Fréttatíminn - 06.07.2012, Qupperneq 20

Krumma

Gylfaflöt 7,
112 Reykjavík
587-8700
www.krumma.is
Full búð af nýjum BRIO vörum
4.199 kr.
14.990 kr.
3.094 kr.

14.990 kr.
3.315 kr.
3.648 kr.
heilsuáætlunin hóf göngu sína árið 2007. Við settum í
gang samvinnuverkefni á vegum sveitarfélaganna sem
náði bæði til félagslega kerfisins og heilbrigðiskerfisins
þar sem við greindum fjölskyldur sem áttu von á barni
og voru með sérþarfir sem við brugðumst við. Ef vand-
inn var ekki ljós fyrir þennan tíma opnuðust augu allra
þarna. Þarna var hópur fjölskyldna sem þurfti á mikilli
hjálp að halda, ekki einungis vegna þess að þau voru í
áfengisneyslu, heldur voru þau einnig ómenntuð, voru
atvinnulaus, höfðu sjálf alist upp við alkóhólisma og erf-
iðar aðstæður og höfðu þar af leiðandi litla færni. Það var
ekki nóg að ráðast bara á áfengisvandann heldur þurfti
einnig að taka á menntun og félagslegum vandamálum
og húsnæðismálum og fleira. Hjá þessum fjölskyldum
var allur skalinn af félagslegum og öðrum vandamálum
þessu tengt auk áfengisvandamálsins,“ segir Birgit.
Ókeypis áfengismeðferð fyrir alla
Að sögn Birgit hefur aðgengi verið bætt að áfengismeð-
ferðum. „Við höfum þjálfað og menntað fólk í skólakerf-
inu sem og í félagslegri þjónustu og heilbrigðisþjónustu
í því skyni að koma betur auga á þegar vandamál eru til
staðar og gera því kleift að ræða við þá sem þess þurfa
um misnotkun áfengis og kynna fyrir þeim úrræði. Við
erum einnig með fjölskylduúrræði og fleira. Þetta byrjaði
með lýðheilsuáætluninni 2007 og hefur þróast og eflst.“
Eitt af markmiðum lýðheilsustefnunnar var að bjóða
upp á ókeypis áfengismeðferð fyrir alla. Það hefur ekki
enn verið innleitt og kostar það einstakling um 600 þús-
und íslenskar krónur að fara í sex vikna áfengismeðferð.
Sum fyrirtæki hafa innleitt stefnu í áfengismálum og
greiða þennan kostnað fyrir starfsfólk. Það er þó ekki
sjálfgefið og Fréttatíminn ræddi meðal annars við konu,
sem ekki vildi láta nafns síns getið, sem hafði fengið að
fara í áfengismeðferð árið 2005, hafði síðan fallið og sótt
um að fara í aðra meðferð nú í vor en hefði verið synjað
um það. Hún var úrræðalaus þar sem hún hafði enga
möguleika á því að greiða sjálf fyrir meðferðina.
Mimi Karlsen, ráðherra fjölskyldumála, var spurð að
því hvers vegna áfengismeðferð væri ekki hluti af heil-
brigðiskerfinu í landi þar sem áfengisneysla væri jafn
mikið vandamál og raun ber vitni? Hún var einnig spurð
hvers vegna alkóhólismi væri ekki skilgreindur sem
sjúkdómur í Grænlandi líkt og Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunin, WHO, gerir? „Það er misjafnt hvernig á þetta
er litið,“ segir Mimi. „Við leggjum mikla áherslu á að
fólk sjálft taki ábyrgð á því sem það vill breyta í lífinu í
staðinn fyrir að við tökum ákvörðun um hvað skal gera.
Fólk þarf sjálft að finna hjá sér þörf til að takast á við
vandann,“ segir hún.
Mimi segir jafnframt að miklu fé hafi verið varið til
fjölskyldumála og hluti þess fer í að greiða fyrir áfengis-
meðferð foreldra með börn sem geta ekki greitt fyrir
meðferðina sjálf. „Einnig geta fjölskyldur í miklum vanda
sótt um styrk til sveitarfélagsins til að kosta áfengismeð-
ferð,“ segir Mimi.
Sannfærð um jákvæðar breytingar
Birgit Niclasen er sannfærð um að á fáeinum árum muni
sjást miklar breytingar til góðs er varða áfengisvandann.
„Við erum þegar farin að sjá viðhorfsbreytingu hjá fólki
varðandi áfengi. Við sjáum fleiri áfengislausa viðburði og
minna umburðarlyndi gagnvart misnotkun áfengis. Við
vorum með stóra ráðstefnu um áfengisvandann síðast-
liðið haust sem heilbrigðisráðherrann stýrði og var undir
yfirskriftinni: „Tími fyrir viðhorfsbreytingu gagnvart
áfengi“. Það er eitt af því sem við erum að reyna að gera
núna, að breyta viðhorfum almennings gagnvart áfengi
en einnig að reyna að fækka þeim börnum sem þurfa
sértæka aðstoð vegna drykkju heima fyrir,“ segir hún.
Aðspurð segist Birgit sannfærð um að hægt sé að
breyta þessu. „Já, það er hægt. Það fer hins vegar eftir
ýmsu hvað það tekur langan tíma. Fyrir flesta tekur það
einungis eina kynslóð. Fyrir þá sem eiga í mestu erfið-
leikunum getur það tekið þrjár til sex kynslóðir. Það fer
eftir því hvernig viðhorfin breytast. Það er ekki hægt að
breyta fólki nema það finni sjálft þörfina á því að breyt-
ast. Við erum að vinna með miklu fókusaraðri hætti núna
en fyrir fimm árum þegar fyrsta áætlunin kom út og því
höfum við mikið að byggja á.“
Hvaða breytingar verða marktækastar á næstu fimm
árum? „Eftir fimm ár munum við sjá miklar framfarir
hvað varðar reykingar. Tveir þriðju hluta Grænlendingar
reykja en við sjáum samdrátt í innflutningi á tóbaki og
innflutningur á áfengi hefur einnig minnkað. Við getum
ekki látið hjólin snúast án þess að allir leggist á eitt.“
Birgit Niclasen segir að áfengisvandamálið sé skilgreint sem stærsta vandamálið í nýrri lýðheilsuáætlun. Ljósmynd/SDA
Mimi Karlsen, ráðherra fjölskyldumála, segir að miklu fé hafi verið varið til fjölskyldumála á undanförnum árum. Ljósmynd/SDA
20 úttekt Helgin 6.-8. júlí 2012