Fréttatíminn - 14.12.2012, Síða 78

Sendu SMS EST SP á
númerið 1900 og þú
gætir unnið!

Fullt af aukavinningum:
DVD – Tölvuleikir – GOS ofl.

Með því að taka þátt ertu kominn í
SMS klúbb. 199 kr./SMS-ið
VILTU VINNA
AMAZING
SPIDERMAN?
KOMIN Á DVD OG BLU-RAY
9. HVERVINNUR!
74 jól Helgin 14.-16. desember 2012
 Heimsókn í Árbæjarsafnið
s igurlaug Gísladóttir er fædd árið 1921 og er því elst þeirra sem tók þátt í að leiða gesti
Árbæjarsafnsins í allan sannleikann
um undirbúning jólanna frá fyrri
tíð. Þær Guðný og Sigurlaug voru
sammála um að aðventan hafi verið
frekar rólegur tími áður fyrr. „Jólin
voru að sumu leyti rólegasti tími árs-
ins en um leið kannski erfiður fyrir
marga. Það getur verið erfitt fyrir til
dæmis börn að sitja inni og kannski
ekkert við að vera nema að leika sér
með legg og skel eða eitthvað slíkt.
Börn þurftu reyndar að vinna mjög
mikið. Þau gátu reyndar valið að
gera það ekki en þá fengju þau enga
jólagjöf. Fæst þeirra voru tilbúin til
að fórna því.“
Tímafrek framleiðsla
Tólgarkertin hafa fylgt Íslendingum
frá fornu fari. Áður en tólgin kom
til sögunnar voru kertin búin til úr
býflugnavaxi. Vaxið var flutt inn
frá útlöndum og var því mjög dýrt.
Kveikir á kertum voru búnir til úr
ljósagarni sem var úr fléttaðri bóm-
ull. Þær Gunnþóra Guðmundsdóttir
og Edda Birna Logadóttir sögðu
gestum frá framleiðslunni. „Kertin
voru gerð með því að festa stein í
bómullarspottann sem dýft var ofan
í tólgina og tólgarlagið látið storkna.
Þetta þurfti að endurtaka þar til
kertin voru orðin mátulega gild. Á
jólum voru auk þess gerð kónga-
kerti. Þau greinast í þrennt og eru
tákn heilagrar þrenningar. Kónga-
kerti voru gerð með því að binda
bómullarspotta í spýtuna og mynda
síðan form kertisins með því að tengja báða spottana
við miðjuna á þeim fyrri.“
Útskornar jólagjafir
Jólagjafirnar frá þessum tíma þættu lítilfjörlegar í
samanburði við þær sem við þekkjum í dag. Kerti og
spil voru algengar jólagjafir auk
útskorinna muna úr tré. Bjarni Þór
Kristjánsson sat í stofunni í Hábæ
og var að leggja lokahönd á ýmsa
útskorna muni. „Ég er með hérna
hjá mér ýmsar jólagjafir og skraut
frá gamalli tíð. Við erum meðal
annars með jólafjölskylduna hérna
eins og hún leggur sig. Svo er ýmis-
legt hérna úr dýraríkinu og fleira
smálegt. Þetta var nú væntanlega
ekki alveg svona skrautlegt í gamla
daga. Einhverjir jurtalitir voru auð-
vitað til en ég efast um að þeir hafi
verið mikið nýttir í jólagjafir.“
Skemmtilegra að borða fal-
legan mat
Á neðri hæðinni í Árbænum voru
tvær stúlkur að skera út laufabrauð
undir handleiðslu Maríu Karenar
Sigurðardóttur. María sagði þær
stöllur vera að vinna þetta eins og
venjan hafi verið áður fyrr. „Hér
eru engar rúllur til að auðvelda
skurðinn eða neitt svoleiðis, það er
bara hnífurinn. Við vorum einmitt
að rifja upp í hvaða löndum eru
til svona þunn brauð, þetta er til í
flestum löndum þar sem fólk hefur
þurft að spara mjölið. Við þekkjum
lefsur frá Noregi, pitsur á Ítalíu og
tortillur á Spáni. Þetta er kannski
skyldara pönnukökunum okkar
en laufabrauðinu en skreytingin
á laufabrauðinu er það sem ekki
þekkist víðar, að ég held. Það er
auðvitað mikið skemmtilegra að
borða fallegan mat. Svo fólk hefur
gripið til þess ráðs að skreyta
brauðið svona fallega. Hér á landi
var auðvitað mikill skortur á brauði svo þetta var
gert eins fallegt og hægt var til að gleðja bæði sál og
líkama.“
Bjarni Pétur Jónsson
Ritstjorn@frettatiminn.is
Jólin rólegasti tími ársins
Það hefur sjálfsagt ekki farið framhjá neinum að jólin eru fram undan með tilheyrandi spennu og
eftirvæntingu. Á baðstofuloftinu í gamla Árbænum var stemningin þó róleg og þægileg. Þar sátu
þær Guðný Ingibjörg Einarsdóttir og Sigurlaug Gísladóttir og kembdu ull og spunnu úr henni garn.
María Karen Sigurðardóttir sýndi gestum
hvernig ætti að bera sig að við útskurðinn.
Védís Kalmansdóttir og Júlía Rún Pálsdóttir einbeittar við útskurðinn.
Sigurlaug Gísladóttir kembir ull.
Ljósmyndir/bpj
Guðný Ingibjörg Einarsdóttir á bað-
stofuloftinu.
Bjarni Þór Kristjánsson skar út muni af
miklum móð.
Gunnþóra Guðmundsdóttir og Edda
Birna Logadóttir.