Fréttatíminn - 05.10.2012, Side 30

Svona þannig séð. Hún menntaði sig enn frekar
og tók meistaragráðu í fræðunum í Bandaríkj-
unum. Innan háskólasamfélagsins hefur hún
alltaf náð að halda andliti en fundist flokkunar-
kerfið undarlegt. Þar gengur mest allt út á að
skrifa greinar fyrir fámennan hóp („greinar
sem almenningur les ekki“) og láta klappa
fyrir sér á ráðstefnum sem aðeins sérfræðingar
sækja.
„Þetta er mjög karllægt allt saman og sér-
fræðingarnir vilja halda í dulúð og leyndarmál
svo þekkingin sé þeirra,“ segir Ebba og segir
þetta sérstaklega slæmt innan geðbatterísins
þar sem alltof mikið er látið með vísindin á bak
við geðsjúkdóma en það eru ekki til neinar
alvöru vísindalegar sannanir í tengslum við
orsök geðsjúkdóma.
Þegar Elín Ebba útskýrir hvernig hún missti
trúna kemur nafn Héðins Unnsteinssonar, sér-
fræðings í stefnumótun í forsætisráðuneytinu,
aftur og aftur upp. Héðinn réð Elínu til starfa
hjá Geðrækt en markmiðið með því átaki öllu
saman var að minnka fordómana og auka geð-
heilbrigði þjóðarinnar. Um svipað leyti kynntist
Elín manni í Noregi sem hafði einnig háleit-
ar hugmyndir sem gengu út á að notendur
þjónustu geðbatterísins gerðu úttekt á sjálfri
þjónustunni.
„Þegar geðsjúkir ná bata upplifa þeir oft
að þeim séu allar dyr lokaðar vegna fordóma.
Héðinn kom fordómalaus að þessu öllu saman
og í stað þess að reyna bara að gleyma þessum
hluta af lífi sínu þá ákvað hann að gera eitthvað
í málinu. Við þurftum að svipta hulunni af geð-
sjúkdómum á Íslandi. Það er geðveiki í hverri
einustu fjölskyldu. Við skýrum það kannski
öðrum nöfnum þegar við sópum sögunum
undir teppi og segjum að þessi eða hinn hafi
lesið yfir sig eða hvað við köllum það.“
Hverjir ná bata
Ofan í þetta allt þá æxlast það þannig að Elín
ákveður að læra eigindlega aðferðarfræði hjá
Rannveigu Traustadóttur til að geta betur kom-
ið í framkvæmd hugmyndinni um að notendur
geti tekið út þjónustu geðheilbrigðisstofnana.
Þar fær hún það verkefni að rannsaka hverjir
það eru sem náð hafa bata frá geðveiki. Venju-
lega eru slíkar rannsóknir tengdar samanburði
á lyfjum eða læknisaðferðum. Svo einhver stétt
eða eitthvert lyf geti eignað sér heiðurinn af
batanum. Elín komst hinsvegar að því að oft
hafa geðlyf eða geðlækningar lítið sem ekk-
ert að gera í þessu kerfi? Litla sæta Ebba,
Pollýannan sem dansaði í kjallaranum á Land-
spítalanum, hafði látið blekkjast. Kerfið okkar
var ekki að virka. Margt sem ég trúði á hafði
lítil áhrif. Batinn gekk oft út á það hvernig
samfélag viðkomandi býr við. Hvort honum eða
henni séu gefin tækifæri, hvort við höfum trú á
viðkomandi og jafnvel bara hvernig nágranna
þú átt. Allt þetta skipti máli og oft meira máli
en geðlyf og geðlækningar,“ segir Elín Ebba og
það er ekki laust við að maður komist við þegar
hún segir frá því hvernig hún hafði sett allt
geðheilbrigðisbatteríið upp á stall.
„Þau sem ná árangri eru ekkert að ná
árangrinum inni á þessum deildum. Þau ná
honum á vinnustöðum, með fjölskyldu og vin-
um. Auðvitað hjálpa lyf stundum en ekki nærri
eins mikið og við höldum,“ heldur Elín áfram
og finnst kannski hvað mest erfitt að segja frá
því að þegar hún fór að reyna að koma þessum
upplýsingum á framfæri rakst hún allstaðar á
veggi.
Elín viðurkennir samt að margt hafi breyst til
batnaðar. Hún er þakklát fyrir það traust sem
stjórnmálamenn sýna henni með því að styrkja
Hlutverkasetur. Hún saknar ekki Landspítal-
ans og þó, þar ólst hún upp („þarna eru mínir
bestu vinir og samstarfsfólk“). Þessi stofnun
og fólkið sem þar vinnur var henni sem önnur
fjölskylda. „Kannski varð ég bara fullorðin og
fór að heiman. Ég er mjög ánægð með það. Hér
í Hlutverkasetri fæ ég að gera það sem ég hefði
aldrei fangið að gera á Landspítalanum,“ segir
Elín Ebba.
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
-
12
-1
86
7
VIÐ KOMUM ÞVÍ TIL SKILA
Póstappið er stysta leiðin að margvíslegri þjónustu
Póstsins. Þú getur fundið pósthús og póstkassa,
keypt SMS frímerki og fylgst með sendingum. Ef
þú þarft frekari þjónustu gefur Póstappið þér beint
samband við þjónustuver.
HAFÐU PÓSTINN
Í HENDI ÞÉR!
www.postur.is
Fyrir Android og iPhone
Einangraðist heima hjá sér
Þórunn Ágústsdóttir mætir á hverjum degi klukkan 9 í Hlut-
verkasetur og hefur gert í rúmt ár. Hún býr í Kópavogi og er
fegin að vera loksins innan um fólk. Hún hefur átt við andleg
veikindi að stríða en fyrir tveimur árum hætti hún að drekka
og síðan hefur gengið betur. Heima bíða fjögur börn, sextán,
þrettán, ellefu og tveggja. Þórunn er í sambúð og á sér þann
draum að eiga afturkvæmt á vinnumarkaðinn.
Magnús
Ragnar
Magnússon.
Þórunn
Ágústsdóttir.
Hafði lokað sig af í þunglyndi
Magnús Ragnar Magnússon kom fyrst í Hlutverkasetur
fyrir þremur mánuðum. Honum líkar starfsemin mjög vel en
bróðir hans dró hann á staðinn því Magnús hafði lokað sig af
í þunglyndi. Draumur Magnúsar er að ná bata frá þunglynd-
inu og að ná að pluma sig aftur í þjóðfélaginu. Hann hefur
verið þunglyndur frá því árið 2001 og í Hlutverkasetri leitar
hann að nýju hlutverki í samfélaginu.
30 viðtal Helgin 5.-7. október 2012