Læknablaðið - 01.09.1955, Blaðsíða 15

I
L /E K N A B L A Ð I Ð
87
reserpin. Það var á síðari hluta
1(5. aldar, að þýzkur læknir og
grasafræðingur, Leonard Rau-
wolff gerði athuganir á lækn-
% ingajurtum á Indlandi. Þar
fann hann m. a. þá jurt, sem
nefnd hefir verið eftir honum
Rauwolffi/a serpentina. Þessi
jurt hefir v.erið notuð til lækn-
inga á Indlandi í margar ald-
ir af alþýðu manna og einnig
í Evrópu, að því er sagt er, en
það er ekki fvrr en á þessari
öld, að gildi hennar var rann-
sakað vísindalega og farið var
að nota hana sem viðurkennt
læknislyf. í Indlandi hefir hún
verið notuð þannig siðan 1940
og í U.S.A. síðan 1950. Við
rannsókn á hinu virka efni
jurtarinnar, sem unnið ,er úr
rótuni hennar, kom í Ijós, að í
jurtinni er um mörg alkaloid
að ræða, en það, sem máli
skiptir, hefur verið nefnt re-
serpin. Það var einangrað og
kom á markaðinn 1952.. Verk-
anir reserpins eru róandi,
minnkuð „emotional reactio“.
bradvcardia og lækkuð tensio
arterialis. Við stóra doses, og
þá einkum, ef þeir eru notaðir
til lengdar, koma fram auka-
verkanir: nefstífla, örar hægð-
ir, stundum diarrhoe, martröð,
fótaverkir, dyspnoe og jafnvel
lethargia og depressio. Séu
doses minnkaðir eða liætt um
stund, hverfa aukaverkanirn-
ar.
Menn liafa komizt að raun
um, að róandi verkun reser-
pins er annars eðlis en ph,ene-
mals og annarra barbitursýru-
lvfja og vitanlega hefir verið
reynt að finna og skýra verk-
unarmáta þess. Það þykir
sannað, að reserjjin verkar á
autonoma taugakerfið, en
verkunin er ekki i ganglia,
heldur central, og það kem-
ur heim við þá staðreynd, að
reserpin veldur ekki stellingar
hypotensio eins og methoni-
umsamböndin. Eftir því sem
næst verður komizt enn s,em
komið er og tilraunir benda
lil, er aðsetur verkunarinnar í
hypothalanius, en þar eru
centra fyrir sympatliicus og
parasympathicus. Sú kenning
hefir komið fram, að svefninn
orsakist af starf'i parasym-
pathici, þannig að liann stöðvi
starf sympatici og þetta fer
fram í centra þeirra í hypotha-
lamus. Það virðist þá koma
h,eim og saman, að reserpin,
sem einnig virðist draga úr
starfsemi sympathici, verkar
róandi og styður að svefni. Eo
það verkar ekki narkotiskt,
jafnvel í stórum skömmtum.
Það verkar liæði oralt og paren
teralt. Það veldur ekki aukinni
tolerantia og ekki ávana, að
því er sagt ,er. Það hefir áhrif
bæði við renal og genuin hvp-
ertensio, en ekki eins öflug og
methoniumsamböndin.Þessber
sérstaklega að geta, að reserpin
verkar seint. Bati kemur ekki