
að horfa til þess að einstaklingar
sem hafa fengið afskrifuð pers-
ónuleg lán sín eða fyrirtækja
tengdra þeim munu ekki fá
greiðslur, hafi af skriftirnar verið
umfram 10 milljónir.
Krafa um aðgerðir
Skuldastaða heimilanna er ekki
vandamál, heldur verkefni sem
þarf að leysa. Það er kominn
tími til þess að almenningur fái
leiðréttingu þess óréttlætis sem
hann hefur þurft að þola. Það er
kominn tími til að almenningur
hætti að skrimta og fái tækifæri
til að lifa.
Verkefnið skulda-
staða heimilanna
Verkefninu „Allir vinna“ hefur verið hleypt af
stokkunum í annað sinn. Eins
og áður felst þetta verkefni í því
að kynna fyrir fólki það mikla
skattalega hagræði sem nú felst
í því að ráðast í framkvæmdir
við íbúðarhúsnæði og sumar-
húsnæði. Hið skattalega hagræði
sem í þessu felst er 100% endur-
greiðsla á virðisaukaskatti vegna
vinnu á byggingarstað og gildir
þessi heimild út árið 2012.
Þetta er þriðja árið í röð þar
sem þessi kostur stendur fólki
til boða. Óhætt er að segja að
reynslan hafi sýnt það og sannað
að almenningur kann vel að meta
þegar skattkerfið er notað til að
hvetja fólk til framkvæmda.
Þar tala tölurnar sínu máli en
alls hafa tæplega 29 þúsund um-
sóknir um endurgreiðslu verið
afgreiddar hjá embætti Ríkis-
skattstjóra undanfarin tvö ár og
um 4 milljarðar króna hafa verið
endurgreiddir til framkvæmda-
glaðra einstaklinga og lögaðila í
landinu.
Kannanir hafa jafnframt sýnt
að átakið var meginhvati þess að
hátt í 10.000 einstaklingar fóru
út í framkvæmdir. Munar um
minna þegar kemur að því að
drífa áfram hjól atvinnulífsins.
Byggingariðnaðurinn, ekki síst
viðhaldshluti hans, hefur mjög
notið góðs af átakinu og má full-
yrða að ef það hefði ekki komið
til, hefði umfang verklegra fram-
kvæmda og þar með ástandið á
byggingamarkaði verið enn verra
en raun ber vitni. Verslun með
byggingavörur hefur ekki síður
notið góðs af því enda fer enginn
út í verklegar framkvæmdir
án þess að því fylgi umtalsverð
efnis kaup. Síðast en ekki síst ber
að nefna að verkefnið hefur mjög
orðið til þess að stemma stigu
við svartri atvinnustarfsemi á
bygginga markaði, um það eru
allir sem best til þekkja sammála.
Aðstandendur verkefnisins
„Allir vinna“ eru forsætisráðu-
neytið, SVÞ – Samtök verslunar
og þjónustu, Samtök iðnaðarins
og VR. Það er metnaðarmál
þeirra allra að verkefnið skili
sem bestum árangri, bæði fyrir
þá sem hafa rétt til að nýta sér
það og ekki síður fyrir hagkerfið
í heild sinni, því verkefni á borð
við þetta kemur öllum til góða
með beinum eða óbeinum hætti.
Við viljum því hvetja alla sem
eru í framkvæmdahugleiðingum
að láta nú slag standa, hafa sam-
band við iðnaðarmenn, afla til-
boða frá verslunum og drífa sig
af stað. Það er sannfæring okkar
að með þátttöku í verkefninu
„Allir vinna“ munu allir vinna.
„Allir vinna“
og allir vinna
Orkumál
Sigurður
Friðleifsson
umhverfisfræðingur
og framkvæmdastjóri
Orkuseturs
Forsetakjör
Ástþór
Magnússon
forsetaframbjóðandi
Hagsmunir okkar allra hljóta að vera
þeir, að fá sem mest fyrir það sem við
eigum með sem minnstum kostnaði og
gildir þá einu hvort verið er að skoða virkjun bæjar-
lækjarins eða stærri framkvæmdir.
Fjármál
Jón
Lárusson
forsetaframbjóðandi
Atvinnumál
Margrét
Kristmannsdóttir
formaður SVÞ
Stefán Einar
Stefánsson
formaður VR
Svana Helen
Björnsdóttir
formaður SI