Bændablaðið - 12.12.2013, Blaðsíða 24

24 Bændablaðið | Fimmtudagur 12. desember 2013
Bændur í Lóni í Kelduhverfi fagna nýjum fjárhúsum:
„Ef menn hugsa bara um peninga þá fara
þeir í annað en sauðfjárbúskap“
„Við hófum framkvæmdir 22. júní
og við settum fyrstu kindurnar inn
í nýju fjárhúsin 14. nóvember,“
segir Einar Ófeigur Björnsson,
bóndi í Lóni í Kelduhverfi. Einar
hefur í sumar og haust unnið
hörðum höndum ásamt konu
sinni, Guðríði Baldursdóttur,
og fjölskyldu að byggingu nýs
og myndarlegs fjárhúss. Nú er
framkvæmdum lokið og ekki
seinna vænna svo hægt sé að
nýta húsin í vetur, ekki síst nú á
fengitímanum. Jafnframt er um
nokkur tíðindi að ræða í búskap
Einars Ófeigs því hann byggði
síðast upp á jörðinni hlöðu árið
1982, þá 21 árs og nýlega tekin
við búskap í Lóni.
Með nýju húsunum koma þau
hjón öllum fjárstofninum undir eitt
þak en hafa fram að þessu verið með
kindur í tveimur til þremur húsum.
„Við rifum bragga sem þarna var fyrir
og nýttum hluta af undirlaginu í nýju
húsin. Það var steyptur grunnur og
steyptur kjallari sem var um meters-
djúpur. Við löguðum það og hækk-
uðum kjallarann um 70 cm og svo
var breikkað og lengt. Bragginn var
um 200 fermetrar en nýja húsið er um
500 fermetrar. Bragginn þjónaði sem
200 kinda fjárhús og var orðinn 40
ára. Í nýja húsinu getum við hýst um
550 fjár. Það leysir líka af hólmi eldri
fjárhús sem voru byggð árið 1956
sem við hyggjumst nota sem vorhús
eftirleiðis. Þá er við þau hlaða sem
ég mun áfram nota að einhverju leyti
fyrir fé. Þetta er hins vegar orðin allt
önnur aðstaða og ekki síst er mjög
mikill munur að vera kominn með
allt féð undir eitt þak.“
Enn félagsleg samstaða í sveitum
Einar Ófeigur segir að með nýju
húsunum verði hægt að fjölga eitthvað
fénu en það eigi eftir að koma í ljós
hvað verði í þeim efnum. Spurður
um kostnaðinn segir hann að það hafi
komið honum á óvart að hann hafi
verið minni en hann hafi gert ráð fyrir.
„Áætlunin hljóðaði upp á um
25 milljónir króna. Ég hef reyndar
ekki komist mikið í að liggja yfir
pappírum síðustu vikur en staðan á
peningamálunum sýnist mér vera að
framkvæmdin sé vel innan áætlunar.
Sumt var verulega ódýrara en ég
reiknaði með, til dæmis reisingin á
húsinu. Ég reikna reyndar ekki inn
mína eigin vinnu eða okkar, en hún
er orðin verulega mikil. Svo hafa
sveitungar komið að og gripið í verk
og það verður kannski ekki gert upp
í krónum og aurum.“ Það er því
augljóst að enn er til staðar félagsleg
samstaða í sveitum og greiðvikni við
nágranna. „Það voru nokkrir sem ég
fékk til þess að hjálpa mér við þessar
framkvæmdir og sagði þeim að senda
svo reikning. Svarið sem ég fékk var:
„Ja, hann kemur nú seint“.“
Bylting í vinnuaðstöðu
Húsið er stálgrindarhús frá fyrirtækinu
ÞGT á Akureyri og stálgrindin sjálf
er smíðuð hjá fyrirtækinu Útrás á
sama stað. Einar Ófeigur segir að
allt ofan steypu, án innréttinga þó,
hafi verið keypt í einum pakka.
Þar sé um að ræða grind, hurðir,
glugga og annað. Grindagólf er í
húsinu yfir dælukjallara. Vélgengur
gangur er í gegnum allt húsið og eru
gjafagrindur við hann. Hægt er að
gefa allt upp í sex daga skammt í einu
og er vitanlega mikið vinnuhagræði
að því. „Þetta er mikill munur á
vinnuaðstöðu. Húsin er hlýrri og
betri, það eru gangar meðfram
veggjum og auðveldara að fara um
húsið þess vegna.“
Einar Ófeigur segist hafa verið
býsna hissa á því hversu erfiðlega
honum gekk að fá smiði í vinnu.
„Það virðist vera nóg að gera á
Húsavík og í nágrenni. Það er dálítið
um útihúsabyggingar veit ég, til að
mynda er líka verið að byggja fjárhús
í næsta nágrenni við mig.“
Snýst líka um hvernig menn vilja
skilja við
Lengi hefur verið talað um að
sauðfjárbændur berið lítið úr býtum
í sínum rekstri og þröngt sé um
fjárfestingar. Einar Ófeigur segir
að þau bændur í Lóni hafi ekki
hlaupið til í framkvæmdirnar í neinu
bráðræði.
„Ég var nú búinn að hugsa þessa
framkvæmd í nokkur ár. Þegar ég
reiknaði dæmið út með einhverjum
skynsamlegum forsendum var
auðvitað varla nokkur vitglóra í
þessu. En stundum er bara langbest
að hafa ekki skynsamlegar forsendur.
Þetta snerist líka um það hvernig
maður vildi skilja við búskapinn,
þó að við séum nú ekkert að fara að
hætta. Við hefðum svo sem getað
verið áfram í þessum húsum sem við
vorum með en þrjátíu árum héðan
í frá hefði allt verið orðið ónýtt.
Það eru nú heldur meiri líkur á að
einhver vilji taka við þessu ef þetta
er í þokkalega góðu standi. Við vitum
það auðvitað að sauðfjárræktin ber
ekki miklar skuldir eða fjárfestingar.
Það er þó meira um fjárfestingu
núna en maður skyldi ætla miðað
við hvernig talað er. Þetta er í raun
sama umræða og var þegar ég var að
byrja að búa fyrir tæpum 35 árum. Þá
var líka talað um að ekkert væri út úr
þessum búskap að hafa. Eftir því sem
ég eldist og hugsa meira um þetta
þá held ég nú að það sé þannig að
sauðfjárbændum sé eiginlega alveg
skítsama um peninga, þetta snýst um
eitthvað annað. Fólk verður auðvitað
að eiga í sig og á en ef menn hugsa
bara um peninga þá fara þeir í annað
en sauðfjárbúskap.“ /fr
Það þurfti að velta fyrir sér hvernig best væri að rífa gamla braggann niður áður en farið var af
stað í verkið. Myndir / Guðríður Baldursdóttir
Búið að reisa grindina þar sem gamli bragginn stóð áður. Einnig búið að klæða veggi og unnið
við að koma þakplötum á sinn stað.
Fé rekið inn í nýju húsin. Gott verður að koma inn í hlýjuna.
Bóndinn að setja inn rúllur í gjafa-
grindur. Aðstaða til mikillar fyrir-
myndar.
Ytra byrði orðið tilbúið. Ekki er seinna vænna þar sem farið er að grána.