Fréttatíminn - 21.10.2011, Blaðsíða 40

Allir þurfa reglulega að spyrja sig hvaða tilfinningar eru ráðandi og ríkjandi á
vinnustaðnum og hjá starfsmönnum hans.
S t jór nendur og starfsmenn veita t i l f inningum á
vinnustöðum oft ekki
nægjanlega athygli. Við
lítum stundum svo á að
vinnustaðir séu lausir við
allt sem heitir tilfinning-
ar. Jafnvel að skilningur
á þeim sé í raun óþarfur
þar sem starfsmenn séu
upp til hópa miklar skyn-
semisverur sem hegði
sér á grunni góðrar
greiningar á rökum og
staðreyndum. Raunin er
hins vegar sú að á vinnu-
stað jafnt sem annars staðar upplifa
einstaklingar litróf tilfinninga og
hegðun hvers og eins mótast ætíð af
flóknu samspili aðstæðna, hugsana
og tilfinninga. Því er mikilvægt að
beina sjónum að og hugleiða vel þátt
tilfinninga í hegðun bæði stjórnenda
og almennra starfsmanna og með
hvaða hætti þær hafa áhrif á þróun
og árangur fyrirtækja.
Tilfinningar hafa víðtæk áhrif á
starfsmanninn sjálfan. Starfsferill
getur blómstrað eða brotlent vegna
sterkra tilfinninga og lélegrar til-
finningastjórnunar. Hver og einn
mætir á vinnustað með
gleði sína, hugrekki
eða ótta, metnað, stolt,
spennu og jafnvel öf-
und. Ríkjandi tilfinn-
ing hverju sinni hefur
áhrif á hvort starfs-
maður leggi hart að
sér, láti sig mál varða
og taki frumkvæði.
R íkjandi t il f inning
hefur jafnframt áhrif
á hverjum viðkomandi
treystir og vill vinna
með, hver hvatinn til
vinnu er og hversu
áhyggjuful lur eða
-laus starfsmaður reynist. Allt hefur
þetta bein áhrif á frammistöðu við-
komandi í starfi. Virk greining á til-
finningum starfsmanna er því lykil-
breyta í góðri hegðunarstjórnun á
vinnustað.
Tilfinningar hafa jafnframt víð-
tæk áhrif á sjálft fyrirtækið. Starfs-
menn eru þungamiðja allra fyrir-
tækja, og samsetning þeirra og
hegðun valda því hvað fyrirtækið er
og hvað það getur orðið. Hvaða verk-
lag og starfshættir verða ríkjandi
innan fyrirtækis mótast af hluta af
ríkjandi tilfinningum á vinnustað.
Tilfinningar spila stórt hlutverk í því
hvað er mótað, hverju er hafnað, um
hvað er samið og hvort endurbætur
séu mögulegar. Jafnframt lita til-
finningar sterkt um hvaða mál er
tekist, hverju er fagnað og hvað er
framkvæmt. Með öðrum orðum
skipulagsheildir breytast eða staðna
vegna þeirra tilfinninga sem annað
hvort verða aflgjafi eða dragbítar á
hegðun starfsmanna.
Vinnustaðir eru ekki „tilfinn-
ingalausir“ staðir og því gerðu
bæði stjórnendur fyrirtækja sem
og starfsmenn vel í því að hugleiða
betur þátt tilfinninga. Í þeim mál-
um eru allir samábyrgir, stjórnend-
ur jafnt sem almennir starfsmenn.
Allir þurfa reglulega að spyrja sig
hvaða tilfinningar eru ráðandi og
ríkjandi á vinnustaðnum og hjá
starfsmönnum hans. Mikilvægt er
að spyrja hvað gert er innan fyrir-
tækis til að átta sig á áhrifum tilfinn-
inga í daglegum rekstri og stjórnun.
Hugleiða þarf hvernig stutt er við
starfsmenn og stuðlað að góðri til-
finningastjórnun þeirra. Markviss
greining á tilfinningalegum þáttum
sem og markvissar aðgerðir geta
skilað skilvirkari og árangursrík-
ari starfsemi og betri vinnustöðum.
Við undirbúning Hellisheiðarvirkjunar
virðast menn ekki hafa haft áhyggjur af
jarðskjálftum sem fylgt gætu niðurdælingu
vatns. Niðurdælingin var raunar meðal
skilyrða fyrir starfsleyfi virkjunarinnar. Í
umhverfismati, sem gert var fyrir stækkun
hennar árið 2005, er fjallað um niður-
dælinguna en ekki minnst á mögulega
skjálfta. Skipulagsstofnun, sem samþykkti
umhverfismatið, minntist
heldur ekki á þá.
Haft hefur verið eftir orku-
málastjóra að vísindamenn
hafi hreinlega ekki gert ráð
fyrir skjálftavirkni eins og
þeirri sem verið hefur að
undanförnu og fundist hefur
á öllu höfuðborgarsvæð-
inu en komið verst niður á
Hvergerðingum enda kaup-
staðurinn í aðeins nokkurra
kílómetra fjarlægð frá virkjuninni. Þetta
kemur á óvart því vandamálið er þekkt
ytra. Fyrir nokkrum árum var hætt við
orkuöflunarverkefni í Basel í Sviss sem
gekk út á það að dæla niður köldu vatni
þegar sú dæling framkallaði jarðskjálfta í
borginni. Í Kaliforníu voru svipuð áform
lögð á hilluna vegna óvissu um áhrif niður-
dælingarinnar.
Hvergerðingar funduðu með fulltrúum
Orkuveitu Reykjavíkur um málið fyrr í vik-
unni og kröfðust þess að niðurdælingunni
yrði hætt. Á því eru tormerki. Dælingunni
verður að halda áfram til að halda virkjun-
inni gangandi, ella þornar kerfið upp, eins
og Haraldur Sigurðsson eldfjallafræðingur
benti á í viðtali við Spegil Ríkisútvarps-
ins fyrr í vikunni. Jafna þarf vatnsforðann
í berginu undir og umhverfis virkjunar-
svæðið.
En það er annað sem Haraldur nefndi í
viðtalinu og hefur skrifað um á bloggi sínu
sem veldur enn meiri áhyggjum en skjálft-
arnir sjálfir. Það eru hugsanleg áhrif niður-
dælingarinnar á grunnvatn og þar með
neysluvatn á stóru svæði, það er á Reykja-
nesskaganum öllum og þar með þéttbýl-
asta svæði landsins, höfuðborgarsvæðinu.
Í þeim efnum geta menn ekki tekið neina
áhættu. Getur þessi dæling haft áhrif á
grunnvatnsforða? Sú er spurning Haraldar.
Henni verður að svara.
Efnasamsetning jarðhitavökvans og af-
fallsvatnsins veldur Haraldi áhyggjum en
í því eru, að hans sögn, „nokkur óæskileg
efni, þar á meðal arsen, kadmín og blý,
sem geta eyðilagt grunnvatn sem nýtt
hefur verið til neyslu í höfuðborginni og
fyrir sunnan fjall.“ Nú er affallsvatni dælt
niður í holur á um 400 metra dýpi og er
talið að það fari neðar eða undir grunnvatn
sem tekið er til neyslu.
Hversu vel er þetta kannað? spyr Har-
aldur. Er möguleiki að hið niðurdælda
vatn komi upp og berist í efri jarðlög, endi í
hringrás sem færi það ofar?
Orkustofnun hyggst kanna hvort þörf sé
á sérstöku áhættumati vegna niðurdæling-
ar þegar virkjað er nærri byggð. Því mati
þarf að flýta.
Við mat á umhverfisáhrifum á stækkun
Hellisheiðarvirkjunar var áætlað að rennsli
og niðurdæling affallsvatnsins tvöfaldaðist.
Þá er hætt við, segir Haraldur, að skjálfta-
virkni verði mun meiri og einnig að hættan
á mengun grunnvatns vaxi. Hin óæskilegu
efni hverfa ekki, segir hann, ef dælingin
verður aukin endar slíkt í eitraðri súpu.
Mikil óvissa virðist ríkja á þessu sviði, segir
eldfjallafræðingurinn, um leið og hann bend-
ir á að grunnvatn höfuðborgarsvæðisins og
reyndar fyrir allan Reykjanesskagann sé svo
mikilvægt að sýna verði fyllstu varúð.
Um það þarf ekki að fjölyrða. Þar er varlega
talað um áhættu sem alls ekki má taka.
Umhverfi
Áhætta sem ekki má taka
V
Fært til bókar
Trúarhópar í tönkum?
Sex tilboð bárust í eitt helsta kennileiti
Reykjavíkur, sjálfa Perluna. Orkuveitan er
blönk og vill selja. Forráðamenn hennar
hafa þó ekki gefið upp hverjir bjóða í ein-
kennistáknið, hvað boðið er eða hvaða
hlutverk bíður Perlunnar, verði einhverju
tilboðanna tekið. Sumum finnst það
ganga guðlasti næst að selja Perluna,
líkja því við að borgaryfirvöld í París
seldu Eiffelturninn
eða að borgaryfir-
völd í New York
gerðu slíkt
hið sama við
Frelsisstytt-
una. Aðrir
láta sér fátt
um finnast,
jafnvel Davíð
Oddsson sem
átti sem borgar-
stjóri mestan þátt
í byggingu Perlunnar.
Einhverjum datt þó það
snjallræði í hug að úthluta mismunandi
trúarhópum einn tank hverjum. Þar
gætu þeir komið sér fyrir í sátt og sam-
lyndi. Töluvert hefur verið ritað og rætt
um úthlutun lóða til múslima, rússnesku
rétttrúnaðarkirkjunnar og fleiri. Kannski
mætti slá tvær eða fleiri flugur í einu
höggi með því að koma öllum þessum
ágætu söfnuðum fyrir á toppi Öskju-
hlíðarinnar og eins nálægt almættinu og
mögulegt er í miðri höfuðborginni.
Svört mappa og grænn penni
Það er nokkurn veginn sama hvar Ög-
mundur Jónasson innanríkisráðherra
er á ferð, að minnsta kosti í opinberum
erindagerðum, hann skilur svarta möppu
eða dagbók varla við sig. Nýverið heim-
sótti ráðherrann embætti sérstaks sak-
sóknara og fékk að kynnast starfseminni
og starfsmönnunum.
Á síðu innanríkis-
ráðuneytisins er
greint frá
heimsókninni
með myndum.
Þar má sjá að
Ögmundur
heldur fast
um möpp-
una, að vanda.
Innihald hennar
liggur ekki fyrir en
ýmsir gætu vafalaust
hugsað sér að kíkja í þau
gögn. Þó þarf alls ekki að vera að þar séu
geymd ríkisleyndarmál heldur hafi ráð-
herrann möppuna einfaldlega með sér til
trausts og halds eins og sjónvarpskonan
Vala Matt sem aldrei sleppir græna
pennanum.
Stærri verður markhópurinn ekki
Sérblöð sem fylgiblöð dag- og fréttablaða
eru alkunn. Þar leita þeir sem blöðunum
stýra leiða til að auka auglýsingatekjur. Í
þeim efnum eru margir hugmyndaríkir,
fjallað er um bíla, húsgögn, föt og margt
fleira sem fólk brúkar. Skrifað er um við-
fangsefinð og auglýsingar tengdar því
seldar. Fréttablaðið þykir hafa slegið öll
met í hugmyndaauðgi í þeirri viku sem nú
er að líða. Fyrst bauð blaðið upp á sérblað
um rafgeyma og má þá segja að þröngur
hafi markhópurinn verið – og fátt um
rafgeyma að segja, svona almennt séð.
Sérblað Fréttablaðsins á miðvikudaginn
sló rafgeymablaðið þó út því það var um
útfarir. Gamansamir menn segja þó að
þar geti markhópurinn ekki verið stærri
því á endanum deyja jú allir!
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur
Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is. Auglýsinga-
stjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Hegðunarstjórnun
Vinnustaðurinn er ekki „tilfinningalaus“
Dr. Auður Arna
Arnardóttir
lektor við viðskiptadeild HR
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
36 viðhorf Helgin 21.-23. október 2011