Fréttatíminn - 14.12.2012, Síða 54

Krumma

Gylfaflöt 7,
112 Reykjavík
587-8700
www.krumma.is
Full búð af þroskandi og
fallegum jólagjöfum fyrir
krakka á öllum aldri.
Kúgaða konan og gírugur útgefandi
Steinar Bragi hefur sent frá sér fjölda verka, ljóð og
skáldsögur en hæst ber þar kannski að nefna Hálendið
sem gefin var út í fyrra og Konur sem tilnefnd var til
bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs og hefur komið
út víða erlendis.
Þau segjast hafa ólíkar aðferðir við að skrifa. Kristín
ku vera kaotísk en Steinar ögn skipulagðari. „Ég byrja
yfirleitt ekki með neina tesu fyrirfram. Eins og í Kon-
ur þá hafði ég bara mynd í hausnum af konu sem lagði
andlitið í vegg. Hitt kom bara síðar, á leiðinni,“ segir
Steinar. Kristín útskýrir að Konur hafi valdið henni
hugarangri til að byrja með. „Ég var ógeðslega reið við
Steinar þegar ég las Konur. En þegar ég fylgdist með
honum fylgja bókinni eftir úti í Þýskalandi áttaði ég mig
á því að öll reiðin sem ég fann fyrir átti að vera þarna.
Þegar kona lifir og hrærist í feðraveldi þá aftengir hún
sig. Verður ónæm. Það sem Steinar gerir er að sýna
svart á hvítu hversu óréttlátur heimurinn er fyrir kon-
ur og þá kemur upp reiðin. Útskýringin hans var á þann
veg að við skrif bókarinnar þá hafi hann sett sig í sam-
band við kvenhatarann í sjálfum sér. Viðbrögðin voru
líkt og hann hefði sagt eitthvað hræðilegt. En þetta er
svo mikilvægur punktur því þegar Steinar sagði þetta
var hann ekki að tala um persónulegt vandamál. Heldur
samfélagslega vandann. Það hafa þetta
allir í sér, þetta er eitthvað innbyggt „es-
sens“ og tilfinning sem þarf að kljást við
eftir á.“
Steinar jánkar og segist sjálfur hafa
verið að kljást við ójafnvægi hið innra við
vinnslu bókarinnar. „Ég var að díla við
ójafnvægi innra sjálfur. Konan í búrinu
var mynd sem allir karlar ættu að geta
samsamað sig við, leynda konan innra
með manni. Strákum er kennt það mjög
snemma að hið kvenlega í þeim beri að
loka af og ekki tengja við nema í laumi.
Nema kannski skrumskældu og þá til
dæmis í gegnum klám. Jung talaði um
animuna þá sem birtist skýrt í klámi og
vændiskaupum karlmanna. Þetta með að
leynda konan í karlinum væri drusla. Öll
rifin og tætt með lekandi maskara. Hann
sæi hana svoleiðis í praxís. Kúguðu konuna sem endur-
speglar einhverjar bældar tilfinningar.“
Steinar segir að jólabókaflóðið sé ákveðin náttúru-
auðlind. Þó að þessi mikla bókneysla gerist öll á of stutt-
um tíma og verkunum sé sjaldnast fylgt eftir. Þau eru
sammála um að bókmenntum séu til að mynda ekki
gerð nógu góð skil í fjölmiðlum, nema rétt um jólin.
„Þetta hefur versnað töluvert á undanförnum árum,“
segir Kristín og bætir við, „ég hef allavega ekki séð
neitt svart á hvítu um að bókmenntagagnrýni selji ekki
blöð. Ef tekin eru mið af sölu um jólin, þá er ekkert sem
segir að gagnrýnin sé þar undanskilin.“
Steinar er ögn harðorðari og segir vandann fyrst og
fremst einkennast af auglýsingamennsku. Rithöfundar
séu uppteknir af sölu fremur en umfjöllun „Ég vil í raun-
inni sjá minna af smáfréttum um að einhver fáviti úti í
heimi segi að Yrsa Sigurðar sé á pari við Stephen King.
Sú litla klausa er bara komin beint úr smiðju Péturs
Más, hins gíruga útgefanda Yrsu til þess að selja hana
í baráttunni við Arnald. Þessar smáfréttir, eru um allt
og ekki annað en auglýsingar. Þetta er ekki bókmennta-
umfjöllun,“ segir Steinar og er augljóslega mikið niðri
fyrir. Þau segja miður að fólk sem kjósi að mennta sig í
fjölda ára til þess að fjalla um bókmenntir fái ekki meira
vægi í blöðum við umfjallanir.
Talið berst að netmiðlum og umræðuhefðinni sem er
að ryðja sér til rúms í athugasemdakefunum. Kristín
og Steinar eru sammála um að sú hefð sé á lágu plani.
„Við þurfum umræðuhefð og kannski þurfum við ein-
mitt að ganga í gegnum ljótt tímabil eins og það sem er
einkennandi núna. Það hentar samt engum þessi skot-
grafahernaður,“ segir Kristín og Steinar bætir við að
það sé ef til vill gott að takast á við málefni út frá öfgum.
„Hinn þögli meirihluti mótast svo af þessum öfgum.
En svo má velta því fyrir sér hvort umræðuhefðin sé
ekki bara að versna svona eftir því sem fleiri karlar
droppa út úr skólakerfinu og verða ólæsari. Eftir því
sem konur menta sig betur er þetta að verða algjörlega
sitt hvor hópurinn. Annars vegar slefandi karlar sem
misskilja aðra hvora línu sem þeir lesa á netinu og hins
vegar klárar konur sem skilja heiminn mikið betur.
Bókelskar konur eru að verða eins og karlkyns aristó-
kratar á 19. öld.“
Var aðdáandi áður en þau kynntust
Parið kynntist á upplestartúr Nýhil árið 2003. Árið 2008
hafði Steinar verið á ferðalagi um Bandaríkin. Hann fór
síðan til Kanada að heimsækja Kristínu, þar sem þau
hófu sambandið.
„Við vorum lengi bara vinir. Eða þangað til hann kom
til Kanada, þar sem ég var í skóla,“ segir Kristín og
Steinar bætir við: „Það fyrsta sem gerðist
eftir að ég kom út var að veskinu hennar
var stolið. Síðan daginn eftir varð hrunið.
Við gátum því ekkert tekið út en fengum
mikla samúð fyrir að vera Íslendingar.“
Kristín hlær og segir, „fengum tvo kebab
á verði eins og svoleiðis.“
Parið hélt frá Kanada í langa reisu um
suður Ameríku og Asíu. Þar sem Kristín
skrifaði meðal annars Doris Deyr. „Það
er svo magnað að byrja á að vera saman
stanslaust. Við byrjuðum okkar sam-
band þannig öfugt á við marga. Það er
oft sagt að hjón sem fari saman í ferðalag
skilji þegar þau komi heim, eftir að hafa
eytt of miklum tíma saman. Samkvæmt
því erum við búin að vera saman til ævi-
loka,“ segir Kristín. Aðspurð segja þau
það ekki hafa hvarflað að þeim að skrifa
saman. „Ég hef samt oft leitt hugann að því að það gæti
einn daginn komið upp tímabil þar sem við værum búin
að vera á ferðalagi í lengri tíma og saman nær hverja
mínútu. Að við mundum skrifa sömu bókina af sömu
reynslunni,“ segir Steinar. „Og fatta það ekki fyrr en
að skriftum loknum,“ segir Kristín kímin.
Steinar grínast með að stundum fari um hann ónot sé
Kristín mjög dugleg en hann ekki. Kristín skellir upp
úr og Steinar útskýrir frekar: „Það væri samt verra ef
hún væri rithöfundur sem ég væri ekki hrifinn af. Ég
hef verið hrifinn af því sem hún gerir alveg frá því ég
las fyrst eitthvað eftir hana. Ég man meira að segja eftir
augnablikinu þar sem ég sá fyrstu línuna eftir hana.
Það var á 4. hæð á Þjóðarbókhlöðunni, klukkan 3.15.
Safnrit ungra skálda hafði komið út skömmu fyrr og
ég man svo vel eftir því að hafa hugsað um hve fagur-
fræðilega skyld hún væri því sem ég var að gera á þeim
tíma. Hún vissi samt ekkert af mér. Þá var hún í Dan-
mörku. Seinna kynntumst við og urðum miklir vinir.
Ég var samt aðdáandi löngu áður en við hittumst fyrst,“
segir Steinar. Hann er svo rokinn af stað í sumarbústað
þar sem hann er við skriftir bókar sem væntanleg er á
næsta ári.
María Lilja Þrastardóttir
marililja@frettatiminn.is
Ég var ógeðs-
lega reið við
Steinar þegar
ég las Konur.
Þau hafa ólíkar aðferðir við skriftir en segjast bæði skrifa sig frá tilfinningum.
54 viðtal Helgin 14.-16. desember 2012