Læknablaðið - 01.03.1927, Blaðsíða 17

39
LÆKNABLAÐIÐ
ist að mestu leyti af amnionþekjunni, en komi ekki frá fóstrinu sjálfu
né heldur við einfalda síun frá blóði móöurinnar.'
Þeir sjúkdómar móSurinnar, sem oftast hafa hydramnion í för meö
sér, eru syfilis, diabetes og nefritis. Oft er þaö þó, aö móöirin sýnist vera
alveg heilbrigö, en töluveröar breytingar á fóstrinu, og þá helst ýmis-
konar vanskapnaöur. Eins er þaö títt, aö tvíburar valdi hydranmion, og
er þá frekar von um aö börnin séu ekki vansköpuö, en geta má þess, aö
eineggja tvíburar eru álitnir vanskapnaöur og aö eins stigmunur frá þeim
og til samvaxinna tvíbura og fósturs meö teratom.
Hydramnion má skifta í tvent eftir gangi veikinnar, hægfara og acut.
Hægfara hvdramnion vex smátt og smátt, konan verður ef til vill óeöli-
lega gild, en sjaldnast reglulega veik, og oftast veröur sjúkdómurinn ekki
greindur meö vissu fyr en viö fæöinguna, þegar vatnsflóöiö kemur. Fæö-
ing veröur þá oft nokkru fyrir tíinann, og bæöi vegna þess, aö börnin
eru ófullburða, og líka vegna þess, hve rúmt er um þau í leginu, verður
aöburöur barnanna oftar óreglulegur en viö aðrar fæöingar.
Acut hydramnion hagar sér alt ööruvísi. Þar vex vatnið mjög ört, svo
að leg konunnar og kviöur ná ekki aö samlaga sig vatnsaukningunni. og
afleiöingin veröur mikil óþægindi fyrir konuna. Kviöurinn veröur óeöli-
iega stór og þaninn. með verkjum hingaö og þangaö, konan þolir engan
veginn aö vera, fær velgju og uppköst, og á mjög erfitt um andardrátt,
veröur mæöin og fær hjartslátt. Þetta getur oröiö til þess að konan deyi,
hjartað gefist upp, en það er mjög sjaldgæft. Annaöhvort leitar hún sér
lækningar og fær við þessu gert, eöa fósturlát verður sjálfkrafa, og viö
það batnar.
Greining sjúkdómsins getur veriö erfiö. Við hægfara hydramnion verö-
ur oftast álitamál, hvort um hydramnion er aö ræöa eða ekki, fyr en hægt
er að mæla legvatnið við fæöinguna. Viö acut hydramníon er aöal eríiö-
leikinn i því fólginn, aö komast að raun um, hvort konan er vanfær eða
ekki, konan finnur sjaldnast fósturhreyfingar þó aö komið sé fram yfir
miöjan meðgöngutíma, vegna þess hve vatnið er mikið, og fósturhljóö
heyrast ekki, né heldur finnast fósturhlutar greinilega. Ascites gæti vilt,
en percussion mundi venjulega skera úr. Ovariucysta eöa sullur gætu kom-
iö til greina, en mundu varla vaxa eins ört, og findist uterus eölilegur
viö exploratio, þá skæri það úr. Fleira gæti komiö til máls, t. d. intra-
jieritoneal abscess eöa tuberculosis peritonei, en eg fer hér ekki nánar út
í þá sálma.
Horfurnar eru góöar fyrir móðurina, þó aö íæö'ing gangi stundum seint
vegna atoni, en fyrir fóstrið eru þær frekar slæmar. Svo er taliö, að 25%
þeirra devi viö fæöingu eöa skönunu á eftir. Og þau börn, sem lifa, eru
oft vansköpuö. Við acut hydramnion er undantekning, aö barniö lifi.
Meðferðin veröur sjaldan nein sérstök viö hægfara hydramnion, nema
hægt sé aö finna sjúkdóma hjá móöurinni, þá er auövitað reynt aö bæta
úr þeim. Annars er óhætt aö bíða átekta. Viö acut hydramnion krefst
ástand móöurinnar þess venjulega, að eitthvað sé gert, og eina ráöiö verö-
ur þá að minka vatnið. Það má gera meö þvi að sprengja belgina upp
gegnum orificium uteri, á venjulegan hátt, og kemur þá bráðlega fæöing
eöa fósturlát. En hægt er líka að gera ástungu gegnum kviðinn og létta
svo á þrýstingnum, leggja konuna í rúmiö og gefa opiurn. Vanalega kem-