Fréttatíminn - 08.03.2013, Blaðsíða 36

Aðför að músastofninum
M
Menn hafa fylgst með síldardauðanum í
Kolgrafafirði á Snæfellsnesi í forundran.
Þar drápust, að því að talið er, um 30
þúsund tonn af síld í desember og svipað
áfall varð í nýliðnum febrúar þegar um 22
þúsund tonn af síld drápust á sama stað.
Trúlega er erfitt að meta nákvæmlega
hversu mikið drapst af síld þarna, enda
þakti dauð síld fjarðarbotninn og allar
fjörur – og það í tvígang. Nógu nákvæmt
er það og 50 þúsund tonn af síld, eða
ríflega það, er gríðarlegt magn.
Þessi 50 þúsund tonn hefðu betur verið
komin í manneldi með þeirri verðmæta-
sköpun sem slíku fylgir en það fór sem
fór. Þessi óskaplegi síldardauði hefur
væntanlega einhver áhrif á stofninn og
væntanlega veiðiráðgjöf. Ábúendur á
bæjum í Kolgrafafirði hafa haft mikla
áþján af þessum óhroða á fjörunum sem
úldnað hefur með viðurstyggilegum óþef
sem alla ætlar lifandi að drepa. Smáræði
tókst að bjarga, einhverjir bændur nýttu
sér síldina til fóðurgjafar og hestamenn
brugðu sér á Snæfellsnesið í sama til-
gangi. Þá runnu nokkrar krónur í skóla-
sjóð barna í Grundarfirði sem fengu frí
einn dag til að bjarga verðmætum. Annað
fór til spillis. Stórvirkar vinnuvélar voru
loks fengnar til að grafa kösina svo líft
væri fyrir fólkið í grenndinni – og fuglar
slyppu við grútarmengun.
Það sóttu nefnilega fuglar í veislu-
borðið – og það að vonum. Varla hafa
fuglar við Breiðafjörð verið feitari í annan
tíma. Það er vel svo langt sem það nær.
Verra er ef grúturinn sest í fiður þeirra.
Þá er voðinn vís og þeir engu betur settir
en fuglar sem fá olíu í fiðrið en mörg ljót
dæmi eru um það. Vafalaust hefur rebbi
á Snæfellsnesi einnig haft það gott að
undanförnu. Hann er ekki í sömu hættu
og fiðurfénaðurinn heldur hefur áhyggju-
lítið sótt sér prótínið í fjöruna. Yrðling-
arnir verða því sprækir á nesinu í vor. Það
sama á raunar við um refinn fyrir norðan.
Eftir hretið einstæða í september hefur
lágfóta á því svæði haft nóg að éta enda
drápust um 10 þúsund fjár í því vetrar-
veðri sem gerði er fé var enn á fjalli. Þá
voru hlíðar enn grænar af gómsætu grasi
og tré varla farin að fella lauf. Það er því
margt skrýtið sem nátt-
úran hefur boðið okkur
upp á undanfarin misseri. Eins dauði er
annars brauð. Fjárfellirinn kom verulega
við bændur en blómatími hefur verið hjá
refnum – og kannski minknum líka.
Fuglar himinsins hafa svo sannarlega
tekið þátt í veisluborðinu í Kolgrafa-
firðinum, komið víða að í þúsundatali.
Hræddastir hafa menn verið um örlög
arnarins. Konungur fuglanna lét sitt ekki
eftir liggja. Heimkynni hans eru helst
við Breiðafjörð og frændur arnanna á
Snæfellsnesi, þeir sem eiga sér óðul við
norðanverðan fjörðinn breiða, létu sig
ekki muna um að fljúga yfir hann þegar
fréttist af partíinu. Arnarstofninn er
hins vegar lítill – og fuglinn glæsilegi í
útrýmingarhættu þótt smám saman hafi
tekist að fjölga í stofninum með alfriðun.
Fuglinn er viðkvæmur og grútur er
einn helsti óvinur hans. Ernir sáust því
nokkrir grútarblautir í Kolgrafafirðnum
enda er talið að um fjórðungur stofnsins
hafi mætt í veisluna – og óhjákvæmilega
fengið á sig grútarslettur. Vonandi fer
betur en á horfðist um stund með breið-
firska arnarstofninn.
Við náttúruna ráðum við ekki þegar
hún herjar á dýrastofna en nýjasta dæmið
um hættu sem að dýrastofni steðjar var
ekki vegna náttúrhamfara heldur af
mannavöldum, jafnvel þótt sá dýrastofn
hafi verið staðbundinn. Tíðindi bárust
af því snemma í vikunni að stórtækur
landabruggari í Hrunamannahreppi hefði
enn og aftur verið staðinn að verki. Nú
stefndi hann hins vegar ekki mannfólki í
hættu og ölvunarvímu heldur spendýrum
sem hafa þegnrétt hér á landi, rétt eins
og önnur slík.
Nágrannar bruggarans hafa lengi
kvartað undan starfsemi hans og þeim
sóðaskap og lykt sem henni fylgir. Lyktin
af landanum er kannski illskárri en ýldu-
brælan í Kolgrafafirðinum en nógu slæm
samt. Henni var lýst af nágrannakonu
sem súrri og ógeðslegri. Þar sem hart
hefur verið sótt að bruggaranum, hann
áður handtekinn og landi hans gerður
upptækur, er hann greinilega orðinn
var um sig. Súru nágrannarnir grunuðu
landabruggarann enn um græsku og
fóru því í vettvangskönnun. Í þeirri reisu
tóku þeir eftir spotta og kipptu í hann.
Viti menn, lok lyftist og við blasti landi í
jarðgeymslu sem klædd hafði verið með
krossviði og tyrft yfir. Magn-
ið var ekki minna en þegar
bruggarinn var gómaður
síðast.
Þakka má árvekni
nágrannanna að ekki
fór verr því ferfætlingar
höfðu gert sig heimakomna í hol-
unni. Mýs höfðu af eðlisávísun byrjað
að naga tappana á bruggflöskunum en
ekki komist lengra. Ella hefði orðið alls-
herjar fyllirí hjá músum í Hrunamanna-
hreppi – og eru þær ófáar. Líkt og við
Breiðafjörðinn hefði fiskisagan flogið
í dýraheimi. Mýs í nálægum hreppum
hefðu án efa brugðið sér í Hrunamanna-
hreppinn og tekið þátt í partíi sem slegið
hefði út matarorgíuna í Kolgrafafirðinum.
Enginn efi er á því að Skeiðamýs hefðu
brugðið undir sig betri fætinum og jafn-
vel þær heilögu í Skálholti og
víðar í Biskupstungum og
Bláskógabyggð allri. Sama á
við Gnúpverjamýsnar. Meiri
vafi er með þær í Grímsnes-
inu og Flóanum. Þótt mýs séu
seigar svífa þær ekki
á vængjum þöndum
langleiðir eins og
Breiðafjarðarern-
irnir.
Þetta sá bruggar-
inn ekki fyrir – eða
þá ógurlegu timbur-
menn – eða timburmýs
– sem sunnlenskar mýs
sluppu naumlega
við – þökk sé
þefvísum
grönnum hans
og landatöpp-
unum sem enn
héldu.
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Patti verslun | Dugguvogi 2, 104 Reykjavík | Sími: 557 9510 | Netfang: patti@patti.is | vefsíða: patti.is
Verslun okkar er opin:
Virka daga kl. 9-18
Laugardaga kl.11-16
Sunnudaga lokað
Tilboðsvörur á frábæru verði
70%afsláttur
allt að
af völdum vörum og
sýningareintökum Borðstofustólar frá 4.900 kr Heilsukoddar 2.900 kr
Borðstofuborð 40.000
Höfðagaflar 5.000
Sjónvarpsskápar 25.000
Rúm 153cm 157.000
Púðar 2.900
Torino
Fjarstýringavasar 2.500
Hægindastólar 99.000
Tungusófar 75.400
Hornsófar 119.450
Sófasett 99.900
Mósel
AquaClean áklæði
kynningarafsláttur AquaClean áklæði er sérstaklega auðvelt að hreinsa
aðeins með vatni!
H Ú S G Ö G N
Hornsófar - Tungusófar - Sófasett
Sófasett - Hornsófar - Tungusófar
Tungusófar - Sófasett - Hornsófar
Basel
Intense
Repair
Sjampó og
hárnæring
Djúpnærir, mýkir
og gefur gljáa.
Verndar hárið frá
því að klofna.
Inniheldur prótein,
náttúrulegar
olíur og fljótandi
keratín.
36 viðhorf Helgin 8.-10. mars 2013